Objavljeno

Zajedničko saopštenje: Uvesti red na tržištu elektronskih medija

Član radne grupe za izradu Predloga Zakona o izmjenama i dopunama zakona o elektronskim medijima, Goran Đurović i nevladine organizacije Centar za građansko obrazovanje (CGO), Centar za razvoj nevladinih organizacija (CRNVO), Centar za monitoring i istraživanja (CEMI), Institut Alternativa (IA) i Juventas, dostavili su Ministarstvu kulture prijedloge amandmana na ovaj zakonski tekst. Ti prijedlozi se odnose na mjere kojima se uvodi red na tržištu elektronskih medija i ostvaruje interes javnosti da bude kvalitetnije informisana o pitanjima koja su značajna za život građana.

Uvesti red na tržištu elektronskih medija

NVO predlažu propisivanje minimalnog procenta od 25% sopstvene produkcije za sve elektronske emitere koji žele da dobiju odobrenje za emitovanje. Na taj način bi na tržištu funkcionisali održivi pružaoci audio-vizuelnih usluga koji doprinijeti boljem informisanju građana i ostvarenju medijskog pluralizma. Ovim se spriječava i nelojalna konkurencija i mogućnost da mediji koji skoro da i nemaju sopstveni proizvod i zapošljene ostvaruju prihode od marketinga zahvaljujući sadržajima upitnog kvaliteta. Ovaj zahtjev svoje utemeljenje ima i u članu 59, stav 4, postojećeg Zakona koji propisuje: “Emiter je dužan da najmanje 10% ukupnog nedjeljnog programa posveti objavljivanju vijesti i informacija iz zone pokrivanja.”Ukoliko emiteri već na osnovu aktuelnog Zakona imaju obavezu koja se odnosi na proizvodnju sopstvenog informativnog programa, nema prepreke da se uvede obaveza za dodatnih 15% sadržaja kojima se zadovoljava javni interes.

Takođe, grupa NVO predlaže da se obaveže direktor Agencije da oduzme odobrenje za emitovanje ukoliko se emiter ne pridržava odobrenja tj. ukoliko ne realizuje programske obaveze u skladu sa podnešenom prijavom na javni konkurs ili zahtjevom za izdavanje odobrenja. Naime, ukoliko emiter ne proizvodi onoliko programa koliko je obećao na javnom konkursu gubi odobrenje za emitovanje. Ovo će natjerati emitere da pažljivo predlažu sopstvenu produkciju, ali i druge sadržaje a Agenciji omogućiti da, cijeneći javni interes, odobrenja daje onim emiterima koji zaista mogu doprinijeti medijskom pluralizmu.

Grupa NVO je predložila i rješenja kojima se stvaraju uslovi za funkcionisanje Fonda za podsticanje medijskog pluralizma. U prijedlozima je razrađen detaljno postupak dodjele sredstava emiterima za proizvodnju sadržaja od javnog interesa. Sredstva iz Fonda mogu koristiti elektronski mediji koji imaju odobrenje za rad Agencije, koji pokrivaju određenu lokalnu, regionalnu teritoriju ili djeluju na teritoriji države i koji imaju značajnu sopstvenu produkciju (iznad 25% sopstvene u ukupnoj produkciji). Ovim se osigurava da elektronski mediji koji zaista proizvode program u Crnoj Gori dobiju mogućnost unaprijeđenja svojih sadržaja radi ostvarivanja boljeg informisanja javnosti. Savjet AEM donosi konačnu odluku o raspodjeli sredstava, ali na osnovu prijedloga nezavisnih eksperata. Praktično se radi o modelu koji se već koristi u EU prilikom ocjenjivanja prijedloga projekata koje finansira Evropska komsija. Sam Fond se treba finansirati od nadoknade koju plaćaju pružaoci AVM usluga na zahtjev (kablovski operateri), koji ukupno imaju oko 170,000 korisnika što u predloženom procentu treba da osigura oko 800,000 eura godišnje. Iz drugog izvora, budžeta Crne Gore uz fiksno izdvajanje od 0,005% BDP, moguće je osigurati oko 200,000 eura na godišnjem nivou. Ovaj iznos neće opteretiti budžet Crne Gore a može značajno pomoći bolje informisanje građana o pitanjima od javnog interesa.

U izmjenama koje predlažu NVO je i uvođenje obavezne šestomjesečne analize o primjeni programskih standarda koja bi jasno pokazala koji mediji ispunjavaju zakonske obaveze i obaveze koje proističu iz odobrenja za rad elektronskih medija (sopstvena produkcija itd…). Neispunjavanje zakonskih odredbi predstavlja uslov za oduzimanje odobrenja za rad emitera ili razrješenje direkotra Agencije ukoliko ne poštuje zakonske norme. Uvodi se i nova nadležnost i obaveza Agencije da najmanje jednom godišnje sprovede istraživanje javnog mnjenja koje se odnosi na povjerenje gledalaca i slušalaca, gledanost/slušanost elektronskih medija.

Konačno, grupa NVO predložila je niz mjera kojima su regulisani način korišćenja sredstava iz budžeta odnosno zabrana korišćenja javnih sredstava za komercijalne sadržaje (unakrsno subvencioniranje), vođenje posebnog (odvojenog) računovodstva i povraćaj sredstava ukoliko ne budu utrošena za proizvodnju sadržaja od javnog interesa. Prijedlozi NVO u potpunosti uvažavaju Saopštenje Evropske komisije o primjeni pravila državne pomoći za javne radio-difuzne usluge (2009/C 257/1), ali se ne stvara obaveza da se ova pitanja isključivo regulišu ugovorom kao jedinim oblikom za uređenje međusobnih prava i obaveza javnih emitera i njihovih osnivača. U ovim prijedlozima se nalaze i mjere kojima se povećava transparentnost rada Agencije za elektronske medije.

U ime nevladinih organizacija Centar za građansko obrazovanje (CGO), Centar za razvoj nevladinih organizacija (CRNVO), Centar za monitoring i istraživanja (CEMI), Institut Alternativa (IA) i Juventas,

Goran Đurović, član radne grupe za izradu Predloga Zakona o izmjenama i dopunama zakona o elektronskim medijima

Objavljeno

Najava konferencije: „Jačanje nadzora javnih finansija — Kako do bolje saradnje državnih i unutrašnjih revizora?“

Uz podršku ambasade Kraljevine Norveške, naredne nedjelje (19. maj) organizujemo konferenciju pod nazivom „Jačanje nadzora javnih finansija — Kako do bolje saradnje državnih i unutrašnjih revizora?“.

Ovaj prvi skup državnih i unutrašnjih revizora, organizujemo u saradnji sa Državnom revizorskom institucijom (DRI) i Ministarstvom finansija.

Naša namjera je da kroz ovaj skup ukažemo na potrebu jačanja saradnje između DRI i sistema unutrašnje revizije. Na jednom mjestu ćemo okupiti predstavnike eksterne i unutrašnje revizije sa ciljem da porazgovaramo o dosadašnjoj saradnji, ukažemo na moguće probleme i prepreke, kao i dogovorimo pravce buduće saradnje.

U toku uvodnog dijela konferencije, izlaganja će imati:

  • Stevo Muk, predsjednik Upravnog odbora Instituta alternativa, otvaranje skupa
  • dr Branislav Radulović, član Senata Državne revizorske institucije — „Odnos državne i unutrašnje revizije u javnom sektoru Crne Gore“
  • mr Ana Krsmanović, generalna direktorica Direktorata za centralnu harmonizaciju u Ministarstvu finansija — „Dosadašnji napredak u uspostavljanju sistema unutrašnje revizije“
  • Marko Sošić, istraživač javnih politika u Institutu alternativa — „Primjeri iz uporedne prakse saradnje DRI i unutrašnje revizije na kojima možemo učiti“
  • Na konferenciju su pozvani svi rukovodioci jedinica/službi za unutrašnju reviziju u Crnoj Gori, kao i predstavnici Ministarstva finansija (Direktorata za centralnu harmonizaciju). Takođe, konferenciji će prisustvovati članovi Senata DRI, načelnici sektora i rukovodioci odjeljenja DRI.

Konferencija će se održati u hotelu Ramada, sala Lesendro, u Podgorici, sa početkom u 11h. Ukoliko ste zainteresovani da prisustvujete događaju, možete kontaktirati koordinatora projekta, Marka Sošića, na e-mail marko@institut-alternativa.org ili telefon 067 239 807.

Institut alternativa, uz podršku ambasade Kraljevine Norveške sprovodi projekat “Zajedno ka odgovornosti – jačanje uticaja državne revizije u Crnoj Gori”. Cilj projekta je povećati stepen ispunjenja preporuka DRI, a komponente projekta su i jačanje veze DRI sa Skupštinom Crne Gore, organizacijama civilnog društva i internim revizorima u javnom sektoru.

Objavljeno

Prva prijava u okviru sajta “Moja uprava”: Pravilo izuzetka

Prijava, kojom se ilustruje neutemeljena odluka starješine da ne izabere nabolje ocijenjenu kandidatkinju na radno mjesto u Državnom arhivu, u okviru sajta “Moja uprava”, potvrđuje dosadašnje nalaze Instituta alternativa (IA).

IA je, u okviru projekta “Državna uprava u Crnoj Gori: Jednaka za sve”, koji finansira Ambasada SAD u Podgorici, krajem aprila pokrenuo interaktivnu internet starnicu “mojauprava.me“.

Prva prijava, koja je stigla na sajt, odnosi se na zapošljavanje u Državnom arhivu Crne Gore.

Kandidatkinja za posao u ovom organu smatra da je direktor prekršio Zakon o državnim službenicima i namještenicima (ZDSiN), time što je nije izabrao za radnu mjesto samostalne savjetnice III, iako je bila prvorangirana kandidatkinja tokom provjere sposobnosti, koju sprovodi posebno formirana komisija, a sastoji se u provjeri teorijskih i praktičnih znanja i posebnih vještina kandidata.

Umjesto nje, koja je bila najbolje ocijenjena, na radno mjesto za koje su tražena dva izvršioca, izabrani su kandidati koji su zauzeli drugo i treće mjesto na rang listi.

Time se direktor Državnog arhiva “oglušio” o obavezu da izabere prvorangiranu kandidatkinju, koja je propisana ZDSiN-om. Pri tome, nije pružio posebno obrazloženje, koje je dužan da navede u odluci ukoliko napravi izuzetak od ovog pravila.

Kandidatkinja se zbog toga obratila Komisiji za žalbe, tijelu koje se, između ostalog, bavi zaštitom prava učesnika u postupcima zapošljavanja u državnim organima.

Komisija je jednom naložila poništavanje odluke starješine organa, ali je nakon ponovljenog odlučivanja, i nove žalbe, utvrdila da su razlozi za izbor drugih kandidata prihvatljivi.

“Rješavajući po mojoj ponovnoj žalbi, Komisija za žalbe istu odbija navodeći, između ostalog, da su za njih „prihvatljivi razlozi“ da je trećerangirani kandidat obavljao pripravnički staž u Državnom arhivu (?!). Ukoliko je presudan i jedini razlog za izbor kandidata njegov pripravnički staž, raspisivanje javnog oglasa je obična farsa, jer su svi ostali kandidati unaprijed u neravnopravnom položaju, bez obzira na mnogo bolje rezultate”, piše u prijavi.

Ovaj slučaj, za koji nam je poslata i kompletna dokumentacija, potvrđuje nalaze monitoringa zapošljavanja i napredovanja, koji od januara 2013. godine i početka primjene ZDSiN-a, sprovodi IA.

Naši nalazi, naime, upravo ukazuju na zloupotrebe u primjeni diskrecionog prava starješina da ne izaberu najbolje kandidate, jer se ovo pravo nerijetko primjenjuje bez posebnog obrazloženja ili uz “obrazloženja sa greškom”.

Među najčešćim greškama je upravo i neopravdano favorizovanje kandidata koji su već radili u državnom organu, bez utemeljenja u Zakonu, koji se opredijelio za otvoreni sistem radnog mjesta, gdje se popuna svakog radnog mjesta vrši raspisivanjem konkursa ili oglasa, a ne jednostavnim napredovanjem službenika i namještenika, što je glavna odlika tzv. karijernog sistema.

Milena MILOŠEVIĆ
Istraživačica javnih politika

Objavljeno

Saopštenje: Alarmantno ignorisanje zaključaka skupštinskog odbora

Institut alternativa upućuje pohvalu Odboru za antikorupciju zbog sačinjavanja Izvještaja o realizaciji zaključaka ovog odbora. Nažalost, izvještaj je ukazao na alarmantno ignorisanje njihovih zaključaka od strane državnih organa. Pozivamo ostala skupštinska radna tijela da uvedu ovu dobru praksu i redovnim sačivanjem izvještaja doprinesu dosljednijoj realizaciji svojih zaključaka.

Jedan od ključnih instrumenata za dopunsku kontrolu rada Vlade i doprinos rješavanju problema u radu državnih organa prepoznatih na radnim tijelima Skupštine, su zaključci radnih tijela, koji često služe kao korektiv rada Vlade. Međutim, ni Poslovnikom Skupštine, ni drugim zakonima, nije posebno definisan status zaključaka i oni formalno-pravno nisu obavezujući za institucije. Ipak, podrazumijevao se potreban nivo političke kulture da se zaključci radnih tijela Skupštine, uvažavajući Ustavnu ulogu Skupštine, makar načelno smatraju obavezujućim za sve državne organe i da se primjenjuju u „dobroj vjeri“.

Međutim, Izvještaj Odbora za antikorupciju o realizaciji zaključaka – koji su čak usvojeni jednoglasno – nedvosmisleno pokazuje da je teza da Vlada i nadležni organi uvažavaju ulogu Skupštine neutemeljena. Od 12 informacija koje su tražene nadležnim organima od strane ovog tijela, samo su 4 dostavljene, a (ne)dostavljanje ovih izvještaja je djelimično uslovljavalo dalji rad Odbora.

Dodatnih 10 zaključaka nije nametalo posebnu obavezu dostavljanja informacija pa je njihovu realizaciju teže ocjeniti. Naročito zabrinjavajući problem je kvalitet dostavljenih izvještaja, koji su, kako se navodi u Izvještaju, “dosta ograničeni”.

Ukoliko se hitno ne unaprijedi realizacija zaključaka radnih tijela i Skupštine, Parlament će ostati samo pričaonica, čije diskusije nemaju nikakvog efekta ni uticaja na unapređenje rada državnih organa i sprovođenje javnih politika, što je jedan od njenih najvažnijih zadataka.

Ovaj Izvještaj, takođe, najbolje ilustruje koliko su komentari o “parlamentarnoj diktaturi” u Crnoj Gori proizvoljni i zasnovani na incidentnim nesaglasjima između izvršne i zakonodavne vlasti, a ne na poštovanju sistemske podjele uloga dvije grane vlasti.

Dina BAJRAMSPAHIĆ
Istraživačica javnih politika

Objavljeno

Infografik: Koliko su dužne naše opštine?

O alarmantnom stanju u lokalnim finansijama, pored brojnih pokazatelja, najbolje govori podatak o zaduženosti opština.

Ukupni dug naših opština na kraju 2014. godine iznosi 166,94 mil. eura. Daleko je najzaduženija opština Budva, čiji je ukupni dug u 2014. godini preko 65 mil. eura, što je više od zbira ukupnog budžeta svih opština sjevernog regiona. Po veličini duga, slijede Glavni grad, opštine Nikšić, Herceg Novi, Bijelo Polje, Pljevlja…

Na ukupnom nivou, dug opština se smanjio u odnosu na 2013. godinu, ali za tek oko 2,6%. Neke opštine, međutim, su se dodatno zadužile tokom 2014. godine (Herceg Novi, Bar, Kolašin…).

Neizmirene obaveze koje se odnose na izdatke koji su ugovoreni, ali se sa isplatom kasni, iznose ukupno 119,19 mil. eura.

Opštine koje prednjače sa neizmirenim obavezama za plate i lična primanja svojih zaposlenih su Berane, Bijelo Polje, Budva… Neizmirene obaveze za kapitalne izdatke odnosi 24,61 mil. eura. Jedine lokalne samouprave koje nemaju neizmirenih obaveza su Podgorica i Rožaje.

S tim u vezi, treba imati na umu da se radi o podacima koje same opštine dostavljaju Ministarstvu finansija, pa ih treba uzeti sa rezervom. Izvještaji Državne revizorske institucije o reviziji budžeta lokalnih samouprava nam govore da se zvaničnim opštinskim podacima ne može uvijek vjerovati.