Objavljeno

Održan prvi sastanak civilnog društva i državnih revizora

Danas je, u organizaciji Instituta alternativa, održan prvi konsultativni sastanak između Državne revizorske institucije i civilnog društva. Ispred DRI, na sastanku su govorili članovi Senata, Nikola Kovačević, Branislav Radulović i Dragiša Pešić, koji su i odgovarali na brojna pitanja predstavnika civilnog sektora.

Posebna pažnja je posvećena pitanju kako DRI bira subjekte revizije koji će biti predmet revizije u određenoj godini i zašto određeni subjekti u dosadašnjem periodu nisu bili pod lupom DRI.

Tokom sastanka, predstavnici civilnog sektora su predlagali institucije i organe koji treba da se nađu pod kontrolom DRI u narednom periodu. Između ostalog, pomenuti su Glavni grad, Fond za profesionalnu rehabilitaciju i zapošljavanje lica sa invaliditetom, Fond za solidarnu stambenu izgradnju, velika javna preduzeća na centralnom i lokalnom nivou, Uprava carina, Direkcija javnih radova, Direkcija za saobraćaj i dr.

Pokrenuto je i pitanje slabog kvaliteta komercijalne revizije, pogotovo lokalnih samourpava, nefunkcionale unutrašnje revizije, pitanje praćenja ispunjenja preporuka DRI i da li neki od važnih izvještaja (kao što su izvještaj o reviziji državnih garancija i koncesija) imaju svoje posljedice, odnosno, da li su njihovi nalazi imali uticaja da se utvrdi odgovornost i promijene uočene problematične prakse.

Jedna od ključnih tema o kojoj su učesnici razmijenili mišljenja je podnošenje krivičnih prijava od strane DRI. U dosadašnjem periodu, predstavnici DRI su naveli da su u slučaju revizije Crnogorskog narodnog pozorišta (2010. godine) podnijeli dopis i dokumentaciju tužilaštvu, na koju još uvijek nemaju odgovor da li je povodom tog slučaja nešto i urađeno. U ostalim slučajevima kada je izrečeno negativno mišljenje, DRI je dostavljala izvještaj i Državnom tužilaštvu, ali se takođe ne zna kako je dalje postupano u pogledu utvrđivanja odgovornosti za počinjene nezakonitosti i nepravilnosti. Stav većine predstavnika nevladinih organizacija je bio da DRI treba da krene sa jačanjem svojih kapaciteta za podnošenje krivičnih prijava i započne sa primjenom te nadležnosti koja je izričito navedena u Zakonu o DRI. Predstavnici DRI su apelovali na ostale institucije, pogotovo Tužilaštvo, da obrate veću pažnju na njihove nalaze i djeluju ka utvrđivanju odgovornosti za nezakonitosti za koja se utvrdi da imaju biće krivičnog djela.

Predstavnici DRI su između ostalog, istakli sopstvene probleme, od manjka revizora, pravnih stručnjaka do prostornih kapaciteta.

Organizator skupa, Institut alternativa, je poručio da se mora uspostaviti bolja i djelotvornija saradnja između DRI i civilnog sektora. Izražena je nada da je današnji sastanak samo prvi u nizu, i da će u narednom periodu, civilno društvo, zajedno sa DRI, napredovati u borbi protiv netransparentnosti i neodgovornosti u upravljanju novcem poreskih obveznika.

Sastanak je dio projekta “Zajedno ka odgovornosti – jačanje uticaja državne revizije u Crnoj Gori”, koji Institut alternativa sprovodi uz podršku ambasade Kraljevine Norveške. Cilj projekta je povećati stepen ispunjenja preporuka DRI, a komponente projekta su i jačanje veze DRI sa Skupštinom Crne Gore, organizacijama civilnog društva i internim revizorima u javnom sektoru.

Objavljeno

Saopštenje: Upoznati javnost sa aneksima ugovora o javnim nabavkama

Uprava za javne nabavke ne vodi i ne objavljuje informacije o broju zaključenih aneksa na godišnjem nivou, kao ni o ukupnom iznosu zaključenih izmjena osnovnih ugovora o javnim nabavkama, što stvara prostor za zloupotrebe i ograničava transparentnost.

U odgovoru na zahtjev za slobodan pristup informacijama Instituta alternativa, Uprava za javne nabavke nas je informisala da je broj zaključenih aneksa tokom prethodne tri godine dostupan na portalu javnih nabavki, što je neprecizan i nepotpun podatak. Naime, ”naprednom” pretragom ovog portala dobije se podatak o ukupno sedam zaključenih aneksa u 2014. godini, dok pretragom svakog od objavljenih podataka za prethodnu godinu, može se utvrditi da ima ukupno 28 dostupnih aneksa. Ipak, i ova informacija do koje se dolazi nakon višednevne pretrage portala nije konačna ni precizna, jer je nemoguće utvditi da li je tokom 2014. godine zaista zaključeno ovoliko aneksa ili više, budući da Uprava za javne nabavke ne objavljuje koliko se aneksa zaključi na godišnjem nivou u izvještaju o nabavkama.

Interesantno je, dalje, da su pojedini ugovori ili aneksi objavljeni na portalu bez osnovnih elemenata, kao običan dokument, bez datuma, pečata i potpisa strana koje zaključuju ugovor. Ovo praktično znači da je u praksi moguće da ukupan iznos zaključenog posla mnogo veći, odnosno da se krši zakonska norma o procentu do kojeg se mogu izmijeniti odredbe i iznosi osnovnog ugovora.

Dodatno, tokom istraživanja koje smo sproveli u januaru ove godine, službenici za javne nabavke nisu mogli precizno da odgovore na pitanje da li se aneksi ugovora uopšte objavljuju, kao ni na pitanje ko vodi evidenciju o utvrđenim prekršajima u postupcima javnih nabavki, već su odgovori bili kontradiktorni.

Izmjene uslova osnovnog ugovora stvaraju ogroman prostor za korupciju te moraju biti kontrolisane i odobrene od strane Uprave za javne nabavke, pa je neophodno detaljno upoznati javnost o detaljima zaključenih aneksa.

Jovana MAROVIĆ
Koordinatorka istraživanja

Institut alternativa sprovodi projekat “Civilno društvo i građani protiv korupcije u javnim nabavkama” uz podršku ambasade Kraljevine Holandije. Aktivnosti su usmjerene ka jačanju saradnje između državnih i nedržavnih aktera u zajedničkim naporima u utvrđivanju nepravilnosti u oblasti javnih nabavki i formulisanju preporuka za unapređenje.

Objavljeno

Saopštenje: Veliki broj žalbi zbog rasporeda zaposlenih u državnoj upravi

Trajno raspoređivanje državnih službenika i namještenika nailazi na nezadovoljstvo zaposlenih u državnoj upravi, koji se često žale zbog degradacije na niža radna mjesta, upućuju preliminarni nalazi Instituta alternativa (IA).

Tokom 2014. godine, na rješenja o rasporedu državnih službenika i namještenika, podnijeto je 126 žalbi, od čega je usvojeno njih 89, pokazuje istraživanje IA u okviru projekta “Državna uprava: Jednaka za sve”, koji finansira Ambasada SAD u Podgorici.

S obzirom na to da broj zaposlenih u državnim organima je okvirno 10,500, to znači da je, samo tokom prošle godine, približno jedan procenat zaposlenih izrazio nezadovoljstvo sprovođenjem procedura raspoređivanja.

Iako Zakon ostavlja mogućnost i privremenog i trajnog rasporeda unutar i između državnih organa, najveći broj žalbi se odnosi na trajno raspoređivanje unutar istog organa.

Zaposleni u državnoj upravi mahom su se žalili zato što smatraju da su nezakonito degradirani, tj. raspoređeni na radna mjesta nižeg zvanja, koja podrazumijevaju i nižu zaradu i niži stepen stručne spreme.

U dva slučaja, rješenja o rasporedu navedena su čak i kao “nastavak kontinuiranog mobinga i pokušaj disciplinovanja” službenika koji su izjavili žalbu.

U jednom slučaju, službenik je raspoređen na drugo, niže radno mjesto za vrijeme bolovanja, iako Zakon jasno propisuje da seslužbenik, odnosno namještenik ne može rasporediti za vrijeme privremene spriječenosti za rad.

U 12 slučajeva, zaposleni u državnoj upravi su izjavili žalbu zbog toga što su raspoređeni na mjesta na kojima im se ne računa beneficirani staž, iako je to bio slučaj na prethodnom radnom mjestu.

Ipak, veliki broj žalbi usvojen je zbog formalnih propusta državnih organa, a ne zbog navodne degradacije službenika.

Naime, u velikom broju slučajeva državni organi su donosili rješenja o rasporedu za vremenski period koji je već djelimično istekao iako je nemoguće retroaktivno dejstvo ovih rješenja, što je bio razlog i za njihovo poništavanje.

Takođe, najveći broj žalbi usvojen je zato što strankama nije bilo omogućeno da učestvuju u postupku i da se izjasne o bitnim činjenicama i okolnostima koje su dovele do njihovog rasporeda.

Raspored službenika i namještenika usljed reorganizacije i racionalizacije poslova u državnim organima i njihovog ukidanja, uz donošenje odluka o ozboru kandidata na prethodno oglašena slobodna radna mjesta, je jedan od dva glavna načina na koja se vrši popuna radnim mjesta u državnim organima.

Izjavljene žalbe upućuju na rasprostranjeno mišljenje službenika i namještenika da njihov raspored na novo radno mjesto ne smije da ugrožava njihova stečena prava.

Komisija za žalbe, međutim, zastupa drugačije stanovište, jer, u jednoj odluci, eksplicitno kaže da samo u slučaju privremenog raspoređivanja, zaposleni zadržaju sva prava koja im pripadala na radnom mjestu sa kojeg je izvršen raspored.

Milena Milošević
Istraživačica javnih politika

Objavljeno

Potpisan Memorandum o saradnji sa Državnim tužilaštvom

Predsjednik Upravnog odbora Instituta alternativa, Stevo Muk i Vrhovni državni tužilac, Ivica Stanković, potpisali su danas Memorandum o saradnji između IA i Državnog tužilaštva.

Cilj potpisivanja Memoranduma je da formalizuje postojeću saradnju i postavi osnove za novi zajednički rad na unapređenju stanja u oblasti krivičnog pravosuđa.

Za IA potpisivanje ovog Memoranduma predstavlja samo novu etapu u našem dvogodišnjem intenzivnom bavljenju institucionalnim okvirom za borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala.

Pomenućemo samo neke od aktivnosti:

  • U 2013. godini smo pripremili sveobuhvatnu komparativnu studiju sa uporednim modelima institucionalnih okrvira pet zemalja sa akcentom na specijalna tužilaštva za borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala.
  • Na bazi zaključaka studije smo učestvovali u radu Radne grupe za izaradu Zakona o specijalnom državnom tužilaštvu početkom 2014. godine, i zastupali preporuke za reforme do kojih smo došli proučavajući pozitivne i negativne karakteristike različitih modela.
  • Potom smo u okviru javne rasprave u septembru prošle godine dostavili Ministarstvu pravde i relevantnim međunarodnim institucijama komentare na nacrte: zakona o specijalnom državnom tužilaštvu, državnom tužilaštvu i Zakonika o krivičnom postupku.
  • Takođe smo analizirali probleme u saradnji policije i tužilaštva i objavili istraživanje o konkretnim preprekama za efikasniji rad na predmetima ova dva državna organa, analizu njihovih programskih budžeta, kao i analizu sadržine njihovih godišnjeg izvještaja o radu.
  • U novembru prošle godine smo Vrhovnom državnom tužiocu dostavili i inicijativu za uvođenje prakse prokativnog objavljivanja potvrđenih optužnica, i u međuvremenu je Državno tužilaštvo počelo objavljivati na svom portalu kratka saopštenja o istim. Tokom tog mjeseca smo takođe ukazali na moguće koristi i štete od najavljenog opšteg (re)izbora državnih tužilaca i pozvali na otvaranje javne rasprave o ovom važnom pitanju.
  • Tokom januara ove godine smo aktivno doprinosili Skupštini i nadležnim radnim tijelima u razmatranju ključnih zakona za reformu Tužilaštva dostavljanjem komentara, predloga i sugestija za unapređenje Predloga zakona o Državnom tužilaštvu, i Specijalnom državnom tužilaštvu. Značajan broj naših sugestija na ove predloge zakona je uvažen.

Memorandum u cjelini možete pronaći ovdje.

Objavljeno

Najava: Konsultativni sastanak civilnog društva i državnih revizora

U ponedjeljak, 9. marta, organizujemo prvi sastanak između predstavnika civilnog društva i Državne revizorske institucije — dva aktera koja, po našem mišljenju imaju slične ciljeve, a drugačije metode.

Radni naziv sastanka je „Saradnja civilnog društva sa Državnom revizorskom institucijom – Zajedno na istom zadatku“.

Ideja je da, kao predstavnici civilnog društva koji prate rad različitih segmenata javne uprave, predočimo predstavnicima Državne revizorske institucije šta treba da bude njihov prioritet u narednom periodu i koje institucije ili javne politike moraju biti predmet njihove kontrole.

Državna revizorska institucija trenutno radi i na svojoj komunikacionoj strategiji, pa ćemo razgovarati i o tome šta DRI u narednom periodu treba da radi drugačije i bolje kada je riječ o saradnji sa organizacijama civilnog društva, medijima i odnosima sa javnošću.

Ciljevi događaja:

  1. Da se organizacijama civilnog društva približi uloga Državne revizorske institucije (DRI) u sistemu kontrole javnih finansija,
  2. Da se predstavnicima DRI približi rad najaktivnijih organizacija civilnog društva, oblasti u radu javne uprave i institucije koje oni u svom radu smatraju najproblematičnijim kako bi se na njih skrenula pažnja državnih revizora.
  3. Da DRI od predstavnika civilnog društva dobije podatke koji mogu biti od koristi u formulaciji ili dopuni godišnjeg plana revizija.
  4. Da se uoče novi elementi za buduću komunikacionu strategiju DRI.

Šta očekujemo od predstavnika DRI:

  • Da predstave rad i ulogu DRI predstavnicima civilnog društva,
  • Da predstave način na koji DRI odlučuje ko će biti predmet revizije,
  • Da predstave planove za rad na komunikacionoj strategiji DRI i šta žele da promijene u svom odnosu sa medijima, NVO i javnošću.

Šta očekujemo od predstavnika civilnog društva:

  • Da sugerišu koje potrošačke jedinice ili javne politike treba da budu predmet pažnje DRI u narednom periodu,
  • Da sugerišu šta bi DRI trebalo da radi kako bi ojačala saradnju sa organizacijama civilnog društva i medijima (da sugerišu elemente za komunikacionu strategiju DRI),
  • Da predstave svoja iskustva u korišćenju izvještaja DRI i sugerišu ideje za praćenje ispunjenja preporuka.

Za sve dodatne informacije u vezi događaja, možete kontaktirati koordinatora projekta, Marka Sošića, na e-mail marko@institut-alternativa.org ili telefon 067 239 807.

Sastanak je dio projekta “Zajedno ka odgovornosti – jačanje uticaja državne revizije u Crnoj Gori”, koji Institut alternativa sprovodi uz podršku ambasade Kraljevine Norveške. Cilj projekta je povećati stepen ispunjenja preporuka DRI, a komponente projekta su i jačanje veze DRI sa Skupštinom Crne Gore, organizacijama civilnog društva i internim revizorima u javnom sektoru.

Objavljeno

Saopštenje za medije: Povećati povjerenje građana u policije na Balkanu

Upravljanje ljudskim resursima, slaba unutrašnja kontrola i politizacija najveći su problemi policija u regionu, a unapređenje stanja u ovim oblastima ključno je za jačanje integriteta institucija bezbjednosti, zaključak je tribine o odgovornosti u radu policija na Zapadnom Balkanu.

Policije regiona susrijeću se sa sličnim problemima kao što su politizacija policije ili korupcija pri zapošljavanju, istaknuto je na skupu u Medija centru u Beogradu koji je organizovala regionalna mreža organizacija civilnog društva POINTPULSE u petak 27. februara 2015. godine.

Glavni razlog osnivanja mreže POINTPULSE je činjenica da je povjerenje građana u policiju u regionu ispod svjetskog proseka koji iznosi od 60% do 90%, istakao je istraživač Beogradskog centra za bezbednosnu politiku Saša Đorđević.

Tako je u Srbiji poverenje u policiju 35%, što je više za 5% u odnosu na prethodnu godinu, ali manje u odnosu na 2011. i 2012. U Bosni i Hercegovini je 55%, u Crnoj Gori je 44% i na Kosovu je 43%, što je sve ispod svjetskog proseka, objasnio je Đorđević.

Efikasnost policije se ne zasniva samo na statističkim podacima nego na i tome da li građani imaju povjerenje u nju i da li se osjećaju zaštićeno zbog čega se postavlja pitanje odgovornosti policije, rekao je Đorđević i istakao da bi najavljeni novi Zakon o policiji trebalo da riješi neke od problema.

„Prednacrt Zakona o policiji ima svoje dobre i loše strane. Unaprijeđeno je upravljanje ljudskim resursima jer su taksativno nabrojani kriterijumi za napredovanje i predviđen je konkurs. Nije dobro što i dalje ministar postavlja i razrešava načelnike područnih policijskih uprava. Ako tako ostane, politizacija policije biće i dalje problem“, zaključio je Đorđević.

„U BiH imamo poprilično veliko povjerenje u policiju, ali samo 20-25% poverenja u sudstvo u pravosuđe. Situacija sa policijom je solidna s obzirom na to da je složena ustavna struktura u kojoj rade 22 policije koje su poprilično samostalne“, kazao je generalni sekretar Centra za sigurnosne studije iz Sarajeva Denis Hadžović.

On je istakao da su zakoni koji uređuju ovu oblast dobri ali da problemi nastaju pri njihovoj implementaciji. U proteklih godinu dana 67% građana bili svedoci u davanju mita u saobraćaju, dok 57% njih smatra da postoji korumpiranost prilikom zapošljavanja, a najkorumpiranije mesto u BiH je direktor policije, odnosno ministar, podvukao je Hadžović. U BiH posebno je problematična razjedinjena struktura policije gdje, svaka za sebe, ukupno postoji 16 policijskih službi na nivou kantona i entiteta.

Procentualno, čak 72% građana u Crnoj Gori smatra da je korupcija sveprisutna, ističe Dina Bajramspahić, istraživačica javnih politika Instituta alternativa iz Podgorice.

„Opšte je poznato da u Crnoj Gori korupcija ključan problem, kao i sprega između organizovanog kriminala i političkih struktura. Problem politizacije policije je takođe veliki jer je država najveći poslodavac u zemlji, zapošljavanje se obavlja bez kriterijuma i zasluga sa čestim neobjašnjivim smjenama nadležnih. Potrebno je pojačati kontrolu imovinskih kartona“, podvukla je Bajramspahić.

Još jedan od problema sa kojim se Crna Gora susrijeće jeste i prevelik broj policijskih službenika, istakla je istraživačica javnih politika Instituta alternativa. Naime, u zemljama Evropske unije uposleno je prosečno 300 policijskih službenika na 100.000 građana, dok je u Crnoj Gori ovaj broj 808. Bajramspahić je istakla da je posebno problematično to što u Crnoj Gori policija nije ohrabrena za borbu protiv organizovanog kriminala, budući da još uvijek nisu otkriveni naručioci nekoliko napada na policajce koji su se desili u proteklom periodu.

Istraživač Kosovskog centra za bezbednosne studije Plator Avdiu smatra da treba jačati borbu protiv korupcije u policije, posebno u javnim nabavkama gde se sredstva ulažu mimo zakonskih procedura.„Uticaj politike, nepotizam i javne nabavke predstavljaju tri glavna rizika od korupcije u policiji Kosova. Kosovska policija je najmlađa institucija ove vrste u Evropi, budući da se razvijala tek u poslednjih 15 godina. Međutim, policijske snage su među najstarijim ukoliko se u obzir uzme prosječno životno doba policijskih službenika. Ovaj problem trebalo bi da bude riješen usvajanjem novog Zakona o ranom penzionisanju policijskih službenika, koji bi omogućio da se policijske snage Kosova podmlade penzionisanjem oko 1000 policajaca i primanjem istog broja novih u službu, istakao je Avdiu. Zajednički problem koji su istraživači uočili jeste i taj što država ne ohrabruje dovoljno policiju da odgovorno radi svoj deo posla u borbi protiv korupcije.

Tribina je organizovana u okviru regionalnog projekta „Puls integriteta i poverenja policija na Zapadnom Balkanu – POINTPULS“ koji podržava Evropska unija kroz program Podrške civilnom društvu. Cilj projekta je da doprinese jačanju poverenja građana u organe za sprovođenje zakona u regionu, kroz borbu protiv korupcije u policiji i promovisanje odgovornosti policije. Projekat zajednički sprovode pet organizacija civilnog društva iz regiona – Beogradski centar za bezbednosnu politiku (BCBP) i Balkanska istraživačka mreža (BIRN) iz Beograda, Centar za sigurnosne studije (CSS) iz Sarajeva, Institut Alternativa (IA) iz Podgorice i Kosovski centar za bezbednosne studije (KCSS) iz Prištine.
Aktivnosti u okviru projekta možete da pratite i putem tvitera: #BalkanCops i #POINTPULSE.