Fotografije sa panel diskusije “Nabavke u sektoru bezbjednosti i odbrane: Nova „pravila igre“, stari problemi”
U crnogorskom sistemu javnih nabavki teško je unapređivati praksu, kad se „pravila igre“ stalno mijenjanju. Pretposlednji dan 2019. godine donio je novi Zakon o javnim nabavkama s puno novih pravila i svega šest mjeseci da ih „igrači“ nauče. Nova pravila nisu zaobišla ni sektor bezbjednosti.
U nastavku pogledajte šta su nabavke u sektoru bezbjednosti i odbrane, koje su institucije u sistemu ovih nabavki, kojim propisima je u najvećoj mjeri regulisana ova oblast, te koji su ključni problemi i koja rješenja predlažemo.
Dok čekamo sjednicu Vlade na kojoj će biti utvrđen dugo očekivani prijedlog budžeta za 2021. godinu, treba da se pozabavimo privremenim finansiranjem i načinom na koji smo po prvi trošili bez usvojenog budžeta.
Privremeno finansiranje je nedovoljno detaljno regulisano u našem pravnom okviru, jer se do sada nije ni dešavalo na centralnom nivou. Jedino pravilo glasi da, ukoliko se zakon o budžetu ne donese, Ministarstvo finansija, do njegovog donošenja, potrošačkim jedinicama mjesečno odobrava sredstva do iznosa 1/12 stvarnih izdataka u prethodnoj godini. Ustavna obaveza Vlade je da do kraja marta podnese prijedlog budžeta Skupštini, a privremeno finansiranje se može nastaviti dok god budžet ne bude usvojen.
Na lokalnom nivou, gdje je privremeno finansiranje redovna pojava, Zakon o finansiranju lokalne samouprave je predvidio dodatna pravila kojih na centralnom nema — opštine se tokom produženog privremenog finansiranja ne mogu zaduživati, ne mogu koristiti budžetsku rezervu i moraju objavljivati mjesečne izvještaje i analitičke kartice o potrošnji budžeta.
Osim obaveza koje se tiču nadzora i transparentnosti, bilo bi važno predvidjeti i izuzetke za limite potrošnje koji bi se odnosili na otplatu duga i kamatu za otplatu duga, kao i troškove ko-finansiranja donacija.
U toku prvog kvartala ove godine, Ministarstvo finansija je donosilo mjesečna rješenja o privremenom finansiranju, od kojih su sva u toku mjeseca mijenjana makar jednom – zbog izmjena u organizaciji uprave ili planiranim iznosima.
Prema usvojenim rješenjima, 814,14 miliona eura je ukupan iznos planiran za prvi kvartal 2021. godine. Ovo je gotovo 40% od izvršenog budžeta za prošlu godinu, koji je iznosio 2,06 milijardi eura.
Najveći dio novca u prvom kvartalu (38% ili 307 miliona) planiran je za otplatu dugova, zatim za tekuće izdatke (25% ili 201 milion) i transfere za socijalnu zaštitu (18% ili 143 milona).
Ministarstvo finansija je 15. marta objavilo izvještaj o izvršenju budžeta u januaru koji pokazuje potrošnju manju od planirane. Ipak, rješenjima o privremenom finansiranju se definiše da se nepotrošena sredstva prelivaju u naredni mjesec.
Prema rješenjima o privremenom finansiranju koja su do sada usvojena, na poziciji 4710 – Tekuća budžetska rezerva je za tri mjeseca 2021. godine planirano 45,3 miliona eura (januar – 30 000 000, februar – 5 314 577,66, mart – 9 995 000). Jedine javno dostupne informacije o korišćenju ovih sredstava odnose se na 19 miliona za osnivački kapital za preduzeće ToMontenegro i 250 hiljada za potrebe izgradnje zajedničkog graničnog prelaza „Vraćenovići – Deleuša” i graničnog prelaza „Ranče”. O potrošnji preostalog iznosa, od preko 26 miliona, nemamo podatke.
Radi se o značajnim budžetskim sredstvima i mogućoj dinamici trošenja koja prevazilazi 2020. godinu, koja je sa 117 miliona eura potrošnje na ovoj liniji bila rekordna godina (od 2006. do danas).
| plan u milionima | Januar | Februar | Mart | Ukupno |
| Tekući izdaci | 52,2 | 71,7 | 77,3 | 201,3 |
| Transferi za socijalnu zaštitu | 49 | 48,7 | 45,5 | 143,4 |
| Transferi institucijama pojedincima nevladinom i javnom sektoru | 21,6 | 26,7 | 21,1 | 69,6 |
| Kapitalni izdaci | 15,3 | 16,2 | 12,7 | 44,2 |
| Pozajmice i krediti | 0,13 | 0,14 | 0,12 | 0,28 |
| Otplata dugova | 18,7 | 18,7 | 269,9 | 307,4 |
| Rezerve | 30 | 5,3 | 9,9 | 45,3 |
| Ukupno | 187,1 | 187,8 | 439,5 | 814,1 |
| Institucija | Januar | Februar | Mart |
| Služba Predsjednika Crne Gore | 84.725,75 | 84.725,75 | 55.346,56 |
| Skupština Crne Gore | 717.678,75 | 698.814,05 | 631.457,78 |
| Državna izborna komisija | 26.227,58 | 30.877,41 | 24.927,76 |
| Savjet za građansku kontrolu rada policije | 3.509,03 | 3.617,36 | 1.795,17 |
| Ustavni sud Crne Gore | 79.661,95 | 77.089,46 | 67.765,55 |
| Sudski savjet | 2.364.393,86 | 2.329.608,17 | 1.980.312,98 |
| Tužilački savjet | 777.685,94 | 777.685,94 | 687.479,61 |
| Centar za obuku u sudstvu i državnom tužilaštvu | 35.525,76 | 33.081,59 | 22.860,27 |
| Generalni sekretarijat Vlade Crne Gore | 349.655,09 | 267.046,93 | 260.803,22 |
| Kabinet Predsjednika Vlade | 123.959,32 | 194.724,97 | 159.169,11 |
| Savjet za privatizaciju i kapitalne projekte | 35.451,22 | 27.864,62 | 16.500,00 |
| Sekretarijat za zakonodavstvo | 32.860,62 | 32.860,62 | 25.902,49 |
| Komisija za koncesije | 3.475,22 | 6.725,55 | 5.100,00 |
| Savjet za NATO | 1.255,50 | 1.255,50 | |
| Ministarstvo pravde, ljudskih i manjinskih prava | 353.977,83 | 340.016,46 | 206.251,85 |
| Uprava za izvršenje krivičnih sankcija | 905.898,09 | 905.898,09 | 738.748,30 |
| Centar za alternativno rješavanje sporova | 33.620,85 | 32.437,89 | 13.303,10 |
| Ministarstvo unutrašnjih poslova | 2.069.147,49 | 2.196.494,50 | 2.445.521,05 |
| Uprava policije | 6.112.881,24 | 6.016.960,06 | 6.199.575,15 |
| Ministarstvo odbrane | 4.116.161,94 | 4.112.918,64 | 3.584.446,54 |
| Direkcija za zaštitu tajnih podataka | 24.559,18 | 24.559,19 | 21.495,00 |
| Ministarstvo finansija i socijalnog staranja | 51.383.982,83 | 20.751.446,25 | 41.235.855,92 |
| Uprava prihoda | 3.342.544,35 | 1.515.134,88 | |
| Poreska uprava | 656.696,30 | ||
| Uprava carina | 655.042,84 | 845.045,37 | 636.379,13 |
| Uprava za nekretnine | 392.854,57 | ||
| Uprava za imovinu | 2.463.303,18 | ||
| Uprava za statistiku | 197.515,66 | 197.515,66 | 108.339,17 |
| Uprava za igre na sreću | 36.097,00 | ||
| Zaštitnik imovinsko-pravnih interesa Crne Gore | 65.076,38 | 62.176,38 | 58.627,53 |
| Agencija za investicije | 45.528,36 | 45.528,36 | 38.790,99 |
| Socijalni savjet | 6.984,66 | 6.984,66 | 6.984,66 |
| Zavod za socijalnu i dječiju zaštitu | 22.729,87 | 22.729,87 | 37.729,87 |
| Uprava za katastar i državnu imovinu | 2.860.188,62 | 2.126.868,02 | |
| Ministarstvo vanjskih poslova | 1.469.097,95 | 1.472.247,84 | 1.134.742,17 |
| Uprava za dijasporu | 48.832,52 | 47.221,41 | 18.500,00 |
| Ministarstvo prosvjete, nauke, kulture i sporta | 5.990.528,89 | 18.553.259,95 | 16.598.466,73 |
| Zavod za školstvo | 118.188,82 | 74.019,75 | 61.688,92 |
| Ispitni centar | 66.983,74 | 64.830,78 | 64.830,78 |
| Centar za stručno obrazovanje | 57.456,51 | 57.769,07 | 52.100,75 |
| Agencija za kontrolu i obezbjeđenje kvaliteta visokog obrazovanja | 24.779,40 | 21.344,97 | 16.366,71 |
| Državni arhiv | 160.578,75 | 160.579,74 | 104.691,35 |
| Uprava za zaštitu kulturnih dobara | 52.220,51 | 51.252,28 | 37.373,00 |
| Uprava za sport i mlade | 657.992,35 | 647.492,36 | 103.720,00 |
| Ministarstvo ekonomskog razvoja | 1.069.329,75 | 2.871.721,39 | 1.881.296,18 |
| Zavod za metrologiju | 85.890,12 | 85.890,11 | 47.625,93 |
| Agencija za zaštitu konkurencije | 57.655,49 | 57.655,49 | 45.111,29 |
| Ministarstvo kapitalnih investicija | 1.522.205,58 | 1.059.838,67 | 210.514,45 |
| Uprava pomorske sigurnosti i upravljanjama lukama | 92.905,25 | 96.355,07 | 72.938,66 |
| Uprava za saobraćaj | 884.239,11 | 884.239,04 | 41.097,82 |
| Uprava za željeznice | 1.598.258,31 | 1.595.505,59 | 2.804.294,30 |
| Komisija za istraživanje nesreća | 4.023,12 | 4.023,12 | 1.352,39 |
| Uprava za ugljovodonike | 20.127,93 | 19.207,53 | 11.205,31 |
| Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede | 2.869.223,28 | 2.490.413,67 | 340.318,65 |
| Uprava za šume | 433.152,82 | 416.766,90 | 264.179,89 |
| Uprava za vode | 28.756,53 | 28.756,53 | 4.040,00 |
| Uprava za bezbjednost hrane, veterinu i fitosanitarne poslove | 405.403,71 | 337.903,71 | 101.477,45 |
| Ministarstvo zdravlja | 214.511,90 | 214.511,89 | 114.474,31 |
| Ministarstvo ekologije, prostornog planiranja i urbanizma | 598.139,48 | 599.185,73 | 324.430,39 |
| Agencija za zaštitu prirode i životne sredine | 115.885,81 | 115.885,81 | 607.448,62 |
| Uprava javnih radova | 107.338,87 | 79.914,17 | 59.321,00 |
| Nacionalna turistička organizacija | 175.014,14 | 175.014,14 | 175.014,14 |
| Zavod za hidrometeorologiju i seizmologiju | 127.073,42 | 127.061,33 | 99.187,96 |
| Ministarstvo javne uprave, digitalnog društva i medija | 579.920,34 | 579.920,35 | 169.220,23 |
| Uprava za kadrove | 127.976,80 | 127.976,80 | 111.388,14 |
| Uprava za inspekcijske poslove | 426.117,11 | 426.117,08 | 396.561,55 |
| Zaštitnik ljudskih prava i sloboda | 55.094,80 | 55.094,81 | 49.118,01 |
| Državna revizorska institucija | 170.942,92 | 170.942,92 | 88.287,97 |
| Crnogorska akademija nauka i umjetnosti | 138.642,41 | 138.642,42 | 52.087,50 |
| Savez udruženja boraca | 9.207,00 | 9.207,00 | 9.207,00 |
| Matica crnogorska | 20.088,00 | 20.088,00 | 20.088,00 |
| Agencija za nacionalnu bezbjednost | 779.337,36 | 780.679,75 | 463.195,94 |
| Agencija za zaštitu ličnih podataka i slobodan pristup informacijama | 50.479,46 | 50.479,47 | 52.512,45 |
| Crveni krst Crne Gore | 23.017,50 | 23.017,50 | 23.017,50 |
| Agencija za mirno rješavanje radnih sporova | 35.315,79 | 36.665,79 | 15.315,02 |
| Senat Prijestonice | 5.326,26 | 5.326,27 | 5.036,28 |
| Revizorsko tijelo | 40.885,58 | 40.885,58 | 37.688,00 |
| Javno preduzeće Radio i Televizija Crne Gore | 1.123.220,52 | 1.123.220,52 | 903.220,52 |
| Regionalni ronilački centar za podvodno deminiranje i obuku ronilaca | 34.845,64 | 34.845,64 | 15.255,25 |
| Agencija za sprječavanje korupcije | 138.608,37 | 124.327,83 | 104.790,82 |
| Komisija za zaštitu prava u postupcima javnih nabavki | 34.069,51 | 34.069,52 | 30.543,13 |
| Službeni list Crne Gore | 8.370,00 | 8.370,00 | 8.333,33 |
| Fond za zaštitu i ostvarivanje manjinskih prava | 81.223,23 | 81.223,24 | 11.471,99 |
| Fond penzijskog i invalidskog osiguranja | 37.779.084,96 | 40.209.684,57 | 36.407.938,66 |
| Fond za zdravstveno osiguranje | 15.419.272,40 | 26.662.359,38 | 25.166.661,50 |
| Zavod za zapošljavanje | 4.397.792,24 | 6.208.157,75 | 6.208.157,75 |
| Fond za obeštećenje | 242.638,57 | 242.638,57 | 7.748,70 |
| Fond rada | 103.030,60 | 125.976,10 | 125.976,10 |
| Uprava za saobraćaj (kapitalni budžet) | 8.879.920,00 | 8.879.920,00 | 7.741.771,42 |
| Uprava javnih radova (kapitalni budžet) | 4.063.758,94 | 4.190.013,28 | 3.292.597,97 |
| Ministarstvo finansija i socijalnog staranja (transakcije finansiranja) | 19.125.503,00 | 18.680.436,00 | 269.761.447,00 |
| Ukupno | 187.127.607,23 | 187.809.576,45 | 439.589.918,54 |
Pregled je priprimljen u sklopu projekta koji Institut sprovodi uz podršku ambasade Kraljevine Norveške i Balkanskog fonda za demokratiju (BTD), pod nazivom “Jačanje nadzora javnih finansija u Crnoj Gori”.
Planiranje javnih nabavki u praksi je obesmišljeno, naročito na lokalnom nivou, višestrukim i neobrazloženim izmjenama planova javnih nabavki, koje za posljedicu imaju da se utroši tek nešto više polovine planiranih izdataka za ove namjene na godišnjem nivou.
Veliki broj naručilaca čeka Zakon o budžetu kako bi mogli planirati nabavke za tekuću godinu i ispuniti svoje zakonske obaveze u tom pogledu, budući da je Ministarstvo finansija i socijalnog staranja sugerisalo planiranje samo onih nabavki koje su neophodne za nesmetano funkcionisanje ovih naručilaca. Međutim, planiranje nabavki nije išlo glatko ni prethodnih godina kada se sa usvajanjem budžeta nije kasnilo.
Da se nabavke planiraju neadekvatno pokazuje i to što na kraju godine opštine i ministarstva imaju milionska odstupanja u planiranim i utrošenim sredstvima za javne nabavke. U 2019. godini, opštine nijesu utrošile otprilike 40 odsto planiranih iznosa za javne nabavke (utrošeno je oko 48 miliona od planiranih 81.7 miliona eura).
Posebno se ističe Opština Ulcinj koja nije realizovala budžet za nabavke u iznosu od 93% (utrošeno je oko 355 hiljada eura od planiranih 5.5 miliona eura). Nju slijedi Prijestonica Cetinje za svega 29% realizovanog budžeta za nabavke (od planiranih skoro 8 miliona realizovano je svega 2.2 miliona eura). Opština Budva nije potrošila više od polovine planiranih sredstava, odnosno skoro 54% (od planiranih 12.2 miliona eura, Budva je za nabavke potrošila oko 5.6 miliona eura).
U 2019. godini, ministarstva u ukupnom iznosu nijesu realizovala 7.2% planiranih sredstava za javne nabavke (od planiranih preko 60 miliona, utrošeno je više od 55.5 miliona eura). Međutim, gledajući pojedinačno po ministarstvima, ova razlika je izraženija. Za primjer imamo Ministarstvo unutrašnjih poslova (MUP) koje je „probilo“ planirani budžet za nabavke za oko 36% (planirano je 22 miliona, a utrošeno je više od 30 miliona eura). Sa druge strane, Ministarstvo rada i socijalnog staranja je potrošilo malo preko 40% planiranog budžeta (od planiranih skoro 7.4 miliona, utrošeno je oko 3 miliona eura). Ministarstvo odbrane nije realizovalo oko 30% planiranog budžeta za nabavke (planiran iznos u vrijednosti oko 13.5 miliona, a utrošeno nešto manje od 9.5 miliona eura).
Podaci o ukupnoj razlici na nivou svih naručilaca nijesu javno dostupni, pa je nemoguće ostvariti uvid u opseg problema lošeg planiranja javnih nabavki u Crnoj Gori. Izvještaji o javnim nabavkama daju uporedni pregled planiranih i realizovanih sredstava za samo neke kategorije naručilaca (ministarstva, opštine, u posljednjem izvještaju i uprave), a u jednom broju izvještaja nije bilo nikakvih informacija, pa je samim tim nemoguće pratiti trend po godinama.
Podsjećamo, za sprovođenje postupka javne nabavke, neophodno je da ona bude predviđena Planom javnih nabavki koji mora pripremiti svaki naručilac i da su za nju obezbijeđena finansijska sredstva.
Prijestonica Cetinje je Plan javnih nabavki za prošlu godinu mijenjala čak 18 puta. Osim pokazatelja lošeg planiranja javnih nabavki, ovaj slučaj ilustruje i loše uređene procedure planiranja javnih nabavki: zakon omogućava da se ovi planovi mijenjaju unedogled i bez obrazloženja. Cetinje, iako najdrastičniji primjer, zato nije izuzetak, već gotovo sve institucije i opštine višestruko tokom godine mijenjaju svoje planove javnih nabavki.
U prosjeku, 24 analizirane opštine su mijenjale planove javnih nabavki 6.4 puta godišnje. Uz Cetinje, to su najčešće radile opštine Žabljak (11 puta), opštine Berane, Pljevlja i Petnjica (10 puta), a najređe Budva, Andrijevica, Mojkovac i Herceg Novi (dva puta).
Ministarstva, njih 17, su rjeđe mijenjala planove u odnosu na opštine, i to u prosjeku 2.8 puta tokom 2020. godine, a planove je najčešće mijenjalo Ministarstvo pravde (osam puta).
Osim učestalosti, indikator lošeg planiranja je i period u kojem su usvajane izmjene planova – skoro trećina opština je promijenila svoje “planove” krajem 2020. godine, dok su izmjene u novembru imali samo Ministarstvo finansija i Ministarstvo pravde.
Po jedna od ukupnog broja izmjena svake opštine i ministarstva odnosila se na obavezno usklađivanje planova javnih nabavki sa novim Zakonom o javnim nabavkama i procedurama koje on predviđa.
Dragana Jaćimović
saradnica na projektima
Ranije istraživanje Instituta alternativa pokazalo je da iako su žene u Crnoj Gori obrazovanije od muškaraca, muškarci tradicionalno zauzimaju rukovodeće pozicije. Sa ciljem da bliže osvijetlimo položaj žena u javnoj upravi, pokušali smo da prikupimo dodatnu rodno zasnovanu statistiku u ovoj oblasti.
Nalaze našeg istraživanja možete pogledati u infografiku:
Sugestije smo uputili odborima za ekonomiju, finansije i budžet, za bezbjednost i odbranu, za antikorupciju, za ljudska prava i slobode, i za politički sistem, pravosuđe i upravu.
Odbor za ekonomiju, finansije i budžet treba da zatraži i razmotri izvještaj o izvršenju budžeta u prvih šest mjeseci 2021. godine. Na taj način, Odbor bi spriječio da se o izvršenju budžeta raspravlja prekasno i nedovoljno. Ovaj Odbor smo pozvali i da se detaljnije pozabavi kašnjenjima u uspostavljanju funkcionalnog registra državne imovine i budžetske inspekcije, ali i unutrašnjim finansijskim kontrolama u javnom sektoru. Potrebno je da organizuje i stručnu raspravu sa donosiocima odluka i stručnjacima iz oblasti upravljanja preduzećima u većinskom državnom vlasništvu, koja troše gotovo milijardu eura godišnje, zapošljavaju oko 12 hiljada ljudi uz preko 300 javnih funkcionera.
Kako je primjena Programa reforme upravljanja javnim finansijama u velikoj mjeri bila uslovljena projektima finansiranim iz sredstava Instrumenta za pretpristupnu podršku (IPA), pozvali smo Odbor za ekonomiju, finansije i budžet da organizuje saslušanje o njihovom sprovođenju.
Odboru za bezbjednost i odbranu predložili smo da organizuje posjete nadležnim institucijama sa ciljem kontrole primjene mjera tajnog nadzora. Razmatranje polugodišnjeg izvršenja budžeta u oblasti bezbjednosti i odbrane za tekuću godinu kao i razmatranje izvještaja internih revizija institucija iz ovog sektora bi takođe značajno unaprijedilo parlamentarni nadzor. Imajući u vidu da je prekoračenje policijskih ovlašćenja obilježilo brojne događaje u prethodnom periodu, predložili smo organizovanje kontrolnog saslušanja u vezi sa primjenom policijskih ovlašćenja. Na drugoj strani, s obzirom na to da su se bezbjednosne nabavke dugo nalazile u pravnom vakuumu, smatramo da je neophodno organizovati konsultativno saslušanje o ovoj temi, sa naglaskom na primjenu i unapređenje regulatornog okvira.
Odbor za antikorupciju je matični odbor za rad Agencije za sprječavanje korupcije. „Suprotno dosadašnjoj praksi razmatranja isključivo godišnjeg izvještaja o radu Agencije za sprječavanje korupcije, Odbor bi trebalo da razmatra sve njene kvartalne izvještaje koje Agencija kontinuirano priprema i objavljuje“, jedan je od predloga koji smo dostavili ovom tijelu. Dodatno, smatramo da treba da posveti pažnju izvještajima Evropske komisije i tzv. radnim dokumentima (non papers) o poglavljima 23 i 24. Neophodno je i organizovanje niza konsultativnih saslušanja o daljim aktivnostima i planovima u suzbijanju korupcije u visoko-rizičnim oblastima (javne nabavke, privatizacija, urbanizam, obrazovanje, zdravstvo, lokalna samouprava i policija).
Odbor za politički sistem, pravosuđe i upravu ne treba da ostane po strani u daljoj reformi javne uprave. Dosadašnji rezultati su nedovoljni, naročito u pogledu optimizacije javne uprave, što su potvrdili i nalazi dvije eksterne evaluacije. Kako je procjena učinka dosadašnjih reformi neizostavna prilikom utvrđivanja reformskih prioriteta u narednom periodu, smatramo da diskusiju o ovim pitanjima treba objediniti organizovanjem konsulativnog saslušanja u vezi sa procjenom učinka reforme javne uprave i pripremom nove strategije za period 2021-2025. godine. Zbog značaja za pružanje usluga i ostvarivanje prava, ovaj Odbor treba zasebno da razmatra izvještaje o postupanju u upravnim stvarima i stanju elektronskih usluga sa mjerama za njihovo unapređenje.
Izmjene tzv. tužilačkih zakona treba sprovesti uz potpuno učešće javnosti, između ostalog, i kroz organizovanje konsultativnog saslušanja pred matičnim odborom. Na drugoj strani, smatramo da bi na dokazima zasnovana diskusija u matičnom odboru doprinijela reformi službeničkog sistema, naročito u svijetlu činjenice da je ovakva diskusija izostala prilikom utvrđivanja posljednih izmjena Zakona o državnim službenicima i namještenicima u decembru 2020. godine.
Imajući u vidu da je tokom prethodnog perioda porastao broj javnih okupljanja, ali i izazova povezanih sa njima, smatramo da Odbor za ljudska prava i slobode treba na posebnoj sjednici da razmotri izvještaj Ministarstva unutrašnjih poslova o javnim okupljanjima i priredbama i usvoji zaključke i preporuke u vezi sa primjenom standarda u ovoj oblasti. Izvještaju Zaštitnika ljudskih prava i sloboda treba posvetiti više sadržajnih rasprava i vremena, uz organizovanje kontrolnih saslušanja na osnovu nalaza izvještaja, naročito predstavnika onih institucija u kojima su zabilježena drastična kršenja zakona i diskriminatoran odnos. Smatramo i da na posebnim tematskim sjednicama ovo tijelo treba da razmatra nalaze i preporuke iz relevantnih izvještaja Evropske komisije, koji se odnose na poštovanje ljudskih prava.
Milena Muk, istraživačica javnih politika u Institutu alternativa
