Predlozi su zasnovani na nalazima i preporukama iz naših istraživačkih radova na temu uloge Skupštine u procesu integracije u EU.
Kako nismo bili u mogućnosti da pristupimo aktuelne nacrtima Rezolucije, naše preporuke smo strukturirali u odnosu na bitne segmente koje bi, po našem mišljenju Rezolucija trebalo da sadrži.
U toku je proces izrade Akcionog plana za sprovođenje Strategije borbe protiv korupcije i organizovanog kriminala za period 2013-2014.
Želeći da doprinesemo ovom procesu, pripremili smo komentare na Nacrt Akcionog plana, koji se zasnivaju na našem istraživačkom radu, nalazima i preporukama iz naših publikacija.
Tokom rada na komentarima, koristili smo verziju dokumenta koja nam je dostavljena iz kabineta potpredsjednika Vlade za politički sistem, unutrašnju i spoljnu politiku (29. januara 2013.)
Stevo Muk, predsjednik Upravnog odbora, gostovao je u emisiji “Iz mog ugla” sa Tinom Raičević na televiziji Vijesti. Tema emisije bilo je obilježavanje sedme godišnjice od obnove nezavisnosti Crne Gore. Ostali gosti su bili Miodrag Lekić (Demokratski front), Milutin Simović (DPS) i Nedjeljko Rudović (ND Vijesti).
Izmjenama Poslovnika Skupštine Crne Gore, u maju 2012. godine, predviđeno je osnivanje Odbora za antikorupciju kao stalnog radnog tijela. Nadležnosti novog odbora uključuju nadzor i analizu rada državnih organa, institucija, organizacija i tijela u borbi protiv korupcije i organizovanog kriminala, kao i razmatranje pitanja i problema u sprovođenju zakona, strategija i akcionih planova u ovoj oblasti, i predlaganje mjera za njihovo unapređenje. Odboru je povjereno i razmatranje predstavki i njihovo upućivanje nadležnim organima.
Jačanje uloge parlamenta i efikasnija borba protiv korupcije i organizovanog kriminala su među ključnim izazovima u pristupanju Crne Gore Evropskoj uniji. Osnivanje Odbora zato predstavlja šansu za sveobuhvatniji napredak u reformama, koje zemlja mora da sprovede. Međutim, u cilju što efikasnijeg korišćenja njegovih nadležnosti i prevazilaženja izazova koji se mogu javiti u radu Odbora za antikorupciju, neophodno je definisati pravce njegovog rada i odnos sa drugim odborima i anti-korupcijskim tijelima.
Cilj ovog papira je da ukaže na moguće dileme u radu novog odbora, i da ukaže na poželjna tumačenja njegovih nadležnosti u cilju jačanja ukupne uloge parlamenta u borbi protiv korupcije i organizovanog kriminala.
Razmatranjem nacrta pregovaračkih pozicija isključivo na sjednicama, zatvorenim za javnost, jednog radnog tijela – Odbora za evropske integracije, Skupština neće moći na suštinski način da doprinese progresu u procesu pregovora.
Skupština Crne Gore, odnosno nadležni Odbor za evropske integracije, će na sjednici 19. februara, koja će biti zatvorena za javnost, razmatrati nacrt pregovaračke pozicije za poglavlje 26 – Obrazovanje i kultura. To će biti prvi nacrt sa kojim će se Odbor „upoznati“, jer je, zbog postizborne dinamike, poglavlje 25 – Nauka i istraživanje otvoreno i privremeno zatvoreno bez informisanja Skupštine i razmatranja nacrta pregovaračke pozicije za ovo poglavlje.
Iako je Vlada, prateći praksu zemalja koje su do sada pregovarale o članstvu u Evropskoj uniji, onemogućila uvid zainteresovane javnosti u sadržaj pregovaračkih pozicija, Skupština, opredjeljujući se za funkcionalniji model razmatranja ovih dokumenata, može sebi obezbijediti aktivniju ulogu i, samim tim, bolju kontrolu procesa pregovora. Naime, budući da je Odbor za evropske integracije isključen iz procesa provjere harmonizacije zakonodavstva, pa se usklađenost prijedloga zakona sa pravnom tekovinom EU razmatra u okviru radnih tijela koja su specijalizovana za tu oblast, razmatranje nacrta pregovaračkih pozicija u ovom tijelu će biti uskraćeno za raspravu o suštinskim pitanjima od značaja za tok pregovora. Zbog toga, kao optimalan se čini model po kome se pregovaračke pozicije razmatraju na zajedničkim sjednicama „matičnih“/zainteresovanih odbora i Odbora za evropske integracije. Za uspostavljanje ovog modela ne postoji, formalno, prepreka u Poslovniku Skupštine, a njime bi se unaprijedio kvalitet procesa pregovora, i uloga Skupštine u ovom procesu.
Institut alternativa je organizovao okrugli sto pod nazivom “Druga godina primjene Zakona o parlamentarnom nadzoru u oblasti bezbjednosti i odbrane”, uz podršku Centra za demokratsku kontrolu oružanih snaga iz Ženeve (DCAF).
Uspjeli smo da okupimo sve relevantne učesnike procesa parlamentarnog nadzora nad sektorom bezbjednosti i odbrane i sprovedemo sadržajnu raspravu o ispunjavanju odredbi Zakona o parlamentarnom nadzoru u oblasti bezbjednosti i odbrane u toku 2012. godine.
Za potrebe ovog skupa, pripremili smo i monitoring izvještaj o aktivnostima Odbora za bezbjednost i odbranu u 2012. godini na ispunjavanju zakonskih nadležnosti.
Evo nekih nalaza iz monitoring izvještaja o primjeni Zakona o parlamentarnom nadzoru u oblasti bezbjednosti i odbrane u toku 2012. godine:
U toku 2012. godine, dijelom zbog parlamentarnih izbora, učinjen je korak unazad u odnosu na ispunjavanje nadležnosti i mjera previđenih Zakonom o parlamentarnom nadzoru u oblasti bezbjednosti i odbrane. Značajan broj aktivnosti iz Plana vršenja nadzora nije sproveden.
Godinu za nama karakterisala je pasivnost i poslanika vladajuće većine i poslanika opozicije u pogledu iniciranja mehanizama parlametnarnog nadzora. Upućene su samo dvije inicijative za održavanjem kontrolnog saslušanja, a nijedna za konsultativno saslušanje. Među neispunjenim obavezama, svakako su najznačajnije razmatranje izvejštaja o radu Uprave policije i Agencije za nacionalnu bezbjednost.
U toku 2012. godine Odbor nije koristio nijedan od brojnih mehanizama kojima raspolaže kada je u pitanju kontrola nad primjenom mjera tajnog nadzora. Ovo je posebno problematično, ukoliko imamo u vidu da se parlametnarni nadzor u ovoj oblasti nije sprovodio ni u toku 2011. godine.
Skupština je isključena iz odlučivanja o upućivanju pripadnika civilne zaštite, policije i zaposlenih u organima državne uprave u mirovne misije u inostranstvu, niti biva informisana o njihovim aktivnostima. Saradnja sa civilnom društvom je značajno opala u odnosu na 2011. godinu, prije svega zbog neodržavanja planiranih konsultativnih saslušanja.
Mehanizam posjete je neprecizno definisan, a Odbor ne usvaja izvještaje o realizovanim posjetama. Skupština na plenumu ne raspravlja o izvještajima o parlametnarnom nadzoru koje Odbor u toku godine podnosi (a tokom 2012. godine ih je bilo devet). Situacija po pitanju rodne ravnopravnosti u Odboru nije popravljena prilikom formiranja novog sastava nakon izbora.