Predstavljanje nalaza projekta: Državna uprava u Crnoj Gori: Jednaka za sve
Regionalna TEN konferencija o učinku javne uprave
Sastanak sa predstavnicima Ministarstva unutrašnjih poslova i Uprave policije o policijskom integritetu
Upoznati javnost sa stavovima Evropske komisije
Evropska komisija bi trebalo da objavi svoje komentare na crnogorsko zakonodavstvo i izvještaje ekspertskih misija, i na taj način spriječi Vladu da manipuliše procesom pregovora za pristupanje EU – zatraženo je u inicijativi Instituta alternativa (IA).
Institut alternativa je uputio juče pismo predsjedniku Evropske komisije i komesaru za politiku susjedstva i proširenja, Junkeru i Hanu, u kojima ukazuje na bitna ograničenja transparentnosti pregovora u Crnoj Gori i poziva na proaktivan pristup Evropske unije u otvaranju procesa prema javnosti.
Od početka procesa pregovora za članstvo Crne Gore u Evropskoj uniji, ključni argument Vlade za (ne)usvajanje zakona i strategija su mišljenja Evropske komisije iznesena na nacrte ovih dokumenata. Na drugoj strani, Vlada istovremeno odbija da objavi ove dokumente i upozna sa njihovom sadržinom Skupštinu, civilni sektor i građane.
Nedostupnost mišljenja i izvještaja Evropske komisije o nacrtima ključnih propisa unosi sumnju u sam postupak donošenja javnih politika u Crnoj Gori. Naime, opravdano se nameće pitanje o kvalitetu zakonskih i strateških rješenja za koja se ne može znati da li su usvojena u skladu sa sugestijama Evropske komisije.
“Time što jedino ona posjeduje ova ekspertska mišljenja i izvještaje, Vlada Crne Gore je u mogućnosti da izabere samo pozitivne ocjene i predstavi ih javnosti, a da zanemari one manje povoljne”, stoji u pismu.
Na ovaj način bitno se ograničava pravo na slobodan pristup informacijama i učešće nedržavnih aktera u donošenju javnih politika.
Dodatno, netransparentosti procesa pregovora doprinosi i donošenje odluka o ključnim poglavljima 23 i 24 iza ”zatvorenih vrata”, što je rezultat narastajuće uloge Savjeta za vladavinu prava u čije zaključke nemaju uvid čak ni članovi radnih grupa za ova poglavlja koji izvještavaju o sprovođenju akcionih planova.
Stoga, Institut alternativa ukazuje na potrebu objavljivanja komentara i izvještaja od strane Evropske komisije, uz zaštitu ličnih podataka tamo gdje je to neophodno. U protivnom, Evropska komisija će nastaviti da ohrabruje Vladu da bude netransparentna prema svojim građanima, a proces dodatno usporiti.
Stevo MUK
Predsjednik Upravnog odbora
Napomena: pismo upućeno predsjedniku Evropske komisije i komesaru za politiku susjedstva i proširenje u cjelini možete preuzeti ovdje.
Povezane vijesti: “Crnogorski pregovori: informacije samo za odabrane”
Emisija: Kako opštine troše novac iz budžeta?
Naš istraživač, Marko Sošić, gostovao je u emisiji “Club A” na Atlas televiziji, a povod je predstavljanje nover verzije portala o lokalnim finansijama, www.MojGrad.me, pripremljene u saradnji sa Kancelarijom Programa Ujedinjenih nacija za razvoj, a uz podršku Ministarstva finansija.
Pored novih podataka, predstavljeni su i noviteti portala. Jedan od njih se odnosi na komponentu Strateškog plana razvoja Glavnog grada Podgorice 2012-2017, u okviru koje su na online platfomi dostupne informacije o 174 kapitalna projekta u Glavnom gradu, a odnose se na projekte koji su planirani, sprovedeni ili u fazi sprovođenja, kao i njihovu namjenu, lokaciju i opredijeljena budžetska sredstva.
Dodatno, u cilju prikazivanja kompleksnih budžetskih brojki i pojmova, na građanima razumljiv način, oni ‘’najopipljiviji’’ problemi u lokalnim budžetima, prikazani su kroz zanimljive infografike. Takva se pitanja tiču opštinskih troškova, opštinskih dugovanja, broja zaposlenih u lokalnim samoupravama i njihovih primanja.
Jedna od nezaobilaznih tema ticala se građanskog interesovanja za budžete lokalnih samouprava, u kontekstu učešća javnosti u raspravama o Nacrtu odluke o opštinskom budžetu, kao i učešća građana u izradi strateških dokumenata i donošenju odluka, od značaja za određenu opštinu.
Neracionalna potrošnja budžetskih sredstava ključni je uzročnik za finansijske probleme na lokalnom nivou. Kvalitetnija kontrola završnih računa budžeta opština, odnosno kvalitetnija komercijalna revizija neophodna je u transparentnijem i odgovornijem poslovanju lokalnih samouprava. Međutim, ova odgovornost počiva ne samo na lokalnim samoupravama već i na većem učešću građana u budžetskim procesima, ističe Sošić.
Emisija “Kako opštine troše novac iz budžeta?” dostupna je na linku ispod.
Stavovi građana Crne Gore o javnim nabavkama
U odnosu na 2012. godinu, kada je IPSOS Strategic Marketing sproveo isto istraživanje za potrebe Instituta alternativa, sada se registruje značajno više građana koji ističu da javne nabavke služe za bogaćenje pojedinaca i legalizaciju korupcije. Istovremeno, u odnosu na raniji period, veći procenat građana smatra da je Vlada Crne Gore u obavezi da postupa u skladu sa zakonom o javnim nabavkama, dok opada procenat građana koji navodi državne organe i institucije kao odgovorne u ovom procesu.
Kao i u prethodnom periodu, građani Crne Gore u velikoj mjeri ističu da se proces javnih nabavki odvija pod političkim uticajem. Tako, svaki drugi građanin Crne Gore (49%) ističe da se proces javnih nabavki odvija u skladu sa stranačkim interesima – što je značajno više u odnosu na 2012. godinu (34%). Takođe, u odnosu na raniji period raste procenat građana koji smatra da se proces javnih nabavki ne odvija nepristrasno i prema objektivnim kriterijumima, dok se istovremeno smanjuje procenat građana koji navodi da se proces javnih nabavki odvija prema zakonu i transparentno.
Više od polovine građana je nezadovoljno kontrolom javnih nabavki u Crnoj Gori (59%), a procenat građana koji navodi da uopšte nije zadovoljan je značajno veći u odnosu na 2012. godinu. Veći stepen nezadovoljstva javnim nabavkama iskazuju građani uzrasta između 45 i 50 godina i srpske nacionalnosti, dok veći stepen zadovoljstva iskazuju građani uzrasta između 18 i 29 godina i crnogorske i alabanske nacionalnosti.
Posebno, kada je reč o građanima Crne Gore zaposlenim u javnom sektoru, više od polovine njih takođe iskazuje nezadovoljstvo kontrolom javnih nabavki (57% zaposlenih u javnom sektoru). Procenat građana koji navodi da uopšte nije zadovoljan kontrolom javnih nabavki je takođe veći u odnosu na 2012. godinu.
Preko dvije trećine građana Crne Gore ističe da je potrebno da se NVO organizacije uključe u rad nadležnih organa za kontrolu javnih nabavki, a procenat onih koji smatraju da bi NVO organizacije trebalo da postanu punopravni članovi ovih institucija je porastao u odnosu na 2012. godinu, kako među članovima opšte populacije, tako i među građanima koji su zaposleni u javnom sektoru.
Većina građana Crne Gore navodi da se u medijima ne posvećuje dovoljno pažnje značaju borbi protiv malverzacija i zloupotreba javnih nabavki, a procenat onih koji dele ovo mišljenje je značajno porastao u odnosu na prethodni period.
Prezentaciju o stavovima građana u cijelini možete preuzeti ovdje.
Istraživanje o stavovima građana o javnim nabavkama je sprovedeno u periodu od 08. – 17. 07. 2015. godine u okviru projekta Civilno društvo i građani protiv korupcije u javnim nabavkama, koji Institut alternativa (IA) sprovodi uz podršku Ambasade Kraljevine Holandije. Aktivnosti projekta usmjerene su ka jačanju saradnje između državnih i nedržavnih aktera u utvrđivanju nepravilnosti u oblasti javnih nabavki i formulisanju preporuka za unaprijeđenje.