Objavljeno

Saopštenje: Spriječiti zloupotrebu nagrađivanja zaposlenih u javnoj upravi

Nacrt Zakona o zaradama zaposlenih u javnom sektoru ostavlja veliku diskreciju Vladi i organima lokalne samouprave u određivanju dodataka i varijabilnog dijela zarade koji bi trebalo da motivišu i privlače najstručniji kadar.

Ovaj dokument uslovljava rast i smanjenje plata u javnom sektoru ostvarenim budžetskim prihodima i rashodima. Samim tim, dodaci na zaradu i varijabilni dio zarade preostaju kao jedini mehanizam upravljanja ljudskim resursima i motivacije zaposlenih u javnom sektoru.
Upravo zvog toga, novi Zakon treba da obezbijedi fleksibilnost mehanizama za nagrađivanje zaposlenih, ali i precizne i transparentne procedure za njihovu primjenu.

Naime, Nacrt predviđa dodatke na osnovnu zaradu zaposlenih u javnom sektoru. Između ostalog, to su dodatak za obavljanje poslova na određenim radnim mjestima i specijalni dodatak, koji se se dodjeljuje zaposlenima koji rade na specifičnim poslovima od posebnog interesa za državu.

Međutim, regulisanje uslova i načina ostvarivanja prava na ove dodatke ostavljeno je Vladi ili nadležnim organima lokalnih samouprava, što stvara opasnost da se njihova raspodjela vrši na arbitraran način.

Institut alternativa (IA) zato smatra da bi Zakonom trebalo precizirati kriterijume za definisanje “poslova od posebnog interesa za državu” i “određenih radnih mjesta”, koja zavređuju dodatak na osnovnu zaradu zaposlenih.

Takođe, ovaj Zakon je prilika da se uspostavi jasna veza između ocjenjivanja zaposlenih u javnom sektoru, tj. između njihovog učinka i nagrađivanja. Ovo se prije svega odnosi na dodjelu varijabilnog dijela zarade, koji pripada zaposlenima sa “izuzetnim rezultatima i kvalitetima rada”.

Međutim, Nacrt ne precizira kriterijume na osnovu kojih se definišu “izuzetni rezultati i kvalitet rada” i ponovo ostavlja preveliku diskreciju Vladi i organima lokalne samouprave da urede uslove i način ostvarivanja prava na varijabilni dio zarade.

IA smatra da je “izuzetne rezultate i kvalitet rada” neophodno cijeniti u odnosu na Zakon o državnim službenicima i namještenicima i u odnosu na Uredbu o mjerilima i načinu ocjenjivanja državnih službenika i namještenika.

Kriterijumi i mjerila ocjenjivanja, precizirani ovim propisima, treba da budu osnova za dodjelu varijabilnog dijela zarade, kako bi se obezbijedilo nagrađivanje zaposlenih koje bi bilo zasnovano na zaslugama.

Drugim riječima, “izuzetni rezultati i kvalitet rada” bi podrazumijevali da je rad zaposlenih u javnom sektoru na mjesečnom nivou prevazišao kriterijume za ocjenu “odličan” i da, samim tim, oni zaslužuju da im bude isplaćen varijabilni dio zarade.

Milena MILOŠEVIĆ
Istraživačica javnih politika

Objavljeno

Nezavršen posao kojem ima mane

Administrativni odbor se obrukao i to mora da im se kaže jasno, otvoreno i bez rezerve. Negativna međusobna solidarnost koju su članovi odbora pokazali u jednoj kriznoj situaciji ostaće kao ružna stranica u istoriji rada ovog odbora i Skupštine Crne Gore.

Zamislite sljedeću situaciju. U zakonu piše da vam je za izlazak iz zemlje potreban pasoš. Vi uzmete pasoš i dođete na granicu, gdje vam službeno lice kaže da morate imati i ličnu kartu. Ličnu kartu imate, ali je niste uzeli sa sobom jer je pisalo da vam nije potrebna. Službeno lice vas strogim glasom obavještava da morate kući i da od puta van zemlje nema ništa.
Ovako izgleda najjednostavniji opis situacije koju je prethodne sedmice ničim izazvan stvorio Administrativni odbor, na taj način urušavajući dobar odnos velikog broja nevladinih organizacija i Skupštine Crne Gore. Naime, Administrativni odbor je odbio podršku desetina nevladinih organizacija koje su u skladu sa zakonom podržale svoje kandidate za članove Savjeta RTCG. Sve u skladu sa Zakonom (što znači da smo dostavili svu zakonom propisanu dokumentaciju), ali ne i u skladu sa nekakvim Zapisnikom o radu radne grupe koju je formirao Administrativni odbor i u kojem je svoje mjesto našao jedan poslanik Pozitivne i jedan poslanik DPS-a zajedno sa tri službenika skupštinske službe. Ta radna grupa sebi je dala za pravo da tumači Zakon o javnim radio difuznim servisima RTCG i donese (suštinski) podzakonski akt za njegovu primjenu u odnosu na postupak imenovanja članova Savjeta.

Iznenađenje nevladinih organizacija je tim veće što smo imali na umu da će naročito poslanici opozicije biti pažljivi pri brojanju glasova. Opozicija najbolje zna što znači krađa glasova i kako može i mora da boli. Nažalost, pokazalo se da ovom prilikom opozicionari nisu koristili isti aršin kao kada su u pitanju interesi političkih partija.

U najmanju ruku je čudno jedinstvo koje su članovi vladajućih i opozicionih političkih partija pokazali prilikom diskusije i glasanja na sjednici Administrativnog odbora. Jer, ili smo mi koji smatramo da Odbor griješi namjerili da se grdno ogriješimo o pravo i pravdu ili članovi Odbora imaju nekih drugih debelih razloga da tako govore i glasaju.

Niko još uvijek nije uspio da nam objasni zašto je odlučeno da se prekrši Zakon o javnim servisima i na kojim drugim propisima se temelji tumačenje kojim su izbrisane desetine legitimnih ovlašćenih predlagača.

A da sve nije tako kristalno čisto kako Administrativni odbor tvrdi, pokazuje i činjenica da je Kolegijum Skupštine (u kojem sjede šefovi poslaničkih klubova tih istih političkih partija) dan prije famozne sjednice odbora, uputio sugestiju odboru da zastane sa odlučivanjem. Očigledno, Kolegijum je uvažio objašnjenja i apele desetina nevladinih organizacija koje su smatrale da su nezakonito izbrisane sa spiska podrške kandidatima.

Ispostavlja se kasnije da je poslanik Azra Jasavić u stvari negativno lice Pozitivne (Crne Gore). Ona je, naime, bila prva osoba koja je morala da kaže “Ja ne mogu u ovu radnu grupu, ja sam radila za organizaciju kojom je rukovodio jedan od kandidata“. Drugim riječima, Azra Jasavić je morala da oglasi svoj sukob interesa (makar na nivou moralne dileme). Umjesto toga, stiče se utisak da je gospođa Jasavić ne samo realizator ovog nezakonitog posla, već i najglasniji branilac ideje da se naknadnim tumačenjem propisa može dovesti u neravnopravan položaj makar jedan od kandidata.

Drugim riječima, čak i da je tumačenje u koje vjeruje Administrativni odbor ispravno, svi kandidati i svi ovlašćeni predlagači su morali znati za to tumačenje onog dana kada je objavljen javni poziv za imenovanje članova Savjeta. U suprotnom, i nama i javnosti ostaje pravo da sumnjamo kako je neko znao za tumačenje i metodologiju mnogo ranije od drugih kandidata i na taj način imao nenadoknadivu prednost.

Sve u svemu, Administrativni odbor se obrukao i to mora da im se kaže jasno, otvoreno i bez rezerve. Negativna međusobna solidarnost koju su članovi odbora pokazali u jednoj kriznoj situaciji ostaće kao ružna stranica u istoriji rada ovog odbora i Skupštine Crne Gore. Umjesto da odgovori na formalno i javno postavljena pitanja nevladinih organizacija, članovi odbora su te pozive NVO nazvali “neformalnim pristiskom” i pružili punu podršku nezakonitom poslu koji su obavile njihove dvije koleginice članice Odbora.

Umjesto spremnosti na preispitivanje, uvažavanje argumentacije koja ima je pisano i sa argumentima podnijeta, članovi Odbora su kazali kako vjeruju na časnu riječ svojim kolegama. Očekuju li to članovi Odbora da im se sjutra usluga vrati i da im onda kad neke druge među njima bude zapalo da tumače zakone, dobiju podršku svih drugih kolega? Da li je to “princip” u skladu sa kojim treba da djeluju i odlučuju poslanici u odborima Skupštine Crne Gore?

Ima ovdje posla i za Upravni sud i za Ustavni sud, a moguće i za nadležnog tužioca. Zato je u javnom interesu da se šteta po javni interes, vladavinu prava i ugled Skupštine na vrijeme ispravi.

Postupak imenovanja novog sastava Savjeta RTCG mogao je biti sve osim nove afere. Administrativni odbor je uspio da doda još jednu ružnu scenu u sliku koju već godinama raznorazni crtaju o nevladinim organizacijama.

Stručna služba Administrativnog odbora ima pravo na grešku, ali ima i obavezu da grešku ispravi.

Azra Jasavić ima pravo na grešku, ali ima i pravo da je ispravi. Administrativni odbor ima pravo na grešku, ali ima i obavezu da je ispravi. Skupština, odnosno plenum mora pokušati da ispravi greške počinjene u ranijim fazama ovog postupka. Najodgovorniji za zakonitost rada Skupštine je predsjednik Skupštine Crne Gore, ali i svaki poslanik pojedinačno.

Stevo Muk
Predsjednik Upravnog odbora

tekst je originalno objavljen u rubrici ,,Forum” dnevnog lista Vijesti

Objavljeno

Saopštenje: Budva, Ulcinj, Žabljak i Rožaje još uvijek bez Akcionog plana za borbu protiv korupcije

Aktivnost iz Akcionog plana za poglavlje 23 koja se odnosi na usvajanje lokalnih akcionih planova za borbu protiv korupcije nije realizovana u potpunosti u skladu sa predviđenim rokom do kraja 2013. godine. Zaključno sa 31. martom 2014. godine, četiri opštine još uvijek nisu usvojile strateške dokumente za borbu protiv korupcije za period 2013-2014.

Na osnovu istraživanja Instituta alternativa, u periodu predviđenom AP za poglavlje 23, opštine Budva, Ulcinj, Žabljak i Rožaje nisu usvojile akcione planove za borbu protiv korupcije, iako su priprema i usvajanje ovih planova predstavljali gotovo usamljenje antikorupcijske aktivnosti u 2013. godini u većini opština.

Pored kršenja predviđenog roka, problematično je i to što je sveobuhvatan, objektivan i analitički pristup prilikom definisanja mjera u akcionim planovima za borbu protiv korupcije, odnosno prepoznavanje specifičnih rizika u opštinama, i ovog puta izostalo. Izrada ovih planova je tek jedna od obaveza lokalnih samouprava koju, po pravilu, realizuju na način što “preslikavaju” rješenja iz Modela akcionog plana, pa tako imamo uniformne strateške ciljeve u borbi protiv korupcije, mjere, aktivnosti i indikatore u svakoj od 17 opština koje su ih do sada usvojile.

Dometi i rezultati dosadašnje borbe protiv korupcije treba da budu pokazatelj nacionalnim i lokalnim koordinacionim timovima na koji način pristupiti unapređenju izrade ovog strateškog lokalnog dokumenta, uz definisanje specifičnih mjera i aktivnosti za svaku od opština, a posebno u okviru oblasti koje su rizične za korupciju, kao što su urbanizam, javne nabavke, itd.

Jovana MAROVIĆ
Koordinatorka istraživanja

Objavljeno

Naši komentari na Nacrt Zakona o sprječavanju korupcije

Institut alternativa je uzeo učešće u javnoj raspravi o nacrtu Zakona o sprječavanju korupcije i uputio pisane komentare MInistarstvu pravde, kao predlagaču akta.

Između ostalog, u komentarima smo naglasili viđenje da je potrebno još jednom razmotriti obim nadležnosti Agencije, a posebno način imenovanja i nadležnosti organa Agencije. Pojedinačni komentari IA se odnose na 25 naročito spornih članova nacrta Zakona.

Naše komentare u cjelini možete pročitati ovdje.

Objavljeno

Konferencija povodom desetogodišnjice od ulaska Slovenije u NATO

Predstavnice Instituta alternativa, Jovana Marović i Dina Bajramspahić, učestvovale su na konferenciji Ambasade Republike Slovenije povodom obilježavanja desetogodišnjice članstva Slovenije u NATO.

Ambasada Republike Slovenije je u četvrtak 3. aprila ove godine, sa početkom u 12:30 sati, održala konferenciju za medije i prigodan koktel povodom desetogodišnjice članstva u Sjevernoatlanskom savezu – NATO. Desetogodišnjicu članstva su obilježile i Rumunija, Bugarska, Estonija, Litvanija i Letonija, koje su iste godine, kao i Slovenija, ušle u NATO.

Na konferenciji su se prisutnim gostima i novinarima obratili:

  • Ambasador Republike Slovenije NJ.E. Vladimir Gasparič;
  • Ambasador Republike Slovačke NJ.E. František Lipka;
  • Ambasador Republike Bugarske NJ.E. Mladen Tcherveniakov;
  • Ambasador Republike Rumunije NJ.E. Ferdinand Nagy;
  • Zamjenik ambasadora Republike Rumunije, Tudor Dimitru.

Tema konferencije je bila transformacija, iskustva, benefiti i obaveze članstva ovih zemalja u NATO, sa jedne strane, a sa druge, ocjene o reformisanosti sektora bezbjednosti Crne Gore i usklađenosti sa NATO standardima. S tim u vezi, posebno je naglašena neophodnost dalje reforme obavještajnog sektora.

„NATO smatra da Crna Gora treba još da radi na području civilno-obavještajne službe da bismo imali povjerenja kada dijelimo informacije koje su bitne za bezbjednost, terorizam, cyber terorizam“, istakao je ambasador Lipka, i dodao da je „NATO napravio skrining obavještajnog sektora i preporučio da se izvrše promjene. Na tome se radi i postoji pozitivna prognoza da će reforma biti završena do početka juna ove godine“. On je podsjetio da će 24. i 25. jula ministri vanjskih poslova zemalja članica Alijanse razmatrati izvještaje o napretku četiri zemlje koje su aspiranti za članstvo. Na osnovu tih izvještaja biće, kako je rekao, donijeta odluka da li će proširenje NATO-a biti na agendi samita u Velsu koji je planiran za septembar ove godine.

Objavljeno

Održana predavanja u okviru I modula Škole javnih politika

Predavanja u okviru Prvog modula Škole javnih politika održana su u subotu i nedjelju, 29. i 30. marta 2014. godine u prostorijama PR Centra. O uvodnoj temi Škole “Pojam i akteri procesa kreiranja javnih politika” govorio je doc. dr Tihomir Žiljak sa Fakulteta političkih znanosti Sveučilišta u Zagrebu.

(Agenda I modula Škole javnih politika)

Dvodnevni seminar obuhvatio je sledeća pitanja: definicija pojma policy, podjele, područja i sektori javnih politika, tipologije, faze, policy ciklus, različiti tipovi aktera (državnih i nedržavnih) u procesu kreiranja javnih politika, kao i modeli njihove saradnje. U okviru predstavljanja različitih tipova odgovornosti i polaganja računa, posebna pažnja posvećena je razlikovanju pojmova responsibility (odgovornosti) i accountability (polaganja računa), dok su u okviru diskusije o instrumentima sprovođenja javnih politika analizirani pojmovi output (ishod), outcome (učinak) i impact (krajnji učinak) i razmatrane moguće grešake, odnosno okolnosti neuspjeha javnih politika.

Drugog radnog dana govorilo se o dinamici evropeizacije i javnim politikama u Jugoistočnoj Evropi, razlici između evropeizacije i integracije, specifičnostima evropeizacije javnih politika (policy) u odnosu na politiku (politics), evropeizacije u procesu pristupanja EU i nakon ulaska u EU, kao i evropeizacije izvan procesa pristupanja EU.

Zanimljiva diskusija vođena je među polaznicima/ama Škole koji/e su pitanju ostvarenog napretka crnogorskog društva u procesu evropeizacije prišli sa različitih pozicija – sa tačke gledišta onoga što tek treba postići i kritikovanja postojećeg stanja, nasuprot isticanju značaja do sada ostvarenih rezultata.

Predavanja su obuhvatila interaktivan rad u grupama i prezentovanje zaključaka, a prikazana su i dva kratka dokumentarca. Veliki dio literature preporučene od strane profesora Žiljaka u toku predavanja dostavljen je polaznicima/ama Škole u elektronskoj formi.

Projekat Škola javnih politika je podržala Komisija za raspodijelu dijela prihoda od igara na sreću a sprovodi ga Institut alternativa u saradnji sa Centrom za monitoring i istraživanje (CeMI).