Koordinatorka istraživanja Jovana Marović učestvovala je na radionici o strateškom prognoziranju koja je organizovana za alumniste TRAIN programa od 7-10. decembra 2014. godine u Berlinu. Tokom dvodnevne radionice u organizaciji Njemačkog savjeta za spoljne poslove (DGAP), 12 alumnista iz civilnog sektora sa Zapadnog Balkana učestvovalo je u predviđanju mogućih scenarija uređenja odnosa između državnih organa i civilnog društva za deset godina. Učesnici radionice definisali su ključne faktore koji utiču na odnose između dva sektora i strateški pristupili mogućim projekcijama i njihovoj promjeni za deset godina. Trener u okviru programa je bio dr Johanes Gabriel, osnivač i direktor konsultantske firme Foresight Intelligence.
O statusu starješina organa i visokom rukovodnom kadru u crnogorskoj državnoj upravi, govorićemo u ponedjeljak, 15. decembra, na okruglom stolu pod nazivom “Profesionalizacija rukovodnog kadra: Između države i politike”, uz podršku Fondacije Fridrih Ebert (FES).
Evropska komisija je u poslednjem izvještaju o napretku Crne Gore ukazala na važnost nadgledanja reforme javne uprave, naročito kada su u pitanju postavljenja i razrješenja viših rukovodilaca. Cilj događaja je upravo da usmjeri pažnju na potrebu stručnog usavršavanja i sprečavanja političkog uticaja nad rukovodiocima u državnoj upravi. Osvrnućemo se i na najčešće stručne kvalifikacije koje se traže od starješina organa i visokog rukovodnog kadra i na praksu ocjenjivanja njihovog rada.
Uvodničari na okruglom stolu biće Stevo Muk, predsjednik Upravnog odbora Instituta alternativa, i Dragana Ranitović, v.d. generalnog direktora Direktorata za državnu upravu i lokalnu samoupravu u Ministarstvu unutrašnjih poslova.
Na panelu “Preduslovi profesionalizacije rukovodnog kadra u Crnoj Gori” govoriće Svetlana Vuković, direktorka Uprave za kadrove, dr Dragan Đurić, stručni savjetnik pri Programu Ujedinjenih nacija za razvoj (UNDP), Danijela Nedeljković-Vukčević, načelnica Direkcije za državnu upravu u Ministarstvu unutrašnjih poslova i Milena Milošević, istraživačica u Institutu alternativa.
Za sve dodatne informacije možete se obratiti Mileni Milošević na broj telefona: 020/268-686 ili na e-mail: milena@institut-alternativa.org.
“U Crnoj Gori još uvijek nijesu stvorene osnovne pretpostavke za uspješnu primjenu etičkih standarda u javnoj upravi”, poručeno je na današnjoj konferenciji za medije u organizaciji Instituta alternativa.
Osim predstavnika Instituta alternativa, na konferenciji je govorila i Ljubinka Radulović, pomoćnica generalnog sekretara Zajednice opština Crne Gore, koja je ukazala na glavne aspekte primjene etičkih standarda u crnogorskim opštinama.
Što se tiče nacionalnog nivoa, primjena Etičkog kodeksa državnih službenika i namještenika nije odgovorila na zahtjeve koji su se očekivali od ovog dokumenta – da uspostavi sistem odgovornosti i sankcija za kršenje propisanih pravila etičkog ponašanja.
Podsjećamo, ovaj akt je usvojen 2012. godine, sa ciljem da poboljša primjenu novog Zakona o državnim službenicima i namještenicima. Odluka o obrazovanju Etičkog odbora za praćenje primjene ovog kodeksa, donijeta je u januaru 2013. godine.
“Međutim, dosadašnji rezultati rada ovog odbora izuzetno su skromni“, kazala je Milena Milošević, istraživačica u Institutu alternativa.
U svom dosadašnjem radu, Etički odbor je primio jednu pritužbu u odnosu na ponašanje državnog službenika i jednu inicijativu za davanjem mišljenja o primjeni kodeksa. Iako su imenovane kontakt osobe koje bi trebalo da informišu ovo tijelo o svim pritužbama u odnosu na kršenje kodeksa koje su predate direktno starješinama organa, do sada nije bilo izvještavanja o postojanju tih pritužbi što znači da ih nije ni bilo.
“Skromni rezultati rada Etičkog odbora posljedica su njegovih neprecizno propisanih nadležnosti i pojedinosti rada ovog tijela”, dodala je Milošević.
Naime, od svog osnivanja do danas, ovo tijelo nije ispunilo obavezu da se sastane jednom mjesečno.
U periodu od 2. aprila 2013. godine do 24. oktobra 2014. godine, održalo je ukupno 11 sjednica. Sazvane su bile još četiri sjednice, koje nijesu održane zbog nedostatka kvoruma, koju čini većina od ukupnog broja članova.
“Etički odbor se suočava i sa problemom nepostojanja suštinskih pretpostavki za njegovo elementarno funkcionisanje, tj. u neisplaćivanju naknada svojim članovima”, kazala je Milošević, uz napomenu da dvije članice odbora nijesu isplaćivane za svoj angažman u ovom tijelu najmanje pola godine od njegovog osnivanja.
Institut alternativa je, u okviru svoje analize primjene etičkih standarda u javnoj upravi, pripremio set preporuka, koje se odnose na jačanje nadzora nad primjenom etičkih standarda, nezavisnosti tijela nadležnih za praćenje njihove primjene, potrebu izrade posebnih smjernica za primjenu etičkih standarda u državnim organima, omogućavanja lakšeg podnošenja pritužbi za povrede etičkih kodeksa, i intenzivnije promocije etičkih standarda u javnoj upravi.
Ukazano je i da Crna Gora tek treba usvoji etički kodeks izabranih predstavnika vlasti.
Ljubinka Radulović, pomoćnica generalnog sekretara Zajednice opština, naglasila je činjenicu da se etičkim kodeksima izabranih predstavnika i funkcionera lokalnih samouprava, koje je Zajednica preporučila na usvajanje svim opštinama, jačaju veze i povjerenje između građana i vlasti.
Prilikom izrade modela ovih kodeksa i etičkih kodeska lokalnih službenika i namještenika, i priručnika za njihovu primjenu, Zajednica opštine imala je značajnu podršku međunarodne zajednice, uključujući Savjet Evrope i Organizacije za evropsku bezbjednost i saradnju (OEBS).
Na lokalnom nivou su izrađeni i modeli odluka o obrazovanju etičkih komisija, i propisana ograničenja u pogledu osoba koje mogu biti članovi ovih tijela.
Takođe je propisano da se članovi etičkih komisija biraju na osnovu javnog poziva, što nije slučaj na nacionalnom nivou, gdje je imenovanje predstavnika određenih organa državne uprave za članstvo u Etičkom odboru diskreciono pravo starješina organa.
Sa ciljem jačanja moralne osude za povrede etičkih kodeksa, etičkim komisijama na lokalnom nivou je ostavljena mogućnost da javno objave mišljenje o povredi etičkih standarda ponašanja.
Ljubinka Radulović je naglasila i da tijela zadužena za primjenu etičkih standarda ne trea da čekaju pritužbu da bi reagovale, već da djeluju proaktivno. U tom smislu, pozitivan je primjer rada etičkih komisija u opštini Nikšić, čiji su članovi preduzeli odgovarajuće inicijative i organizovali sastanke u cilju promovisanja etičkih kodeksa.
Iako je i Etički odbor za praćenje primjene Etičkog kodeska državnih službenika i namještenika bio takođe pozvan da odredi predstavnika za učešće u današnjem događaju, članovi ovog tijela se nijesu odazvali pozivu.
Na konferenciji za medije, koja će se održati u PR Centru u ponedjeljak, 8 decembra, sa početkom u 11h, predstavićemo analizu primjene etičkih standarda u javnoj upravi, sa naglaskom na rad Etičkog odbora za praćenje primjene Etičkog kodeksa državnih službenika i namještenika.
S obzirom na to da je ovo tijelo aktivno više od godinu dana, ukazaćemo na konkretne probleme u njegovom radu i pružiti preporuke za njegovo unapređenje. Između ostalog, na konferenciji ćete imati prilike da čujete nešto više i o broju održanih sjednica Etičkog odbora, njihovim glavnim temama, i o broju mišljenja koje je ovo tijelo dalo.
Konferenciji će prisustvovati i gospođa Ljubinka Radulović, pomoćnica generalnog sekretara Zajednice opština, koja će reći nešto više o primjeni etičkih standarda na lokalnom nivou. Ispred Instituta alternativa, na konferenciji će govoriti Milena Milošević i Marko Sošić.
Istraživanje u okviru ovog projekta je podržala Fondacija Fridrih Ebert.
Za sve dodatne informacije možete se obratiti Mileni Milošević na broj telefona: 020/268-686, ili na e-mail: milena@institut-alternativa.org.
Agencija za zaštitu ličnih podataka i slobodan pristup informacijama usvojila je žalbu Instituta alternativa na rješenje Ministarstva unutrašnjih poslova u kojem nas je ovaj organ informisao da su neposredni sporazumi javno dostupni što je suprotno činjeničnom stanju.
Institut alternativa se obratio Ministarstvu unutrašnjih poslova u julu zahtjevom za dostavljanje informacija o svim javnim nabavkama zaključenim neposrednim sporazumima u poslednje tri godine. U odgovoru na zahtjev za slobodan pristup informaciji, MUP nas je obavijestio da su svi neposredni sporazumi objavljeni na internet stranici Uprave za javne nabavke, što ne odgovara činjeničnom stanju.
Zakonom o javnim nabavkama nije propisano da se neposredni sporazumi objavljuju niti da se, kao najmanje transparentan postupak kojem ne prethodi javno oglašavanje, ova procedura koristi u izuzetnim prilikama i da se mora obrazložiti. U proteklom periodu upotreba neposrednih sporazuma je često bila predmet zloupotreba od strane naručioca. Tako je npr. sedam opština u 2013. godine prekoračilo zakonsko ograničenje za upotrebu ovog sporazuma, dok je Opština Plav sve nabavke zaključila ovom vrstom postupka. Takođe, Državna revizorska institucija je ukazala na to da su državni organi 2011. godine, uključujući Ministarstvo zdravlja i Ministarstvo finansija, prekoračili limit za korišćenje neposrednog sprazuma, a dostavili netačne podatke UJN i predstavili da su se uklopili u zakonsko ograničenje.
U odlučivanju na žalbu Instituta alternativa, Agencija za zaštitu ličnih podataka i slobodan pristup informacijama je poništila rješenje MUP-a, konstatovala da traženi podaci nisu javno dostupni i uputila Ministarstvo da dostavi informacije podnosiocu zahtjeva. Stoga je još jednom važno pozvati državne organe da potpuno i precizno odgovaraju na zahtjeve za slobodan pristup informacijama kako bi se pravovremeno ostvarivao uvid u dokumenta koja su u posjedu državnih organa i spriječili nepotrebni postupci pred nadležnom Agencijom.
U narednom periodu pratićemo izvršenje rješenja Agencije za zaštitu ličnih podataka i slobodan pristup informacijama u nadi da će uticati na transparentniji, efikasniji i odgovorniji rad MUP-a i ostalih državnih organa.
Tužilaštvo da pročešlja koncesije, poručili su poslanici ljetos prilikom razmatranja izvještaja o radu Komisije za koncesije. Od tada ni Zakona, ni registra, ni tužbi, niti bilo kakvog bitnijeg pomaka u ovoj oblasti. U fokusu Vlade je jedan jedini posao, onaj sa Kinezima oko auto-puta, dok uslovi za sprovođenje javno-privatnih partnerstava i koncesija ostaju haotični.
Crna Gora je na gubitku preko 12 miliona eura zbog loše koncesione politike, podatak je iz 2012. godine, kada je Vlada prestala da obavještava javnost o dugovanjima koncesionara, kao i o “aktivnostima” na usvajanju novog zakonskog okvira koje traju od 2011. godine. Da li zbog nedostatka političkog opredjeljenja, manjka kapaciteta, ili prenatrpane agende pripreme zakona, tek i ova će godina proći bez usvajanja zakona o javno-privatnim partnerstvima i koncesijama. Za postojeći zakon Evropska unija kaže da je neusaglašen sa dobrim praksama u ovoj oblasti, kao i da postoji izuzetno nizak stepen poznavanja JPP i koncesija i u državnim organima i u lokalnoj samoupravi.
A problemi postoje na svim nivoima: od zakonskog i institucionalnog okvira, do manjka transparentnosti. Sajt Komisije za koncesije, gdje ovo tijelo vodi i registar koncesija, već izvjesno vrijeme je nedostupan, odnosno ne postoji. Isto se dešavalo i tokom prethodne dvije godine, ali u kraćem vremenskom periodu, zbog toga što nadležna Komisija za koncesije prosto zaboravila da uplati sredstva za domen .me. Vjerovatno zbog pretjeranog obima posla u odlučivanju o ukupno dva prigovora na godišnjem nivou, što su bile ukupne aktivnosti ove Komisije tokom 2013. godine. Uprkos tome, i ove godine je u predlogu budžeta planirano 85.000 eura za rad predsjednika i članova Komisije. Tzv. registar koncesija ne sadrži podatke o finansijskim otplatama, a lokalne samouprave kojima se uplaćuje 70% koncesione naknade za koncesije zaključene na njihovoj teritoriji nemaju uvid ni u predmet na osnovu kojih se vrši dospijeće iz Državnog trezora, niti o vremenskom okviru za naplatu.
”Tužilaštvo da pročešlja koncesije”, poručili su poslanici ljetos upravo prilikom razmatranja izvještaja o radu Komisije za koncesije. Od tada ni Zakona, ni registra, ni tužbi, niti bilo kakvog bitnijeg pomaka u ovoj oblasti. U fokusu Vlade je jedan jedini posao, onaj sa Kinezima oko auto-puta, dok uslovi za sprovođenje javno-privatnih partnerstava i koncesija ostaju haotični. I sami poslanici su se zadovoljili ovom svojom konstatacijom, budući da nema pozitivne reakcije na inicijativu Instituta alternativa koju smo podnijeli u junu da se saslušaju nadležni za stanje u oblasti koncesija u Odboru za ekonomiju, finansije i budžet.
Nema podataka na koji način se eksploatišu crnogorska prirodna bogatstva. Štaviše, u maju je Državna revizorska institucija ukazala na to da se koncesije iznova daju onim koncesionarima koji ne poštuju svoje ugovorne obaveze te da je stanje u oblasti koncesija alarmantno. Ovih dana, u svjetlu izmjena drugog važnog zakona za kontrolu trošenja budžetskih sredstava – Zakona o javnim nabavkama, izvršna vlast se “upinje” da objasni kako crne liste za ponuđače koji krše odredbe ugovora nisu definisane pravnom tekovinom Evropske unije i zato je na državi članici da odluči da li će ili neće usvojiti dodatne mehanizme za suzbijanje korupcije. Nameće se zaključak da političkoj eliti ne odgovaraju ”crne liste” kako bi mogla da nastavi da se koncesijama i javnim nabavkama ”zahvaljuje” privatnim partnerima za usluge finansiranja kampanja i drugih aktivnosti. Ipak dodatno čude reakcije nadležnih kada se insistira da su svi dosadašnji, izuzetno skromni, rezultati u borbi protiv korupcije postignuti pod pritiskom, a geslo ostaje ”što je bilo to će biti, što se činilo to će se činiti, i nema ništa novo pod suncem”.
dr Jovana MAROVIĆ
Koordinatorka istraživanja u Institutu alternativa i članica radne grupe za poglavlje 23
Tekst originalno objavljen u sekciji ,,Forum” dnevnog lista Vijesti
Koordinatorka istraživanja Jovana Marović učestvovala je na radionici o strateškom prognoziranju koja je organizovana za alumniste TRAIN programa od 7-10. decembra 2014. godine u Berlinu. Tokom dvodnevne radionice u organizaciji Njemačkog savjeta za spoljne poslove (DGAP), 12 alumnista iz civilnog sektora sa Zapadnog Balkana učestvovalo je u predviđanju mogućih scenarija uređenja odnosa između državnih organa i civilnog društva za deset godina. Učesnici radionice definisali su ključne faktore koji utiču na odnose između dva sektora i strateški pristupili mogućim projekcijama i njihovoj promjeni za deset godina. Trener u okviru programa je bio dr Johanes Gabriel, osnivač i direktor konsultantske firme Foresight Intelligence.
O statusu starješina organa i visokom rukovodnom kadru u crnogorskoj državnoj upravi, govorićemo u ponedjeljak, 15. decembra, na okruglom stolu pod nazivom “Profesionalizacija rukovodnog kadra: Između države i politike”, uz podršku Fondacije Fridrih Ebert (FES).
Agencija za zaštitu ličnih podataka i slobodan pristup informacijama usvojila je žalbu Instituta alternativa na rješenje Ministarstva unutrašnjih poslova u kojem nas je ovaj organ informisao da su neposredni sporazumi javno dostupni što je suprotno činjeničnom stanju.