Dok čekamo sjednicu Vlade na kojoj će biti utvrđen dugo očekivani prijedlog budžeta za 2021. godinu, treba da se pozabavimo privremenim finansiranjem i načinom na koji smo po prvi trošili bez usvojenog budžeta.

Nedovoljno definisan pravni okvir

Privremeno finansiranje je nedovoljno detaljno regulisano u našem pravnom okviru, jer se do sada nije ni dešavalo na centralnom nivou. Jedino pravilo glasi da, ukoliko se zakon o budžetu ne donese, Ministarstvo finansija, do njegovog donošenja, potrošačkim jedinicama mjesečno odobrava sredstva do iznosa 1/12 stvarnih izdataka u prethodnoj godini. Ustavna obaveza Vlade je da do kraja marta podnese prijedlog budžeta Skupštini, a privremeno finansiranje se može nastaviti dok god budžet ne bude usvojen.

Na lokalnom nivou, gdje je privremeno finansiranje redovna pojava, Zakon o finansiranju lokalne samouprave je predvidio dodatna pravila kojih na centralnom nema — opštine se tokom produženog privremenog finansiranja ne mogu zaduživati, ne mogu koristiti budžetsku rezervu i moraju objavljivati mjesečne izvještaje i analitičke kartice o potrošnji budžeta.

Osim obaveza koje se tiču nadzora i transparentnosti, bilo bi važno predvidjeti i izuzetke za limite potrošnje koji bi se odnosili na otplatu duga i kamatu za otplatu duga, kao i troškove ko-finansiranja donacija.

Koliko je planirano?

U toku prvog kvartala ove godine, Ministarstvo finansija je donosilo mjesečna rješenja o privremenom finansiranju, od kojih su sva u toku mjeseca mijenjana makar jednom – zbog izmjena u organizaciji uprave ili planiranim iznosima.

Prema usvojenim rješenjima, 814,14 miliona eura je ukupan iznos planiran za prvi kvartal 2021. godine. Ovo je gotovo 40% od izvršenog budžeta za prošlu godinu, koji je iznosio 2,06 milijardi eura.

Najveći dio novca u prvom kvartalu (38% ili 307 miliona) planiran je za otplatu dugova, zatim za tekuće izdatke (25% ili 201 milion) i transfere za socijalnu zaštitu (18% ili 143 milona).

Ministarstvo finansija je 15. marta objavilo izvještaj o izvršenju budžeta u januaru koji pokazuje potrošnju manju od planirane. Ipak, rješenjima o privremenom finansiranju se definiše da se nepotrošena sredstva prelivaju u naredni mjesec.

Tekuća budžetska rezerva

Prema rješenjima o privremenom finansiranju koja su do sada usvojena, na poziciji 4710 – Tekuća budžetska rezerva je za tri mjeseca 2021. godine planirano 45,3 miliona eura (januar – 30 000 000, februar – 5 314 577,66, mart – 9 995 000). Jedine javno dostupne informacije o korišćenju ovih sredstava odnose se na 19 miliona za osnivački kapital za preduzeće ToMontenegro i 250 hiljada za potrebe izgradnje zajedničkog graničnog prelaza „Vraćenovići – Deleuša” i graničnog prelaza „Ranče”. O potrošnji preostalog iznosa, od preko 26 miliona, nemamo podatke.

Radi se o značajnim budžetskim sredstvima i mogućoj dinamici trošenja koja prevazilazi 2020. godinu, koja je sa 117 miliona eura potrošnje na ovoj liniji bila rekordna godina (od 2006. do danas).

Pregled strukture planirane potrošnje

plan u milionima	Januar	Februar	Mart	Ukupno
Tekući izdaci	52,2	71,7	77,3	201,3
Transferi za socijalnu zaštitu	49	48,7	45,5	143,4
Transferi institucijama pojedincima nevladinom i javnom sektoru	21,6	26,7	21,1	69,6
Kapitalni izdaci	15,3	16,2	12,7	44,2
Pozajmice i krediti	0,13	0,14	0,12	0,28
Otplata dugova	18,7	18,7	269,9	307,4
Rezerve	30	5,3	9,9	45,3
Ukupno	187,1	187,8	439,5	814,1

 

Institucija	Januar	Februar	Mart
Služba Predsjednika Crne Gore	84.725,75	84.725,75	55.346,56
Skupština Crne Gore	717.678,75	698.814,05	631.457,78
Državna izborna komisija	26.227,58	30.877,41	24.927,76
Savjet za građansku kontrolu rada policije	3.509,03	3.617,36	1.795,17
Ustavni sud Crne Gore	79.661,95	77.089,46	67.765,55
Sudski savjet	2.364.393,86	2.329.608,17	1.980.312,98
Tužilački savjet	777.685,94	777.685,94	687.479,61
Centar za obuku u sudstvu i državnom tužilaštvu	35.525,76	33.081,59	22.860,27
Generalni sekretarijat Vlade Crne Gore	349.655,09	267.046,93	260.803,22
Kabinet Predsjednika Vlade	123.959,32	194.724,97	159.169,11
Savjet za privatizaciju i kapitalne projekte	35.451,22	27.864,62	16.500,00
Sekretarijat za zakonodavstvo	32.860,62	32.860,62	25.902,49
Komisija za koncesije	3.475,22	6.725,55	5.100,00
Savjet za NATO	1.255,50	1.255,50
Ministarstvo pravde, ljudskih i manjinskih prava	353.977,83	340.016,46	206.251,85
Uprava za izvršenje krivičnih sankcija	905.898,09	905.898,09	738.748,30
Centar za alternativno rješavanje sporova	33.620,85	32.437,89	13.303,10
Ministarstvo unutrašnjih poslova	2.069.147,49	2.196.494,50	2.445.521,05
Uprava policije	6.112.881,24	6.016.960,06	6.199.575,15
Ministarstvo odbrane	4.116.161,94	4.112.918,64	3.584.446,54
Direkcija za zaštitu tajnih podataka	24.559,18	24.559,19	21.495,00
Ministarstvo finansija i socijalnog staranja	51.383.982,83	20.751.446,25	41.235.855,92
Uprava prihoda		3.342.544,35	1.515.134,88
Poreska uprava	656.696,30
Uprava carina	655.042,84	845.045,37	636.379,13
Uprava za nekretnine	392.854,57
Uprava za imovinu	2.463.303,18
Uprava za statistiku	197.515,66	197.515,66	108.339,17
Uprava za igre na sreću	36.097,00
Zaštitnik imovinsko-pravnih interesa Crne Gore	65.076,38	62.176,38	58.627,53
Agencija za investicije	45.528,36	45.528,36	38.790,99
Socijalni savjet	6.984,66	6.984,66	6.984,66
Zavod za socijalnu i dječiju zaštitu	22.729,87	22.729,87	37.729,87
Uprava za katastar i državnu imovinu		2.860.188,62	2.126.868,02
Ministarstvo vanjskih poslova	1.469.097,95	1.472.247,84	1.134.742,17
Uprava za dijasporu	48.832,52	47.221,41	18.500,00
Ministarstvo prosvjete, nauke, kulture i sporta	5.990.528,89	18.553.259,95	16.598.466,73
Zavod za školstvo	118.188,82	74.019,75	61.688,92
Ispitni centar	66.983,74	64.830,78	64.830,78
Centar za stručno obrazovanje	57.456,51	57.769,07	52.100,75
Agencija za kontrolu i obezbjeđenje kvaliteta visokog obrazovanja	24.779,40	21.344,97	16.366,71
Državni arhiv	160.578,75	160.579,74	104.691,35
Uprava za zaštitu kulturnih dobara	52.220,51	51.252,28	37.373,00
Uprava za sport i mlade	657.992,35	647.492,36	103.720,00
Ministarstvo ekonomskog razvoja	1.069.329,75	2.871.721,39	1.881.296,18
Zavod za metrologiju	85.890,12	85.890,11	47.625,93
Agencija za zaštitu konkurencije	57.655,49	57.655,49	45.111,29
Ministarstvo kapitalnih investicija	1.522.205,58	1.059.838,67	210.514,45
Uprava pomorske sigurnosti i upravljanjama lukama	92.905,25	96.355,07	72.938,66
Uprava za saobraćaj	884.239,11	884.239,04	41.097,82
Uprava za željeznice	1.598.258,31	1.595.505,59	2.804.294,30
Komisija za istraživanje nesreća	4.023,12	4.023,12	1.352,39
Uprava za ugljovodonike	20.127,93	19.207,53	11.205,31
Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede	2.869.223,28	2.490.413,67	340.318,65
Uprava za šume	433.152,82	416.766,90	264.179,89
Uprava za vode	28.756,53	28.756,53	4.040,00
Uprava za bezbjednost hrane, veterinu i fitosanitarne poslove	405.403,71	337.903,71	101.477,45
Ministarstvo zdravlja	214.511,90	214.511,89	114.474,31
Ministarstvo ekologije, prostornog planiranja i urbanizma	598.139,48	599.185,73	324.430,39
Agencija za zaštitu prirode i životne sredine	115.885,81	115.885,81	607.448,62
Uprava javnih radova	107.338,87	79.914,17	59.321,00
Nacionalna turistička organizacija	175.014,14	175.014,14	175.014,14
Zavod za hidrometeorologiju i seizmologiju	127.073,42	127.061,33	99.187,96
Ministarstvo javne uprave, digitalnog društva i medija	579.920,34	579.920,35	169.220,23
Uprava za kadrove	127.976,80	127.976,80	111.388,14
Uprava za inspekcijske poslove	426.117,11	426.117,08	396.561,55
Zaštitnik ljudskih prava i sloboda	55.094,80	55.094,81	49.118,01
Državna revizorska institucija	170.942,92	170.942,92	88.287,97
Crnogorska akademija nauka i umjetnosti	138.642,41	138.642,42	52.087,50
Savez udruženja boraca	9.207,00	9.207,00	9.207,00
Matica crnogorska	20.088,00	20.088,00	20.088,00
Agencija za nacionalnu bezbjednost	779.337,36	780.679,75	463.195,94
Agencija za zaštitu ličnih podataka i slobodan pristup informacijama	50.479,46	50.479,47	52.512,45
Crveni krst Crne Gore	23.017,50	23.017,50	23.017,50
Agencija za mirno rješavanje radnih sporova	35.315,79	36.665,79	15.315,02
Senat Prijestonice	5.326,26	5.326,27	5.036,28
Revizorsko tijelo	40.885,58	40.885,58	37.688,00
Javno preduzeće Radio i Televizija Crne Gore	1.123.220,52	1.123.220,52	903.220,52
Regionalni ronilački centar za podvodno deminiranje i obuku ronilaca	34.845,64	34.845,64	15.255,25
Agencija za sprječavanje korupcije	138.608,37	124.327,83	104.790,82
Komisija za zaštitu prava u postupcima javnih nabavki	34.069,51	34.069,52	30.543,13
Službeni list Crne Gore	8.370,00	8.370,00	8.333,33
Fond za zaštitu i ostvarivanje manjinskih prava	81.223,23	81.223,24	11.471,99
Fond penzijskog i invalidskog osiguranja	37.779.084,96	40.209.684,57	36.407.938,66
Fond za zdravstveno osiguranje	15.419.272,40	26.662.359,38	25.166.661,50
Zavod za zapošljavanje	4.397.792,24	6.208.157,75	6.208.157,75
Fond za obeštećenje	242.638,57	242.638,57	7.748,70
Fond rada	103.030,60	125.976,10	125.976,10
Uprava za saobraćaj (kapitalni budžet)	8.879.920,00	8.879.920,00	7.741.771,42
Uprava javnih radova (kapitalni budžet)	4.063.758,94	4.190.013,28	3.292.597,97
Ministarstvo finansija i socijalnog staranja (transakcije finansiranja)	19.125.503,00	18.680.436,00	269.761.447,00
Ukupno	187.127.607,23	187.809.576,45	439.589.918,54

 

Pregled je priprimljen u sklopu projekta koji Institut sprovodi uz podršku ambasade Kraljevine Norveške i Balkanskog fonda za demokratiju (BTD), pod nazivom “Jačanje nadzora javnih finansija u Crnoj Gori”.