Objavljeno

Saopštenje: Umjesto nadležnih institucija, IA objavio ugovore o reprogramu opštinskih dugova

Ugovori o reprogramu duga crnogorskih opština nisu proaktivno objavljeni na sajtovima Ministarstva finansija i lokalnih institucija, već je Institut alternativa morao da plati da bi ove važne informacije objavio na svom portalu Moj grad.

Institut alternativa je zahtjevom za slobodan pristup informacijama, dobio od Ministarstva finansija Ugovore o reprogramu duga 16 crnogorskih opština iz 2015. godine.

Ugovori, sklopljeni između Ministarstva finansija i 16 opština, definišu uslove u kojima će se reprogramirati dug koji se odnosi na neisplaćivane poreze i doprinose na zarade zaposlenih u lokalnim samoupravama, uključujući i ustanove i preduzeća čiji je osnivač opština.

Ukupna vrijednost ovih ugovora od 90 miliona eura upućuje na važnost njihovog objavljivanja. To bi bilo i u duhu Zakona o slobodnom pristupu informacijama, koji podstiče prokativno objavljivanje informacija od javnog interesa. Međutim, ugovori su dostupni samo na zahtjev.

Ovo nije jedinstven slučaj nedovoljne transparentnosti informacija o stanju u lokalnim samoupravama. Napominjemo da je Institut alternativa pokrenuo upravni spor protiv Ministarstva finansija u decembru prošle godine, nakon što nam je nezakonito odbijen pristup informaciji o lokalnim finansijama, koju je Vlada usvojila u julu 2015. godine.

Opštine koje su potpisale ugovor sa Ministarstvom finansija su: Danilovgrad, Budva, Pljevlja, Šavnik, Bijelo Polje, Nikšić, Mojkovac, Kolašin, Cetinje, Andrijevica, Bar, Berane, Rožaje, Plav, Ulcinj, Žabljak.

Opština Nikšić treba da izmiri najveći dug, u iznosu od skoro 18 miliona eura, dok je opština Andrijevica u obavezi izmirivanja najmanjeg duga, od oko 370 hiljada eura.

Ugovorima je određen i period reprograma poreskog duga. Većina opština ima dvije decenije na raspolaganju, ali to nije slučaj sa primorskim opštinama, Budva i Bar, gdje se reprogram višemilionskih dugova određuje na pet godina.

Ugovorima o poreskom reprogramu duga, u cjelini možete pristupiti na IA portalu Moj grad.

IVANA BOGOJEVIĆ

Saradnica na projektima

Objavljeno

Saopštenje: Predlog zakona o Upravnoj inspekciji konačno u Skupštini

Institut alternativa pozdravlja stavljanje na dnevni red Skupštine Crne Gore razmatranje Predloga zakona o Upravnoj inspekciji koji je Vlada donijela u martu 2015. godine i poziva poslanike da kroz amandmansko djelovanje unaprijede tekst ovog zakona.

Uzimajući u obzir važnost ovog propisa za zakonit, efikasan i kvalitetan rad javne uprave, a samim tim i poboljšanje kvaliteta života građana, pozivamo poslanike da kroz amandmansko djelovanje unaprijede tekst ovog zakona, posebno u dijelu koji se odnosi na propisivanje obaveze saradnje Upravne inspekcije sa drugim inspekcijskim organima i institucijama, kao što je Državna revizorska institucija (DRI). Nadalje, smatramo da treba propisati obavezni sadržaj evidencija koje vodi Upravna inspekcija, ali i pravila komunikacije upravnih inspektora i starješina organa u kojima se vrši inspekcijski nadzor. Na kraju, potrebno je urediti postupanje po predstavkama, po uzoru na uporednu praksu iz zemalja regiona.

Jedan od ključnih preduslova zakonitog rada uprave jeste djelotvoran rad Upravne inspekcije, pa regulisanje njenog rada posebnim zakonom ima za cilj unapređenje nivoa stručnosti i kvaliteta u rješavanju upravnih predmeta. Upravna inspekcija vrši nadzor nad primjenom propisa koji uređuju rad državne uprave, prava i obaveze državnih službenika i namještenika, upravni postupak, kao i zabranu diskriminacije.

Za građane i pravna lica reforma upravnog postupanja trebalo bi da donese pojednostavljivanje postupaka pred organima uprave, kao i povećanje kvaliteta pružanja javnih usluga. Jedna od novina koju predviđa Predlog zakona o Upravnoj inspekciji jeste mogućnost da građani i pravna lica podnesu inicijativu za vršenje inspekcijskog nadzora, sa ciljem ostvarivanja zaštite od nezakonitog rada organa javne uprave.

Razmatranje Predloga zakona o Upravnoj inspekciji planirano je za Šestu sjednicu prvog redovnog zasijedanja Skupštine Crne Gore, koja će se održati u srijedu, 01. juna 2016. godine.

Milica MILONJIĆ
Istraživačica javnih politika

Povezane vijesti:

Objavljeno

Kakvu upravu želimo do 2020. godine: Skupo čekanje na opipljive rezultate

Uprava je još uvijek, umjesto na usluzi građanima i privredi, njima na teretu – poručeno je iz Instituta alternativa na današnjoj konferenciji u Podgorici.

Konferenciju smo organizovali u okviru projekta “Civilno društvo za dobru upravu: Da služi i zasluži” uz podršku Evropske unije, u saradnji sa partnerima Centrom za istraživačko novinarstvo Crne Gore, i nevladinim organizacijama Bonum iz Pljevalja, Natura iz Kolašina i Novi horizont iz Ulcinja.

Stevo Muk, predsjednik Upravog odbora Instituta alternativa (IA), osvrnuo se na trenutno stanje u javnoj upravi, koja, kako je kazao, osim što predstavlja sponu između donosilaca odluka i građana, je i ključna sfera u kojoj su prepliću privatni i javni interesi.

“Zato je upravo ovo krovni proces za sprečavanje zloupotreba javnih resursa, a u odnosu na činjenicu da je ovo izborna godina, ovaj izazov je dodatno aktuelan”, naglasio je on.

“Uprava – kako je mi danas vidimo”, dodao je Muk, “je uprava koju karakteriše slaba konkurencija za najznačajnije rukovodeće ekspertske pozicije, mnogo službenika na mjestima gdje se radi malo, a malo njih tamo gdje ima mnogo posla”.

Refik Bojadžić, generalni sekretar Zajednice opština, naglasio je da je Zajednica opština svima dostupna kao partner u jačanju transparentosti uprave i osnaživanju saradnje sa nevladinim organizacijama.

On je naglasio da, u odnosu na lokalne samouprave, prioritetna pitanja koja bi trebalo da se riješe do 2020. godine su problem nedefinisanog službeničkog sistema, reforma komunalne djelatnosti i finansiranja lokalnih samouprava.

“Lokalnoj samoupravi je potrebna institucionalna podrška, tj. neophodno je formiranje Ministarstva za lokalnu samoupravu ili za javnu upravu”, rekao je Bojadžić.

Na događaju je naglašeno da se su promjene u našoj upravi postale stalne, budući da proces reforme traje od 2002. godine.

Danijela Nedeljković-Vukčević, načelnica Direkcije za državnu upravu u Ministarstvu unutrašnjih poslova, osvrnula se na rad na pripremi Nacrta Strategije za reformu javne uprave za period 2016 – 2020. godine.

“Ovo je najbolja strategija koja je ikada pripremljena”, smatra ona, uz naglasak da su neki od ključnih problema na kojima treba dodatno raditi jačanje administrativnih kapaciteta i kadrovsko planiranje, kao i problem nedovoljne koordinacije između organa.

Branislav Radulović, član Senata Državne revizorske insitucije, iz perspektive institucije čiji je značaj za kontrolu javnih finansija nezamjenjiv, ukazao je na problem čestih promjena organizacionih struktura u našoj upravi.

Ove promjene negativno se odražavaju na vršenje kontrole nad organima uprave.

“Ne postoji nijedan resor, koji je u kontinuitetu isti”, rekao je on, uz podsjećanje da je i reforma javne uprave kao takva nekad bila u nadležnosti Ministarstva pravde, da bi zatim prešla u okvir Ministarstva unutrašnjih poslova.

On je takođe ukazao i na problem organa u sastavu ministarstava, i podjsetio na Član 28 Zakona o državnoj upravi koji definiše ovaj insititut.

“Ovaj Član propisuje da se organi u sastavu obrazuju kad obim i priroda njiihovih poslova ne zahtijevaju posebno organizovanje i samostalnost u radu”, objasnio je Radulović, dodatno ukazavši na paradoks da se u Crnoj Gori ovakvim organima smatraju Poreska uprava ili Uprava policije, koja, sa pet hiljada zaposlenih, predstavlja najbrojniju instituciju.

Suzana Radulović, generalna sekretarka Unije poslodavaca, osvrnula se na “Pet ubica biznisa”, publikaciju koju je ovo udruženje objavilo prošle godine a koja probleme nedovoljno dobrog upravljanja u Crnoj Gori prepoznaje kao glavne barijere za biznis zajednicu.

To su, između ostalog neodgovarajući regulatorni okvir, korupcija, i deficitarna odgovornost državnih i lokalnih organa, i problem nedovoljnih kompetencija i profesionalizma.

Ona je ukazala na nedovoljno konsultovanje javnosti prilikom donošenja javnih politika.

“Zakoni se donose, a da mi uopšte nismo u toku”, rekla je ona.

Timo Ligi, viši savjetnik u zajedničkoj incijativi Evropske komisije i OECD – SIGMA, podsjetio je učesnike na početne rezultate koje je Crna Gora ostvarila u mjerenju ispunjenosti Evropskih prinicpa javne uprave, koji su formulisani 2014. godine upravo sa ciljem da bi služili kao neka vrsta okvira za procjenu spremnosti zemalja koje žele da se priključe Evropskoj uniji (EU).

“U poređenju za drugim zemljama, Crna Gora je dobila dobru ocjenu”, smatra Ligi.

Međutim, problem na koje je on ukazao uglavnom se odnose na proces donošenja zakona i drugih javnih politika, koji nije zasnovan na dokazima niti na odgovarajućoj procjeni uticaja.

On je takođe ukazao na problem organa u sastavu, naročito u pogledu utvrđivanja odgovornosti za način na koji ovi organi funkcionišu.

Milena Milošević, istraživačica u Institutu alternativa, smatra da su relativno mukotrpan rad na izradi Strategije reforme javne uprave pretekli neki drugi sistemski zakoni.

Prema njenim riječima, Zakon o zaradama zaposlenih u javnom sektoru i predložene izmjene Zakona o državnim službenicima i namještenicima i Zakona o lokalnoj samoupravi dovode u pitanje osnovni cilj reforme a to je servisno orijientisana i efikasna uprava, koju karakteriše rast povjerenja građana u njen rad.

“Stoga je pravo pitanje za nadležne, a ja sam im ga već i ranije postavljala bez ubjedljivog odgovora, zapravo to – šta mi zapravo želimo da postignemo Strategijom reforme javne uprave i šta ćemo ako nam njena primjena dodatno razgoliti ove sistemske nedostatke o kojima sada ćutimo”, dodala je ona.

Diskusija učesnika na konferenciji takođe se odnosila i na problem velikih izdataka koje građani plaćaju zbog neodgovornosti organa uprave.

Na jedan od tih problema ukazao je i nedavni izvještaj DRI, prema kojem je preko 70 miliona eura u periodu između 2012. i 2015. godine potrošeno po osnovu sudskih presuda protiv države koje se naplaćuju prinudnim putem.

U nastavku možete poslušati dijelove izlaganja panelista tokom današnje konferencije.

 

Tim Instituta alternativa

Konferencija “Civilno društvo za dobru upravu: Ka odgovornijim institucijama” je organizovana u sklopu projekta ”Civilno društvo za dobru upravu: Da služi i zasluži!” koji Institut alternativa sprovodi uz finansijsku podršku Evropske unije u okviru Programa za podršku organizacijama civilnog društva. Mišljenja i stavovi učesnika iskazani u toku događaja ne odražavaju stavove Evropske unije.

Objavljeno

MERLIN u Briselu – O vladavini prava sa predstavnicima EU

Sa kolegama iz Beogradskog centra za bezbednosnu politku iz Srbije, Instituta za evropske politike iz Makedonije, posjetili smo institucije EU i razgovarali sa organizacijama i fondacijama koje prate Zapadni Balkan u Briselu, 16-19. maja.

Posjeta je organizovana od strane Instituta za evropsku politiku Fondacije za otvoreno društvo i Evropskog fonda za Balkan a nadovezuje se na projekat koje naše tri organizacije sprovode pod nazivom „Monitoring i procjena vladavine prava na Zapadnom Balkanu – MERLIN”.

U toku posjete, održani su sastanci u Generalnom direktoratu za pravosuđe i zaštitu potrošača (DG JUST) kao i Generalnom direktoratu za susjedsku politiku i pregovore o proširenju (DG NEAR).

Osim Komisije, sastali smo se i sa predstavnicima Komiteta za proširenje Savjeta Evropske unije (COELA) kao i predstavnicima Evropske službe za spoljne poslove.

U okviru posjete, održan je i okrugli sto u prostorijama OSEPI, na temu „Vladavina prava na Zapadnom Balkanu – Jačanje mehanizma uslovljavanja u poglavljima 23 i 24 pregovora sa EU“. Događaju su prisustvovali eksperti iz istraživačkih centara, organizacija i fondacija koje se bave pitanjima vezanim za politiku proširenja i Zapadni Balkan, kao i gosti iz Evropskog parlamenta.

Teme sastanaka su bile trenutna situacija u Crnoj Gori, Srbiji i Makedoniji u oblastima koje obuhvataju poglavlja 23 i 24. Na sastancima sa predstavnicima institucija EU i organizacijama koje prate događaje u Crnoj Gori, istakli smo naša zapažanja o problemima sa integritetom policije, radu Specijalnog tužilaštva za organizovani kriminal i korupciju, primjedbama koje imamo na početak rada Agencije za sprječavanje korupcije, slaboj saradnji Državne revizorske institucije i tužilaštva, najnovijim trendovima u sistemu javnih nabavki, slabom nadzoru nad sektorom bezbednosti i odbrane, ali i trenutnim dešavanjima na politčkoj sceni, prelaznoj vladi i nadzoru koji treba sprovesti radi sprečavanja zloupotrebe javnih fondova u partijske svrhe.

Cilj projekta MERLIN WB je uspostavljanje regionalnog koordinacionog mehanizma za demokratiju i vladavinu prava, kroz sprovođenje obaveza iz poglavlja 23 i 24. Projekat vodi Institut za evropske politike iz Skoplja, a partneri su Beogradski centar za bezbednosnu politiku, Institut alternativa, kao i GONG iz Hrvatske.

Objavljeno

Predstavnica IA na konferenciji o pristupu informacijama u digitalnom okruženju

Naša istraživačica javnih politika, Milica Milonjić, učestvovala je na konferenciji o upotrebi Interneta kao javnog dobra koju je organizovala SHARE fondacija, uz podršku Fondacije Hajnrih Bel, Instituta za političku ekologiju i Zelene evropske fondacije, a koja je održana od 19-21 maja u Beogradu.

Konferencija je okupila više od stotinu učesnika iz cijele Evrope. Oni su tokom otvorenih diskusija i panela raspravljali o širokom opsegu tema u okviru kojeg su najviše prostora zauzela pitanja o tome kako se stvara pravna regulativa Evropske unije koja se tiče temeljnih ljudskih prava u digitalnom okruženju, kao što su zaštita podataka o ličnosti ili slobodan pristup znanju i umjetnosti, te u kojoj mjeri građani pojedinih članica EU imaju uticaj na tok izrade propisa a kakvu ulogu u tim procesima imaju krupni biznis i informatičke sile.

Učesnici su se bavili i pitanjem poštovanja principa demokratije i ljudskih prava prilikom prikupljanja velike količine podataka sa drušvenih mreža, logotipova, senzorskih podataka, itd. (Big Data); odgovornosti kompanija za zloupotrebu podataka građana; transparentnosti algoritama; autorskim pravima u doba “ekonomije dijeljenja” (sharing economy); koliziji / komplementarnosti prava na privatnost i prava na pristup informacijama, kao i zaštite ličnih podataka i prava javnosti da zna; modalitetima za uključivanje eksperata u kreiranje javnih politika; zaštiti zviždača i “curenju” podataka; te regulatornim modelima za odgovorno objavljivanje online komentara.

Neki od učesnika konferencije bili su:

  • Julia Reda, poslanica Evropskog parlamenta iz Njemačke
  • Nevena Ružić, Služba Povjerenika za informacije od javnog značaja i zaštitu podataka o ličnosti Republike Srbije
  • Nataša Pirc Musar, advokatica i bivša Povjerenica za informacije Slovenije
  • Aleksandar Todorović, OCCRP, Bosna i Hercegovina
  • Ásta Helgadóttir, poslanica Piratske partije u parlamentu Islanda
    Prof. Rainer Kuhlen, Univerzitet Konstanc, Njemačka
  • Stevan Dojčinović, KRIK/OCCRP, Srbija
  • Jeanette Hofmann, direktorica Instituta za Internet i društvo Univerziteta Humbolt, Njemačka
  • Peter Sunde, Pirate Bay, Švedska
  • Paula Petričević, Ombudsmanka dnevnog lista „Vijesti“, Crna Gora
Objavljeno

Institucije koje su predmet Sporazuma o fer i slobodnim izborima da obezbijede punu transparentnost rada i proaktivno objavljivanje informacija

Centar za građansko obrazovanje (CGO), Institut alternativa (IA) i Mreža za afirmaciju nevladinog sektora (MANS) pozivaju sve institucije koje su predmet Sporazuma o fer i slobodnim izborima da obezbijede punu transparentnost svog rada i da osiguraju kontinuirano i pravovremeno objavljivanje svih relevantnih informacija koje posjeduju, na svojim zvaničnim internet prezentacijama. Takođe, pozivamo i druge institucije koje nisu dio pomenutog Sporazuma da obezbijede punu transparentnost i proaktivnost u objaljivanju informacija, te da na taj način daju svoj doprinos stvaranju uslova za fer i slobodne izbore.

Zakon o finansiranju političkih subjekata i izbornih kampanja propisuje obavezu svake institucije da objavljuje set najvažnijih informacija o svom radu od trenutka raspisivanja izbora, a zaključno sa mjesec dana po okončanju izbora. Ipak, zbog činjenice da u Crnoj Gori postoji ogroman stepen nepovjerenja u izborni proces, kao i sumnji da se javni fondovi i ovlašćenja zloupotrebljavaju u izborne svrhe mnogo prije raspisivanja izbora, institucije bi morale redovno da objavljuju sve podatke o svom radu, nezavisno od toga da li je izborna kampanja u toku ili ne.

Sva ministarstva, uprave, direkcije, državni fondovi, lokalne samouprave i preduzeća u državnom i lokalnom vlasništvu morala bi da redovno objavljuju najvažnije informacije koje se odnose prvenstveno na sve aspekte finansijskog poslovanja, zapošljavanja i ispunjavanja programskih aktivnosti koje mogu biti predmet zloupotrebe u izborne svrhe. Podaci koje bi svaka institucija trebalo da objavljuje na svojoj internet prezentaciji uključuju: analitičke kartice sa svih svojih računa, podatke o isplatama, zapošljavanju, javnim nabavkama, svim vrstama transfera iz budžeta, naknadama, otpremninama, pomoćima i sponzorstvima i nizu drugih aktivnosti organa vlasti o kojima u dosadašnjem periodu javnost nije imala cjelovite informacije.

Posebnu pažnju potrebno je obratiti na podatke Ministarstva finansija i Ministarstva rada i socijalnog staranja, jer se radi dvije institucije čiji podaci mogu ukazati na najveći broj zloupotreba javnih fondova i ovlašćenja u izborne svrhe. Ministarstvo finansija bi moralo na petnaestodnevnom nivou da objavljuje kompletan izvod iz državnog trezora, za sve budžetske jedinice, kao i analitičku karticu budžetske reserve. Sa druge strane, Ministarstvo rada i socijalnog staranja bi moralo da redovno objavljuje sve podatke o svim jednokratnim i redovnim socijalnim davanjima, uključujći podatke o broju korisnika kao i o pojedinačnim i ukupnim iznosima isplaćene pomoći.

Redovno i proaktivno objavljivanje navedenih informacija obaveza je ne samo Vlade izbornog povjerenja, nego osnovni standard koji mora postati obaveza za svaku buduću vladu.

Posljedično, redovno objavljivanje ovih informacija značajno će podići nivo otvorenost rada javne uprave, jer će zainteresovana javnost imati uvid u osnovne informacije o tokovima novca i posebno važnim aktivnostima organa vlasti, koje je u do sada karakterisala praksa netransparentnosti.

Povećavanjem obima informacija koje se proaktivno objavljuju, dugoročno će se smanjiti prostor za zloupotrebe koje su i dovele do urušavanja povjerenja u izborni proces i osnaživanja sveprisutne sumnje o postojanju zloupotreba javnih resursa u partijske svrhe.

Primjenom ovog pristupa kao nove platforme otvorenosti, Vlada, lokalne samouprave i javna preduzeća bi pokazali da su i djelima privrženi povratku povjerenja u izborni proces, a time i u zakonitost rada organa vlasti uopšte. Stoga, pozivamo sve institucije da hitno obezbijede punu transparentnost svog rada i proaktivno objavljivanje svih informacija u intervalima ne dužim od 15 dana i da na taj način stvore preduslove za početak izgradnje povjerenja u izborni proces.

Vanja Ćalović                                         Stevo Muk                                   Daliborka Uljarević

Izvršna direktorka,             MANS Predsjednik UO , IA       Izvršna direktorka, CGO