Objavljeno

Saopštenje: Građanima Podgorice nedostupne zvanične izborne liste

Ni nepunih dvije nedjelje prije održavanja lokalnih izbora, Izborna komisija Glavnog grada nije objavila liste sa kandidatima za buduće odbornike.

Prema Zakonu o izboru odbornika i poslanika, “Opštinska izborna komisija ima svoju web stranicu na kojoj odmah objavljuje sve akte i podatke od značaja za sprovođenje izbora”.

Međutim, osim odluka o utvrđivanju i proglašavanju izbornih lista od 15. i 30. aprila ove godine, na internet prezentaciji Izborne komisije Glavnog grada nemoguće je pronaći sastav tih lista.

Samim tim, građani ne znaju ko su ljudi koji će zastupati njihove interese u budućnosti i nemaju potpune informacije na osnovu kojih bi na dan izbora trebalo da odluče kome će dati glas.

Zainteresovana javnost je zato prinuđena da se upoznaje sa izbornim listama pretragom medijskih izvještaja, uzimajući u obzir da čak ni sve političke partije nijesu objavile liste na svojim sajtovima.

Podsjećamo, IA je ranije ukazao da sastav izbornih lista, onako kako su one predstavljene u medijima, predstavlja kršenje Zakona o državnim službenicima i namještenicima.

Naime, ovaj Zakon propisuje da državni službenici svoje poslove moraju izvršavati “politički neutralno i nepristrasno, u skladu sa javnim interesom”, i da su dužni da se uzdržavaju od “javnog ispoljavanja svojih političkih uvjerenja”.

Na drugoj strani, pojedina imena i prezimena upućuju na sumnju da su se za buduće odbornike u Podgorici kandidovali i aktuelni pomoćnici ministara.

U međuvremenu, IA se obratio Upravnoj inspekciji Ministarstva unutrašnjih poslova i Etičkom odboru za praćenje primjene Etičkog kodeksa državnih službenika i namještenika, kako bi ove institucije provjerile sastav svih predatih izbornih lista i utvrdile da li su državni službenici svojim eventualnim kandidovanjem na lokalnim izborima prekršili Zakon o državnim službenicima i namještenicima, Zakon o državnoj upravi i Etički kodeks.

“Podsjećamo, Član 10 Etičkog kodeksa državnih službenika i namještenika (“Službeni list CG“, broj 20/12), čiju primjenu prati tijelo kojem ste na čelu, propisuje da su službenici i namještenici dužni da čak ni načinom odijevanja ne izražavaju političku, vjersku ili drugu ličnu pripadnost koja bi mogla da dovede u sumnju njihovu nepristrasnost i neutralnost u vršenju poslova”, piše u inicijativi upućenoj Dubravki Božović, predjsednici Etičkog odbora.

Milena MILOŠEVIĆ
Istraživačica javnih politka

Objavljeno

Saopštenje: Ima li političke volje za ozbiljno učešće u OGP inicijativi?

Iako je članica globalne inicijative Partnerstvo otvorenih vlada (OGP) Crna Gora kasni sa ispunjavanjem obaveza i do 30. aprila nije dostavila prvu verziju drugog Akcionog plana Sekretarijatu za OGP.

Zemlje-članice inicijative obavezne su da razvijaju Akcione planove kojima se promovišu prinicipi transparentnosti, odgovornosti, razvoj novih tehnologija i inovacija, kroz konsultativni proces koji uključuje više zainteresovanih strana i obavezno aktivno učešće građana i civilnog društva. Danas OGP inicijativa okupljna 64 zemlje svijeta a Crna Gora je postala članica inicijative 2011. godine usvojivši prvi Akcioni plan. Međutim, od sredine 2013. godine nema nikakvih aktivnosti u pogledu rada na izradi drugog Akcionog plana.

Vlada je na 64. sjednici, održanoj 10. aprila 2014. godine, donijela zaključak kojim se zadužuje kabinet predsjednika Vlade da „u što kraćem roku“ imenuje novog koordinatora koji će formirati novi operativni tim Partnerstva otvorenih vlada, ali javnosti još uvijek nije poznato ko je novi koordinator. Zaključkom Vlade, takođe je zadužena Kancelarija za saradnju sa nevladinim organizacijama da najkasnije u roku od 7 dana od imenovanja novog koordinatora otpočne aktivnosti na izboru predstavnika NVO u Operativnom timu u skladu sa Uredbom o saradnji Vlade i NVO – što takođe nije još uvijek započeto. Kašnjenje u sprovođenju ovih zaključaka, između ostalog, onemogućilo je dalji rad na pripremi novog Akcionog plana.

Budući da je rok za finalnu verziju Akcionog plana 15. jun, a za početak sprovođenja novog AP 1. jul, potrebno je što prije imenovati koordinatora operativnog tima i ostavle članove, predstavnike Vlade i nevladinih organizacija. Preporuka Instituta alternativa je da se u Operativni tim uključe i prestavnik Unije poslodavaca i Zajednice opština u skladu sa prinicipima inicijative o uključivanju svih segmenata društva u kreiranje javnih politika i građenju snažnije veze između građana i Vlade.

Proces izrade novog AP mora biti široko participativan tj. mora aktivno da uključi građane – za šta je sve manje vremena imajući u vidu postavljene rokove. Primjer dobre prakse je Gruzija gdje je 700 građana učestvovalo i dalo predloge za aktivnosti i mjere AP na 19 održanih sastanaka u 14. gradova. Slična praksa zastupljena je i u zemljama Zapadne Evrope.

Za sprovođenje mjera iz novog akcionog plana biće potrebno izdvojiti budžetska sredstva čime će se mjeriti stvarna opredijeljenost Vlade da konkretnim aktivnostima doprinese ostvarenju ciljeva inicijative.

Predstavnica Instituta alternativa, Dina Bajramspahić, učestvuje na konferenciji „Partnerstvo otvorenih vlada – Evropski regionalni sastanak“ u Dablinu, Irska, koji se održava 8. i 9. maja i okuplja preko 300 predstavnika Vlada i organizacija civilnog društva iz zemalja Evrope, međunarodnih organizacija, biznis i akademske zajednice sa ciljem razmijene iskustava u sprovođenju ove inicijative i pružanja podrške u boljoj realizaciji ovog instrumenta za globalni razvoj i antikorupciju.

Dina Bajramspahić istraživačica javnih politika

Objavljeno

Pet zvjezdica transparentnosti za IA

Institut alternativa (IA) je među najtransparentnijim istraživačkim centrima na svijetu, prema istraživanju koje je sprovela međunarodna neprofitna organizacija Transparify.

U izvještaju koji je ova organizacija objavila 7. maja, IA je dobio pet zvjezdica za transparentnost, zajedno sa Centrom za monitoring i istraživanja (CEMI) i Centrom za demokratsku tranzciju (CDT) i još svega 18 centara od ukupno 169, koliko ih je bilo obuhvaćeno istraživanjem. Time smo se našli u društvu prestižnih think tank organizacija kao što su Bruegel iz Belgije i Overseas Development Institute iz Ujedinjenog Kraljevstva. Takođe, time se Crna Gora našla na prvom mjestu od ukupno 47 zemalja na koje se izvještaj odnosi.

„Transparify vjeruje da finansijska transparentnost unapređuje kredibilitet nalaza i preporuka istraživačkih centara i spreman je da liderima u ovom polju pruži priznanje koje zaslužuju“, stoji u pismu koje je dr Til Brakner iz ove organizacije uputio Stevu Muku, predsjedniku Upravnog odbora IA.

Istraživački centri koji su bili obuhvaćeni istraživanjem rangirali su se u odnosu na to koliko transparentno prikazuju izvore svog finansiranja.

Oni centri koji su dobili 5 zvjezdica omogućavaju zainteresovanim građanima i javnosti jasne i detaljne informacije o tome ko ih finansira, sa koliko novca i za koje aktivnosti i projekte. Međutim, samo manjina, tj. ukupno 21 istraživački centar, ispunjava ove uslove.

„Iznenađujuće je da smo našli više izuzetno transparentnih istraživačkih centara u Crnoj Gori, nego u čitavim Sjedinjenim Američkim Državama“, piše u rezimeu izvještaja, koji je u cjelosti dostupan ovdje.

Objavljeno

Održano predavanje profesora Zorana Stojiljkovića

Predavanje prof. dr Zorana Stojiljkovića u okviru Škole javnih politika održano je u ponedjeljak 5. maja 2014. Prof. Stojiljković je govorio o kreiranju antikorupcijskih politika, kao i o istraživanju javnih politika u izbornoj ponudi.

U toku dvočasovnog predavanja bilo je riječi o relaciji između programskih pozicija političkih subjekata i njihovog realnog pragmatsko-političkog pozicioniranja i opredjeljivanja, kao i o načinu mjerenja jaza između predizbornih obećanja i postizborne prakse, što se posebno odnosi na vladajuće stranke. Stojiljković je kazao da Crna Gora izlazi iz faze tzv. manjkave ili defektne demokratije, te da je na putu da pređe u liberalnu. U ovom procesu veliku ulogu ima civilno društvo i obrazovani građani, koji propituju političku ponudu, smanjuju koruptivnu zonu i vlast čine odgovornijom za ono što obećava. Takođe, govoreći o jednom od konsenzusa svih relevantnih političkih aktera – evropskim integracijama, apostrofirao je ulogu spoljnih veto igrača, evropskih institucija, koje koriste svoju moć uslovljavanja kako bi ubrzali i oblikovali pomenuti proces.

Govoreno je i o samoj prirodi korupcije kroz povezivanje složene mape njenih pojavnih oblika, vrsta i aktera sa uvidom u njene motive i šire sistemske i kulturološke uzroke.

Bilo je riječi i o nepovjerenju i uzajamnom varanju među samim političkim akterima koje počinje ozbiljno da opterećuje i ostale procese u crnogorskom društvu. U ovom kontekstu, došlo je do razmjene mišljenja o Zakonu o finansiranju političkih partija, kojim je uspostavljena praksa koja je problematična i komparativno gledano nije prisutna.

U toku predavanja posebno je istaknuto da se suština svake antikoruptivne strategije vidi u stvaranju prostora i šansi da se korupcija učini neprihvatljivom, ali i neisplativom, odnosno u praksi redukovanja monopola i diskrecionih ovlašćenja uz istovremeno uvećanje moralne, političke i krivične odgovornosti.

Objavljeno

Saopštenje: Opštine krše Zakon o javnim nabavkama

Iako Zakon o javnim nabavkama određuje da ukupna godišnja vrijednost nabavki ostvarenih neposrednim sporazumom, tj. direktnim dogovorom između naručioca i ponuđača, ne smije prelaziti 10% izvršenog budžeta za javne nabavke, sedam lokalnih samouprava je u 2013. godini prekoračilo ovaj limit kršeći na taj način član 30 ovog Zakona.

Uvidom u izvještaje o javnim nabavkama u 2013. godini može se utvrditi da su opštine Andrijevica, Budva, Cetinje, Danilovgrad, Kotor, Mojkovac i Žabljak prekršile zakonsko ograničenje o upotrebi neposrednog sporazuma. Opštine Bijelo Polje, Nikšić i Podgorica nisu omogućile Institutu alternativa uvid u izvještaje o prošlogodišnjim javnim nabavkama na osnovu zahtjeva za slobodan pristup informacijama.

Procenat korišćenja direktne pogodbe o uslovima javne nabavke između ponuđača i naručioca u 2013. godini je bio najviši u Opštini Andrijevica i iznosio je 43,39%, a slijede Mojkovac sa 42,63%, Danilovgrad 33,11%, Budva sa 24,3%, Žabljak 15,43%, Kotor 10,67% i Cetinje 10,28%. Opština Plav je u 2013. godini sve javne nabavke u vrijednosti od 23180 eura ostvarila na osnovu neposrednog sporazuma i to zbog toga što su, kako se navodi u dopuni izvještaja o javnim nabavkama ove opštine, sredstva za kapitalni budžet usmjerena na plaćanje dospjelih obaveza po osnovu kreditnih zaduženja.

Neposredni sporazum je najmanje transparentan postupak javne nabavke čiju bi upotrebu trebalo Zakonom ograničiti isključivo u izuzetnim prilikama, uz obavezno obrazloženje korišćenja i objavljivanje zaključenih ugovora na portalu javnih nabavki.

Opštine su kršile i član 118 Zakona o javnim nabavkama koji obavezuje naručioce da do 28. februara tekuće dostave Upravi za javne nabavke izvještaje o sprovedenim nabavkama u prethodnoj godini. Tako su opštine Berane, Danilovgrad i Žabljak izvještaj o nabavkama u prošloj godini Upravi dostavile sa zakašnjenjem.

Jovana MAROVIĆ

Koordinatorka istraživanja