Objavljeno

Razvoj elektronske državne uprave: Godine ulaganja, a sistemi klimavi

Softver za evidenciju državne imovine plaćen prije deceniju, ali nije izrađen prema specifikacijama, hakeri navodno “zaključali” Portal otvorenih podataka, zbog čega MJU izrađuje treću njegovu verziju. Država izrađuje i novi sistem za elektronsko upravljanje dokumentima, jer stari ne podržava nadogradnju. LARIS, sistem za administraciju lokalnih prihoda, još ne koriste sve opštine.

Registar platili, pa odustali od njega

Nakon skoro deceniju i po ignorisanja propisa, u maju prošle godine završen je popis zemljišta i objekata u vlasništvu Crne Gore i formirana elektronska baza, registar državne imovine. Za izradu tog softvera još 2014. godine plaćeno je skoro 200 hiljada eura, ali registar ni danas nije funkcionalan na način koji je predviđeno.

Popisana državna imovina još ne sadrži i informacije o tome kolika je njena vrijednost.

Registar državne imovine obaveza je utvrđena Zakonom o državnoj imovini još iz 2009. godine. Jedna od obaveza je bila i nabavka integrisanog informacionog sistema za jedinstvenu evidenciju državne imovine, sa ciljem da se u u svakom trenutku ima tačan uvid u stanje, kako ukupne imovine, tako i imovine po pojedinim organima, i da se na brz i efikasan način raspolaže tačnim i kompletnim podacima.

Za taj posao, na tenderu koji je raspisan krajem oktobra 2014. angažovana je privatna firma “Atos” iz Beograda, kao jedini ponuđač. Za taj posao, beogradskoj firmi plaćeno je 199.800 eura, a rok za izvršenje ugovorne obaveze je bio septembar 2015. godine.

Koča Đurišić, koji bio direktor Uprave za katastar i državnu imovinu, „Vijestima” je u martu prošle godine rekao da po dolasku u Upravu nije zatekao ništa od onoga što zakon propisuje kad je u pitanju registar, a da softver iz 2014. godine “nikada nije profunkcionisao”.

Izvještaji DRI pokazuju da taj sistem nije uspostavljen na način na koji je bilo predviđeno ugovorom, da Ministarstvo finansija nije potpisivalo aneks(e) ugovora nakon isteka roka za izvršenje ugovorene obaveze. U konačnom izvještaju o reviziji upravljanja Registrom nepokretnosti državne imovine iz 2023. godine, DRI konstatuje da “integrisani informacioni sistemi SAP FI-AA modul, do okončanja postupka revizije ili juna 2023. godine, nije bio uspostavljen na način predviđen opisom i specifikacijom projekta, koja je sastavni dio Ugovora i nije bilo moguće da Uprava za katastar i državnu imovinu i organi državne isti operativno koriste u predviđenom obimu”.

Aktivnosti na unapređenju funkcionalnosti IT rješenja za upravljanje državnom imovinom i kvaliteta podataka, planirane su Programom reforme upravljanja javnim finansijama za period 2022-2026. godinu. Za tu namjenu predviđeno je 500.000 sredstava iz Budžeta.

Otvoreni podaci “na pauzi” skoro dvije godine

Preko 33 hiljade eura uloženo je od 2017. godine u izradu i održavanje Portala otvorenih podataka (data.gov.me), gdje od maja 2022. nije objavljen nijedan novi set podataka.

Za različite poslove – izradu, održavanje i analizu ranjivosti portala potpisana su tri ugovora, posljednji 2021. godine. Od maja 2022, međutim, na lokaciji data.gov.me ne dešava se ništa.

Iz MJU su u međuvremenu najavili i izradu novog portala i da ministarstvo, u tom pogledu, ima ekspertsku pomoć kanadskih stručnjaka, koje je angažovao Nacionalni demokratski institut (NDI). O tome nisu donijeli konkretnu odluku, a kako su naveli u odgovoru od 22. februara, taj posao je u prvoj fazi realizacije.

“Konkretna odluka o izradi portala ne postoji iz razloga što potreba za Portalom otvorenih podataka proizilazi iz velikog broja strateških dokumenata koji su dio zvaničnih politika Ministarstva javne uprave”, kazali su iz tog resora.

Rok za završetak novog portala, kako su dodali, je do kraja četvrtog kvartala tekuće godine.

Prvi ugovor, tada za uspostavljanje portala otvorenih podataka, 2017. potpisan je sa firmom “Smart Tech” iz Podgorice. Portal data.gov.me predstavljen u julu sljedeće godine.

Ugovor vrijedan 14.042 eura (sa PDV-om), prema dostupnoj dokumentaciji, potpisala je sekretarka Ministarstva javne uprave (MJU) Vesna Ćalović.

Taj resor dvije godine kasnije, za 14.497 eura (sa PDV-om) angažovao je istu firmu za poslove unapređenja i održavanja portala. Novi ugovor potpisala je tadašnja ministarka Suzana Pribilović.

U dokumentaciji koja je dostavljena redakciji na zahtjev za slobodan pristup informacijama (SPI), postoji i treći ugovor, koji je 2021. tadašnja ministarka javne uprave, digitalnog društva, kulture i medija Tamara Srzentić potpisala sa firmom “Codingo”. Ugovor se, kako se navodi u dokumentaciji, odnosio na uslugu analize ranjivosti portala otvorenih podataka sa uslugom podizanja nivoa bezbjednosti i otklanjanja utvrđenih ranjivih tačaka. Za taj posao firmi “Codingo” plaćeno je 4.501,20 eura (sa PDV-om).

Iz MJU, koji u aktuelnoj i prethodnoj Vladi vodi Maraš Dukaj, kazali su da je taj posao sklopljen nakon što je “CEED Consulting” doo iz Podgorice za potrebe tog resora sproveo istraživanje, kako bi identifikovali ključne nedostatke u funkcionisanju portala.

“Kao i skupove nedostajućih najčešće korišćenih otvorenih podataka, jasno praveći razliku između otvorenih podataka i podataka i informacija dobijenih u skladu sa Zakonom o SPI. S obzirom na to da nije bio moguć redizajn portala, u okviru projekta se pristupilo izradi novog, a novi portal je objavljen 26. maja 2022. i konfigurisan na produkcionom serveru MJU. Funkcionisao je do sajber napada krajem avgusta 2022. godine”, navode u odgovoru.

Posljednji setovi podataka na data.gov.me, međutim, objavljeni su tri mjeseca prije sajber napada. Iz resoru javne uprave nisu objasnili šta se dešavalo u ta tri mjeseca – zbog čega nije bilo novih unosa od maja do avgusta 2022. godine

Prema podacima koje su iz MJU saopštili nakon sajber napada, do tog kritičnog događaja, na data.gov.me, 20 institucija objavilo je 197 setova podataka, iz 15 oblasti. Iako i dalje javno dostupan, a nefunkcionalan, portal otvorenih podataka ima i opciju za registraciju, odnosno prijavu korisnika. Na pitanje čemu ta registracija služi i koliko je korisnika registrovano, iz resora Maraša Dukaja odgovorili su kratko: “Nemamo podatak”.

Papir još na snazi

Za licence i održavanje sistema za elektronsko upravljanje dokumentima (eDMS), prema ugovorima sa portala za javne nabavke (cejn.gov.me), od 2017. zaključno sa 2022. godinom, plaćeno je preko 678,5 hiljada eura.

Te poslove dobijale su firme SRC sistemske integracije iz Beograda, te S&T Crna Gora, Digit Montenegro i Čikom iz Podgorice.

Sa Čikomom je u oktobru prošle godine potpisan novi ugovor vrijedan 429.550 eura (sa PDV-om), a taj posao sklopljen je za izradu i održavanje sistema za eDMS, ali i upravljanje procesom elektronskih sjednica Vlade Crne Gore.

Sistem za elektronsku razmjenu dokumenata, kako se navodi u godišnjim izvještajima resora javne uprave i Strategiji digitalne transformacije Crne Gore 2022-2026 iz decembra 2021, jedan je od ključnih Vladinih servisa koji omogućava unapređenje poslovnih procesa postepenim prelaskom sa papirnog na elektronski vid upravljanja dokumentima.

Cilj uvođenja tog sistema bila je brža razmjena informacija, smanjenje papirologije i veća sigurnost pri skladištenju dokumenata.

Sa realizacijom tog projekta, tadašnje Ministarstvo za informaciono društvo i telekomunikacije, koje je vodio Vujica Lazović, kako se navodi u različitim izvještajima, započelo je u oktobru 2009, a sistem za elektronsko upravljanje dokumentima uspostavljen je 2011. godine.

Prema Informaciji o eDMS koju je Vlada usvojila u decembru 2023, taj sistem implementiran je u 23 intitucije.

U istom dokumentu navedeno je i da eDMS i sistemi za upravljanje procesom elektronskih sjednica i za digitalno potpisivanje dokumenata “funkcionišu na zastarjelim platformama, za koje je podrška istekla i koje nije moguće nadograditi”.

“Iz navedenog razloga, biće uspostavljeni novi sistemi, zasnovani na najsavremenijim tehnologijama i u skladu sa najboljim svjetskim praksama i međunarodnim standardima koji uređuju ovu oblast i oblast informacione bezbjednosti”, navedeno je u dokumentu.

Iz Vlade su u istoj informaciji naveli i da je uspostavljanje sistema planirano za prvi kvartal 2024. godine.

Laris koristan, ali nije obavezan

Zajednica opština i UNDP 2019. godine započeli su rad na projektu “Efikasne i transparentne lokalne samoprave”, u okviru kojeg je razvijen LARIS, integrisani sistem administracije lokalnih prihoda.

Javni poziv za razvoj softvera objavio je u maju 2020. godine UNDP, a posao vrijedan 148.725 eura, tada je povjeren firmi “E Smart” iz Srbije.

Iz Zajednice opština rekli su da su projektu pristupili “prvenstveno zato što je DRI u više navrata ukazivala opštinama na manjkavosti njihovih softvera”.

Na pitanje o broju opština koje koriste LARIS, nisu dali precizne podatke, već su rekli da softver u cjelosti koristi najveći broj opština, da ga pojedine primjenjuju parcijalno, a da manji broj uopšte ne koristi.

“Ovo zato što su prethodno razvile svoje softvere. Naime, jedinstveni softver još nije imperativna obaveza, već stvar odluke opštine i poštovanja preporuke DRI”, navode u odgovorima.

U Izvještaju DRI o tematskoj reviziji “Naplata i evidencija sopstvenih prihoda u lokalnim samoupravama”, objavljen 2021. navedeno je da posebni softveri koje koriste neke opštine ne omogućavaju evidentiranje i razdvajanje lokalnih javnih prihoda po godinama i da u nekim opštinama sofver uopšte ne postoji, već se prihodi evidentiraju u Wordu ili Excelu.

“Nakon uvida u funkcionalnosti softvera LARIS, DRI je svim opštinama preporučila da koriste LARIS radi pojednostavljenja i unapređenja poreskog postupka, lakše komunikacije i nižih troškova poreskih obveznika”, piše u tom izvještaju DRI.

Iz Zajednice opština kazali su da je ta preporuka prihvaćena od dijela opština koje do tada nisu koristile LARIS, “pa je, recimo, tokom 2023. godine Opština Ulcinj postala jedna od korisnica, dok je Opština Bar pokazala interesovanje za korišćenje najvećeg broja modula”.

Pitanja o tome da li koriste LARIS, upućeno je svim lokalnim samoupravama. Odgovor su dostavili iz opština Bijelo Polje, Cetinje, Rožaje i Tivat.

Sudeći prema odgovorima, opštine koje ga koriste, zadovoljne su ti softverom, iako ga koriste na različite načine. Navode i da im taj softver pruža mogućnost umrežavanja sa drugim javnim registrima, koji su važni za obračun lokalnih prihoda.

Tivat nudi onlajn plaćanje poreza

Među opštinama koje koriste LARIS i koje su dostavile odgovor u vezi sa tim, jedino tivatska nudi mogućnost građanima da usluge plate putem interneta.
“Moguće je plaćanje onlajn poreza na nepokretnost, turističke takse i naknade za puteve, ali se ono ne oslanja na Laris program. Pokušaćemo u budućnosti u saradnji sa Larisom unaprijediti sistem onlajn plaćanja”, rekli su iz Opštine Tivat.
Iz Opštine Bijelo Polje kažu da za onlajn plaćanje nema interesovanja građana.
“Što se tiče onlajn plaćanja, njega još ne praktikujemo, zbog nezainteresovanosti građana, jer isti više vole da plaćanje izvrše na našoj blagajni ili kod terenskih radnika zaduženih za naplatu”, rekli su iz bjelopoljske Opštine.
U Opštini Cetinje kažu da bi onlajn plaćanje bilo poželjno i da bi dobro bilo i da se sistem poveže sa elektronskom ličnom kartom (eLK), koju Ministarstvo unutrašnjih poslova izdaje već tri godine.
Iz Glavnog grada nisu odgovorili na pitanja o korišćenju LARIS sistema. Uvidom u platformu, nakon prijave, registruje se da dugme za onlajn plaćanje postoji, ali ne radi.

U Informaciji o statusu projekta “eUsluge i digitalna infrastruktura kao mjera odgovora na kovid-19”, koja je usvojena na sjednici Vlade 21. decembra, prošle godine, pored ostalog, navodi se da je onlajn plaćanje poreza na nepokretnost sa Glavnim gradom stopirano “do prevazilaženja određenih izazova koji su uslijedili nakon organizacionih promjena koje su uslijedile, kako na lokalnom, tako i na centralnom nivou”.

Kroz LARIS sistem Glavnog grada, osim toga, u dijelu koji se odnosi na porez na nepokrenosti, iako kao mogućnost postoji, ne može se i preuzeti elektronska verzija rješenja.
Elektronsku verziju rješenja moguće je dobiti na zahtjev putem elektronske pošte.

Za različite aktivnosti koje se sprovode kroz projekat “E-usluge i digitalna infrastruktura kao odgovor na COVID-19”, Program Ujedinjenih nacija za razvoj u Crnoj Gori (UNDP) uz podršku Evropske unije, za tri godine opredijelio je oko 824 hiljade dolara.
Projekat je započeo u januaru 2021. i završava krajem ove godine. Do kraja prošle godine, utrošeno je 622,88 hiljada.
Prema podacima sa vebsajta UNDP u Crnoj Gori, kroz taj projekat za konsultantske usluge firmi CEED, koja je radila analizu portala otvorenih podataka, u 2021. godini plaćeno je 92.875 eura.

Ovaj istraživački tekst nastao je u okviru projekta “Javne nabavke pod lupom – Čuvari da čuvaju!“, koji sprovodimo uz podršku Ambasade Kraljevine Holandije u Srbiji i Crnoj Gori, kroz MATRA program podrške. Projekat ima za cilj da osnaži i motiviše čuvare budžeta da se bore protiv korupcije i neprikladnih uticaja u javnim nabavkama.

Objavljeno

IA na sastanku sa predsjednicom Odbora za rodnu ravnopravnost

IA istakao potrebu održavanja zajedničke tematske sjednice Odbora za ekonomiju, finansije i budžet i Odbora za rodnu ravnopravnost sa potrošačkim jedinicama, kako bi se izvršila kontrola efekata programskog budžetiranja na smanjivanje rodnog jaza u društvu, ali i sa ciljem mapiranja izazova i problema sa kojima se susreću službenici prilikom integracije rodne perspektive.

Istraživačica javnih politika u Institutu alternativa (IA) Nikoleta Pavićević učestvovala je juče na sastanku predstavnica nevladinih organizacija, u organizaciji predsjednice skupštinskog Odbora za rodnu ravnopravnost, Jelenke Andrić.

Sastanak je organizovan kao vid dijaloga Skupštine Crne Gore i predstavnika/ca civilnog društva, s ciljem pregleda stanja u domenu rodne ravnopravnosti i identifikacije oblasti u koje je neophodno uložiti dodatne napore.

Pavićević je istakla da u normativnom pogledu, rodno odgovorno programsko budžetiranje nije ujednačeno u zakonskim i podzakonskim aktima, dok ni u podzakonskim aktima koji ga propisuju nije dovoljno detaljno i pravilno objašnjeno.

“Rodno odgovorno budžetiranje još uvijek nije propisano sistemskim Zakonom o budžetu i fiskalnoj odgovornosti, kao ni Odlukom o načinu pripreme i sadržaju programskog budžeta potrošačkih jedinica. Iako zahtjev za budžetskim sredstvima uključuje pitanje da li cilj doprinosi smanjivanju rodnih razlika, izvještaji o izvršenju budžeta, ne sadrži pitanje na koji način je budžet doprinio rodnoj ravnopravnosti, pa je eventualno izvještavanje potrošačkih jedinica o ovim pitanjima prepušteno njihovoj volji”, navela je Pavićević u izlaganju.

Poručila je da u većini slučajeva programsko budžetiranje ne omogućava uvid u to ko u društvu ima koristi od budžeta, te da je, kada se dublje zagrebe u analizu zahtjeva za budžetskim sredstvima i izvještaja o izvršenju budžeta, evidentno da programsko budžetiranje nije dovoljno razvijeno, a naročito u dijelu rodno odgovornog budžetiranja.

“Česti su slučajevi zahtjeva i izvještaja o izvršenju budžeta u kojima nedostaju indikatori, opisi ciljeva, ostvarena vrijednost, izvor informacija i obrazloženje za utrošena sredstva. Kada je riječ o rodno odgovornom programskom budžetiranju u praksi, broj rodno odgovornih ciljeva i indikatora programa, potprograma i aktivnosti potrošačkih jedinica nije zadovoljavajući. O nedovoljnoj orodnjenosti budžeta govori i činjenica da je u analiziranim zahtjevima za budžetskim sredstvima od ukupno 87 indikatora, svega 2 indikatora koji su rodno odgovorni”, poručila je Pavićević, dodajući da brojne potrošačke jedinice nepravilno označavaju svoje ciljeve kao rodno odgovorne, te da na taj način može doći do pogrešne slike stanja i podataka koji govori da značajan broj njih ima rodno osjetljive budžete.

Ona je na sastanku predložila održavanje zajedničke tematske sjednice Odbora za ekonomiju, finansije i budžet i Odbora za rodnu ravnopravnost sa potrošačkim jedinicama, kako bi se izvršila kontrola efekata programskog budžetiranja na smanjivanje rodnog jaza u društvu, ali i sa ciljem mapiranja izazova i problema sa kojima se susreću službenici prilikom integracije rodne perspektive.

Sastanku su prisustvovale i Maja Gardašević iz NVO „Diši”, Danijela Nikolić, NVO Asocijacija Spektra, Ljubica Kostić Bukarica, Asocijacija poslovnih žena, Biljana Zeković, SOS telefon za žene i djecu žrtve nasilja Podgorica, Aida Petrović, Crnogorski ženski lobi, Nada Koprivica, SOS telefon za žene i djecu žrtve nasilja Nikšić, Slavica Striković, Ženska akcija, Izabela Kordić, Centar za ženska prava, Marina Vujačić, Udruženje mladih sa hendikepom Crne Gore, Fana Delija, Centar za romske inicijative, i Staša Baštrica, Queer Montenegro.

Objavljeno

Prijedlozi IA za unapređenje Plana rada Odbora za antikorupciju za 2024. godinu

Nakon održanog sastanka sa predsjednikom Odbora za antikorupciju, danas smo uputili i pisane prijedloge za unapređenje Plana rada ovog Odbora za 2024. godinu.

– Naglasili smo važnost korišćenja mehanizma razmatranja kvartalnih izvještaja Agencije za sprječavanje korupcije, ali i periodičnog razmatranja rezultata Vrhovnog državnog i Specijalnog državnog tužilaštva u borbi protiv korupcije.

– Potrebno je da Skupština institucionalizuje razmatranje predstavki građana i građanki, kao i da unaprijedi zakonodavnu funkciju tako što će samostalno ili na zajedničkim sjednicama, razmatrati projedloge zakona koji su od značaja za sveukupnu borbu protiv korupcije.

– Crna Gora od 2014. godine nema strateški dokument u oblasti borbe protiv korupcije, a akcioni planovi za poglavlja 23 i 24 su formulisani prije više od deset godina, pa je posebno važno da Odbor preuzme aktivniju ulogu u odnosu na dugo najavljivanju izradu Strategije borbe protiv korupcije.

– Odbor treba da razmatra i završni izvještaj i preporuke na osnovu evaluacije primjene Konvencije Ujedinjenih nacija protiv korupcije (UNCAC), posebno imajući u vidu da se radi o jedinom pravno obavezujućem međunarodnom antikorupcijskom multilateralnom ugovoru.

– Odbor treba da organizuje konsultativno saslušanje na kojem bi razmatrao dosadašnje rezultate rada Odjeljenja za antikorupciju u okviru Ministarstva unutrašnjih poslova, koje je formirano 2022. godine. U okviru nadležnosti ove jedinice je, između ostalog, kontrola rada u okviru ministarstva, uključujući i kontrolu imovine, prihoda i životnog stila policijskih službenika.

– Imajući u vidu potcijenjenu ulogu inspekcija u sprečavanju korupcije i borbi protiv nje, postoji prostor za aktivniju ulogu Odbora u odnosu na procese u ovoj oblasti.

Prijedlozi IA za unapređenje Plana rada Odbora za antikorupciju

Tim Instituta alternativa

Objavljeno

Javna preduzeća: Posao za budžetsku inspekciju

Institut alternativa je 21. jula 2023. godine podnio inicijativu za vršenje inspekcijskog nadzora u javnim preduzećima i privrednim društvima u vlasništvu države i jedinica lokalne samouprave, u vezi sa kršenjem Zakona o zaradama zaposlenih u javnom sektoru.

Član 10 Zakona o zaradama zaposlenih u javnom sektoru određuje da javna preduzeća i privredna društva u vlasništvu države i jedinica lokalne samouprave koja su u prethodnoj godini ostvarila gubitak u poslovanju, dužna u narednoj godini umanjiti ukupan fond zarada za 10% u prvoj godini i dodatno 5% u narednoj kalendarskoj godini.

Na osnovu javno dostupnih podataka (finansijskih izvještaja ovih preduzeća koji su dostupni u javnoj evidenciji Uprave prihoda i carina), jasno je da pojedina privredna društva nisu ispoštovala ovu odredbu zakona, nisu smanjivala fond zarada, a u nekim slučajevima su ga i značajno uvećavala. Radi se o 21 privrednom društvu na centralnom nivou i 48 privrednih društava na lokalnom nivou (čiji je vlasnik i/ili osnivač lokalna samouprava).

Naša inicijatva se našla u planu nadzora budžetske inspekcije koji je usvojen januaru 2024. godine i zvanično objavljen na sajtu Vlade Crne Gore 7. februara 2024. godine. Plan rada obuhvata pregled subjekata nadzora, oblasti nadzora, vremenski period nadzora i raspored nadzora za svakog inspektora/ku pojedinačno. Pored planiranih redovnih inspekcija, budžetska inspekcija će vršiti i vanredne inspekcijske nadzore koji se obavljaju na nalog ministra, kao i na osnovu prijava, inicijativa, prigovora i zahtjeva za vršenje inspekcijskog nadzora.

Spisak privrednih društava kod kojih je registrovano kršenje člana 10 Zakona o zaradama zaposlenih u javnom sektoru

Tekst je nastao u okviru projekta “Civilno društvo za zdrava, djelotvorna, održiva i transparentna javna preduzeća (BEST SOEs)”, koji je finansijski podržan od strane Evropske unije, uz kofinansiranje Ministarstva javne uprave. Sadržaj teksta je isključiva odgovornost Instituta alternativa, i nužno ne odražava stavove Evropske unije i/ili Ministarstva javne uprave.

Objavljeno

Predstavnice Instituta alternativa sa predsjednikom Odbora za antikorupciju

Predstavnice Instituta alternativa, Milena Muk i Bojana Pravilović, predstavile su na današnjem sastanku prijedloge za unapređenje rada Odbora za antikorupciju predsjedniku ovog radnog tijela Jevtu Erakoviću.

Institut alternativa godinama prati rad Skupštine i njenih radnih tijela i ovom prilikom smo ukazali na neke od naših preporuka koje zagovaramo kada je u pitanju Odbor za antikorupciju, kao što su: obnavljanje započete prakse kvartalnih izvještaja o radu Agencije za sprječavanje korupcije, ali i korišćenje mogućnosti periodičnog razmatranja rezultata Vrhovnog državnog i Specijalnog državnog tužilaštva u borbi protiv korupcije u skladu sa izmjenama Zakona o državnom tužilaštvu iz 2021. godine.

Naglasili smo i da je potrebno da Odbor za antikorupciju uzme aktivniju ulogu u odnosu na dugo najavljivanu izradu Strategije za borbu protiv korupcije, ali i razmatranje izvještaja i preporuka na osnovu evaluacije primjene Konvencije Ujedinjenih nacija protiv korupcije. Imajući u vidu važnost antikorupcijske uloge inspekcija, najavili smo i da će Institut alternativa uskoro objaviti i rezultate našeg istraživanja o efektima inspekcijskih službi u oblastima od visikog rizika za korupciju, što može biti podsticaj i efikasnijem parlamentarnom nadzoru u toj oblasti. Podsjetili smo i na činjenicu da je već duže od godinu dana aktivna Jedinica za antikorupciju u okviru Ministarstva unutrašnjih poslova, u razmatranje čijih rezultata i Skupština i Odbor mogu i treba proaktivnije da se uključe.

Dodatno, na osnovu naših preporuka, ali i kritika Evropske komisije u izvještajima o napretku, istaknuli smo potrebu da Skupština institucionalizuje razmatranje predstavki. Građanima je dostupan obrazac za podnošenje predstavki, ali izostaje definisanje procedura i rokova u kojem odbori moraju razmotriti predstavku građana i građanki i dostaviti odgovor na istu.

Tim Instituta alternativa

Objavljeno

Bez kadrovskog plana nema preciznih podataka o kadrovima u Upravi policije

Prošlo je mjesec dana od kako je usvojen budžet za 2024. godinu, pa bi Ministarstvo unutrašnjih poslova i drugi državni organi već trebalo da imaju pripremljene kadrovske planove za tekuću godinu. Kadrovski plan je važan dokument jer daje pregled broja zaposlenih u MUP-u, uključujući i Upravu policije, planirana zapošljavanja i projekcije o broju onih koji će otići u penziju.

U javnosti se dosta govori o velikom broju policajaca koji će otići u penziju po povoljnim uslovima, te da će se Crna Gora suočiti sa nedostatkom policijskog kadra. Međutim, u javno dostupnim dokumentima preciznih podataka nema, a kadrovski plan koji bi trebalo da pruži uvid u tu vrstu podataka, nije tri godine pripreman. Institut alternativa je početkom decembra pozvao MUP da na vrijeme započne pripremu ovog dokumenta i ispuni svoju zakonsku obavezu.

Sa druge strane, nemamo ni precizne podatke o broju zaposlenih. Podaci o broju zaposlenih nisu sadržani u godišnjim izvještajima o radu MUP-a, niti se nalaze u ključnim strateškim dokumentima – Strategiji upravljanja ljudskim resursima u Upravi policije 2019-2024 i Strategiji razvoja Uprave policije 2023-2026.

Da bismo napravili presjek zaposlenih u poslednjih 6 godina morali smo da konsultujemo pet različita izvora. Prema dostupnim podacima, broj zaposlenih u Upravi policije je varirao iz godine u godinu, a najveći broj zaposlenih bio je u 2021. godini. Međutim, nije poznato na kojim pozicijama je došlo da povećanja, te da li se radi o zapošljavanju policijskog kadra ili povećavanja administracije. Spisak zaposlenih koji je dostavljen Institutu alternativa, ne obuhvata  ukupan broj zaposlenih u pojedinim organizacionim jedinicama MUP-a jer su označeni stepenom tajnosti, pa je samim tim broj zaposlenih veći nego što je navedeno u tabeli.

Prema pravilnicima o unutrašnjoj organizaciji sistematizaciji MUP-a i Uprave policije, koji su javno dostupni, vidimo da se iz godine u godinu povećavao broj mjesta. Međutim, ni ti pravilnici ne daju potpune podatke, budući da su za pojedine organizacione jedinice UP ti podaci označeni stepenom tajnosti.

Izvori podataka: Plan za povećanje broja policijskih službenica za 2018, kadrovski plan MUP-a i UP za 2019. i 2020. godinu, Izvještaj EK za 2021. godinu, spisak zaposlenih za 2022. i 2023. godinu dobijen putem slobodnog pristupa informacijama, i Informaciju Vlade o presjeku stanja u MUP u oktobru 2023.

Organizacione jedinice za koje nije poznat broj sistematizovanih radnih mjesta: Odsjek za specijalne istražne metode, Odsjek za zaštitu svjedoka, Odsjek za kriminalističko obavještajne poslove, Grupa za suzbijanje krijumčarenja oružja i eksplozivnih materija i krivičnih djela protiv drugih dobara zaštićenih međunarodnim pravom , Sektor za finansijsko obavještajne poslove, jedan dio u Protivterorističkoj jedinici.