Institut alternativa objavljuje statističke podatke iz istraživanja koji se odnose na kvalitet usluga informisanja o procedurama u institucijama javne uprave i lokalne samouprave na teritoriji osam opština u Crnoj Gori.
Istraživanje je sprovedeno tehnikom “tajnog posjetioca”, drugu godinu zaredom, nakon što smo tokom 2017. godine prvi put sproveli ovakvo istraživanje u Crnoj Gori. Za potrebe Instituta alternativa, istraživanje je sprovela IPSOS Agencija, u okviru projekta “Civilno društvo za dobru upravu: Da služi i zasluži”, koji finansiraju Evropska unija i Balkanski fond za demokratiju, projekat Njemačkog Maršalovog fonda (GMF). Cilj kojem težimo ovim projektom je da pružimo doprinos poboljšanju praksi dobrog upravljanja u Crnoj Gori.
Panel diskusiju “Provjera imovinskih kartona i sukob interesa – reforme ili status quo?” organizovali smo u okviru projekta “Ka efikasnijoj borbi protiv korupcije” koji sprovodimo uz finansijsku podršku Ambasade Kraljevine Holandije.
Predmet ove analize su nabavke u obasti bezbjednosti i odbrane – povjerljive nabavke. Ključni nalazi pokazuju da se trošenje javnog novca na povjerljive nabavke u Crnoj Gori dešava daleko od očiju javnosti, a da ni osnovni podaci o ovim nabavkama, poput akata na osnovu kojih se one sprovode, često nisu dostupni javnosti.
Propisi koji su trenutno na snazi vrlo šturo uređuju ovu oblast. Zakon o javnim nabavkama ovoj temi posvetio je samo dva zakonska člana, a predviđena podzakonska akta nisu usvojena, iako je rok za njihovo usvajanje istekao.
Zbog nedovoljne regulisanosti ove oblasti, naručioci tvrde da od maja 2015. godine ne sprovode povjerljive nabavke. Uprkos tome, potrošnja za povjerljive nabavke još uvijek postoji, navodno, po osnovu isplate obaveza iz ranije zaključenih ugovora. Ova potrošnja za Ministarstvo unutrašnjih poslova (MUP) i Agenciju za nacionalnu bezbjednost (ANB) iznosi skoro osam miliona eura za prethodnih pet godina, dok Ministarstvo odbrane odbija da dostavi podatke o svojoj potrošnji za povjerljive nabavke.
Kako bi se unaprijedila efikasnost ovog dijela javne potrošnje, zakonska rješenja treba da obezbijede poštovanje opštih načela konkurentnosti, jednakog tretmana svih učesnika procesa i nediskriminacije koja propisuju Direktive Evropske unije koje regulišu ovu oblast.
Institut alternativa organizuje konferenciju “Ka efikasnijoj borbi protiv korupcije“, u petak, 27. aprila, u hotelu Centre Ville sa početkom u 11h.
Na konferenciji ćemo govoriti o preventivnim i represivnim mehanizmima za borbu protiv korupcije u Crnoj Gori i njihovoj efikasnosti, problemima u funkcionisanju ovih mehanizama i preporukama za njihovo unaprijeđenje.
U uvodnom dijelu konferencije govoriće Stevo Muk, predsjednik Upravnog odbora Instituta alternativa i Nj.E. Aivo Orav, Ambasador Evropske unije u Crnoj Gori.
U okviru prvog panela “Preventivni mehanizmi za borbu protiv korupcije” govoriće:
Silviu Ioan Popa, Generalni sekretar Nacionalne Agencije za Integritet, Rumunija,
Božo Drašković, bivši član Odbora Agencije za sprječavanje korupcije, Srbija,
Dalija Orešković, bivša predsjednica Povjerenstva za odlučivanje o sukobu interesa, Hrvatska,
Predstavnik/ca Agencije za sprječavanje korupcije, Crna Gora
Vanja Ćalović Marković, članica Savjeta Agencije za sprječavanje korupcije, Crna Gora.
Panelom će moderirati Ana Đurnić, istraživačica javnih politika u Institutu alternativa.
U okviru drugog panela “Represivna borba protiv korupcije” govoriće:
Tamara Laptoš, V.D. Ravnateljice Ureda za suzbijanje korupcije i organiziranog kriminaliteta (USKOK), Državno odvjetništvo Republike Hrvatske, Hrvatska,
Lazar Lazović, član Udruženja tužilaca Srbije, Srbija,
Odbornici da ne budu na čelu javnih preduzeća i ustanova
Pozivamo poslanike Skupštine Crne Gore da ne podrže predložene izmjene Zakona o sprječavanju korupcije kojima se predviđa izuzimanje odbornika od primjene ograničenja u vršenju javnih funkcija u javnim preduzećima i javnim ustanovama, a koje su podnijeli poslanici i poslanice Demokratske partije socijalista Daliborka Pejović, Marta Šćepanović, Petar Ivanović i Momčilo Martinović, po inicijativi Zajednice opština.
Predloženim izmjenama nastoji se izmijeniti član 12 stav 2 Zakona o sprječavanju korupcije koji propisuje da odbornik ne može biti predsjednik ili član organa upravljanja i nadzornog organa javnog preduzeća, javne ustanove ili drugog pravnog lica u jednom javnom preduzeću, javnoj ustanovi ili drugom pravnom licu u kojima je država, odnosno opština vlasnik.
Tačnije, nastoji se legalizovati situacija u kojoj se nalaze, na primjer, odbornici DPS-a u Skupštini Glavnog Grada Podgorica, a koji paralelno sa tom javnom funkcijom vrše i upravljačku funkciju u javnim preduzećima i ustanovama, suprotno važećem članu 12 Zakona o sprječavanju korupcije.
Usvajanje predložene izmjene je naročito problematično iz razloga što bi odbornike neupitno dovelo u sukob interesa, jer bi vršili kontrolu nad preduzećima i ustanovama na čijem se čelu nalaze. Naime, Zakon o lokalnoj samoupravi, kao jednu od nadležnosti skupštine opštine, propisuje i razmatranje izvještaja o radu javnih službi čiji je osnivač opština (Član 28, stav 1, tačka 24). Na taj način obesmislio bi se kontrolni mehanizam skupštine na lokalnom nivou, jer odbornici ne bi mogli biti nepristrasni u razmatranju pomenutih izvještaja javnih preduzeća i ustanova na čijem su čelu.
Podsjećamo da smo nekada i u nacionalnoj skupštini imali situaciju da poslanici koji su istovremeno na čelu agencija, zavoda, javnih preduzeća, brane sopstvene izvještaje pred kolegama poslanicima ili se raspravljaju sa državnim revizorima, ali je ta mogućnost prepoznata kao sukob interesa i ukinuta. Iako, prema logici DPS-a, poslanici vladajuće većine ni na nacionalnom nivou nemaju mnogo posla u kontroli izvršne vlasti, a kamoli na lokalnom, ipak, ljudi koji vode lokalna javna preduzeća i ustanove moraju za svoj rad polagati račune skupštini opštine.
Odbornicima bi se, dakle, usvajanjem predloženih izmjena, omogućilo da iz javnog budžeta prihoduju novac po osnovu obavljanja dvije javne funkcije koje su međusobno u sukobu interesa. Dodatno, jedinstvena i sveobuhvatna definicija javnog funkcionera iz Zakona o sprječavanju korupcije kojoj se u Crnoj Gori težilo još od 2004. godine, bi se usvajanjem predloženih izmjena Zakona «razjedinila», a odbornici bi se izuzeli iz ove definicije kao posebna kategorija javnih funkcionera.
Pozivamo poslanike, da prilikom razmatranja predložene izmjene imaju u vidu sve navedeno, ali i javno dostupno Mišljenje Agencije za sprječavanje korupcije na važeći član 12 Zakona o sprječavanju korupcije, u kome piše da “odbornik, ne može ni pod kojim uslovima biti ni predsjednik ili član organa upravljanja i nadzornog organa javnog preduzeća, javne ustanove ili drugog pravnog lica u kojima je država, odnosno opština vlasnik”.
Uprkos hvalospjevima Vlade, detaljnija analiza izvještaja Evropske komisije o Crnoj Gori za 2018. godinu pokazuje da su ocjene napretka u posljednjem izvještaju gore od posljednja dva (za 2015. i 2016. godinu).
Pogledajte ocjene po poglavljima kao i naš obračun prosječnih ocjena po godinama:
