Objavljeno

Utvrditi odgovornost za korupciju u javnim nabavkama

Ključni izazovi u oblasti javnih nabavki u Crnoj Gori odnose se na: slab nadzor nad sprovođenjem ugovora o javnim nabavkama, slabe kapacitete nadležnih institucija za sprovođenje zakonodavstva u ovoj oblasti, nedostatak odgovornosti za kršenje Zakona o javnim nabavkama i manjak transparentnosti.

Nadzor nad sprovođenjem javnih nabavki ostaje zabrinjavajući, a jačanje ove kontrole je jedan od preduslova za unapređenje borbe protiv korupcije i mjerilo za napredovanje u procesu pregovora u okviru poglavlja 23 – Pravosuđe i temeljna prava. Kontrola postupaka i ugovora o javnim nabavkama nalazi se u nadležnosti Uprave za inspekcijske poslove u kojoj je zaposlen samo jedan inspektor za javne nabavke.

U Crnoj Gori je problematična odgovornost za utvrđena kršenja Zakona o javnim nabavkama,među kojima se kao naročito učestala ističu: zaključivanje značajno većeg procenta ugovora od zakonski predviđenog na osnovu neposrednog sporazuma kao najmanje transparentne procedure, kao i nedostavljanje izvještaja o javnim nabavkama od strane naručioca. Podaci o prekršajnoj odgovornosti za utvrđena kršenja Zakona nisu dostupni u izvještajima nadležnih institucija.

I dalje je zanemarljiv broj prijava za korupciju u javnim nabavkama, pa u 2013. godini nije zabilježena nijedna prijava za korupciju u javnim nabavkama, dok su se tri prijave odnosile na sukob interesa. Još uvijek nema pravosudne odluke za korupciju u javnim nabavkama.

Manjak transparentnosti, između ostalog, postoji zbog nedostupnosti svih zaključenih ugovora na portalu javnih nabavki, kao i nemogućnosti uvida u neposredne sporazume.

Institut alternativa je učestvovao danas na konsultativnom saslušanju o rizicima za korupciju u javnim nabavkama u Odboru za antikorupciju i sugerisao poslanicima da amandmanski djeluju u pravcu unapređenja Nacrta Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o javnim nabavkama i to predlaganjem: propisivanja prekršajne odgovornosti za naručioce koji dostavljaju netačne podatke; uvođenja negativnih referenci za ponuđače koji su u prošlosti kršili ugovorne obaveze; kao i izmjene načina imenovanja predsjednika i članova Državne komisije za kontrolu postupaka javnih nabavki.

Cjelokupno izlaganje predstavnice Instituta alternativa na sjednici Odbora za antikorupciju možete preuzeti ovdje.

Objavljeno

Završna konferencija projekta “Korupcija na lokalnom novu – nulta tolerancija!”

U ponedjeljak, 30. juna, održana je završna konferencija okviru projekta “Korupcija na lokalnom nivo – nulta tolerancija!” podržanog od strane Evropske unije posredstvom Delegacije EU u Crnoj Gori kroz IPA 2011, uz ko-finansiranje Norveške kraljevske ambasade.

Projekat su tokom prethodnih 18 mjeseci realizovali Centar za građansko obrazovanje (CGO), Institut alternativa (IA), NVO Nada i NVO Bonum.

U središtu projekta je bilo identifikovanje ključnih problema na lokalnom nivou u oblastima visoko rizičnim za korupciju, a rezultirao je prijedlogom prioritetnih mjera za unapređenje koje su formulisane u okviru šest studija, vodiča za lokalne službenike i odbornike i četiri monitoring izvještaja o sprovođenju lokalnih akcionih planova za borbu protiv korupcije.

Institut alternativa je, u skladu sa svojom programskom orijentacijom i oblastima djelovanja, u okviru projekta pripremio set preporuka za unapređenje zakonskog i institucionalnog okvira, kao i prakse, u oblastima javno-privatnog partnerstva i koncesija, javnih nabavki i zapošljavanja na lokalnom nivou.

Preporuke iz svih studija koje su bile i radni materijal konferencije možete naći ovdje.

Pozdravne riječi i uvodne napomene na konferenciji uputili su Daliborka Uljarević, izvršna direktorka CGO, Stevo Muk, predsjednik Upravnog odbora IA, Vesna Ratković, izvršna direktorka Uprave za antikorupcijsku inicijativu, Mitja Drobnič, šef Delegacije EU u Crnoj Gori, i Nils Ragnar Kamsvag, ambasador Kraljevine Norveške.

Stevo Muk je u svom izlaganju naglasio da korupcija ostaje sveprisutna i gorući problem u procesu pregovora za članstvo u EU. Upravo proces pristupanja Crne Gore Evropskoj uniji otvara pitanje neophodnih prilagođavanja lokalnog nivoa za izazove koji predstoje iz punopravnog članstva u ovoj zajednici. Naime, veliki dio (oko 2/3) pravne tekovine EU, sa kojom je neophodno uskladiti kompletno zakonodavstvo, se primjenjuje upravo na lokalnom nivou.

On je podsjetio da kada su crnogorske opštine u pitanju, u Strategiji reforme javne uprave za period 2011-2016. godine se, između ostalog, upravo ističe potreba za višim nivoom funkcionalne i fiskalne decentralizacije; uspostavljanjem kvalitetnog sistema razvoja ljudskih resursa i vođenja kadrovske politike; kao i unapređenjem transparentnosti rada lokalne uprave uz veće učešće građana/ki i zainteresovanih strana u vršenju javnih poslova.

Prvim panelom posvećenim regionalnim iskustvima i institucionalnom pristupu moderirala je Daliborka Uljarević, a govorili su prof. dr Čedomir Čupić, profesor na Fakultetu političkih nauka u Beogradu i Podgorici, i dr Branislav Radulović, član Senata Državne revizorske institucije.

Drugi panel bio je prilika za osvrt na identifikovane rizike za korupciju u oblastima javnih nabavki, javno-privatnih partnerstava, i urbanizma, a njim je moderirala koordinatorka istraživanja u IA, Jovana Marović, koja je i predstavila preporuke za unapređenje stanja u ovim oblastima. Govornici na ovom panelu bili su:

  • Aleksandar Damjanović, predsjednik skupštinskog Odbora za ekonomiju, finansije i budžet,
  • Dragan Radonjić, rukovodilac Odsjeka za suzbijanje privrednog kriminala u Upravi policije,
  • Darko Brajušković, predsjednik Opštine Kolašin.

Na trećem panelu predstavljene su preporuke za unapređenje stanja u oblasti rada lokalnih parlamenta, zapošljavanja na lokalnom nivou, i političke korupcije. Moderator je bio Boris Marić, viši pravni savjetnik u CGO, a govorili su Marija Ćatović, predsjednica Opštine Kotor, i Ljubomir Filipović, potpredsjednik Opštine Budva.

Objavljeno

Interni sastanak sa skupštinskim Odborom za bezbjednost i odbranu

Predstavnici Instituta alternativa: Stevo Muk, Dina Bajramspahić, Marko Sošić i Milica Milonjić, imali su danas sastanak sa članovima Odbora za bezbjednost i odbranu na kojem su razgovarali o nalazima novog Monitoring izvještaja IA o primjeni Zakona o parlamentarnom nadzoru u oblasti bezbjednosti i odbrane.

Na sastanku na kojem je aktivno učestvovalo osam članova Odbora: predsjednik Mevludin Nuhodžić, Obrad Mišo Stanišić, Radivoje Nikčević, Snežana Jonica, Velizar Kaluđerović, Predrag Bulatović, Suljo Mustafić i Luiđ Ljubo Škrelja, poslanici su diskutovali o problemima koje smo identifikovali u vezi sa sprovođenjem Zakona i vršenjem parlamentarnog nadzora nad sektorom bezbjednosti i odbrane i ukazali na prepreke sa kojima se suočavaju u radu.

Sastanak je bio prilika da se razmotri viđenje rada Odbora u prethodnoj godini iz našeg ugla, saslušaju stavovi Odbora o istim pitanjima, i sagledaju mogućnosti za unapređenje.

Ovo je treća godina za redom kako IA prati implementaciju ovog Zakona uz podršku Ženevskog centra za kontrolu oružanih snaga (DCAF).

Novina ovogodišnjeg izvještaja je procjena sistemskog uticaja primjene ovog Zakona na državne organe iz sektora bezbjednosti i odbrane koji su bili predmet parlamentarnog nadzora i analiza mišljenja predstavnika devet državnih organa koji su predmet parlamentarnog nadzora o efektima nadzora.

Tradicionalno i u skladu sa utvrđenom metodologijom monitoring izvještaja, prvi dio se odnosi praćenje sprovođenja Zakona u trećoj godini primjene. Za potrebe predstavljanja aktivnosti Odbora u 2013. godini, istraživači IA su prisustvovali na svim sjednicama Odbora koje su bile otvorene za javnost.

Objavljeno

Lokalne samouprave i javno-privatno partnerstvo

Analiza “Lokalne samouprave i javno-privatno partnerstvo” izrađena je u okviru projekta “Korupcija na lokalnom nivou – nulta tolerancija”, a sa ciljem da ukaže na značaj transparentnog sprovođenja javno-privatnog partnerstva i koncesija kao instrumenata za unapređenje kvaliteta usluga i olakšavanje izgradnje infrastrukturnih objekata od javnog značaja na lokalnom nivou. Istovremeno, ova analiza je i nastavak istraživačke djelatnosti Instituta alternativa u ovim oblastima tokom koje je izrađeno više publikacija.

Na osnovu prikaza principa i značaja sprovođenja modela javno-privatnog partnerstva, na početku analize su predstavljeni kriterijumi za adekvatnu primjenu na lokalnom nivou. Ovaj dio je praćen pregledom problema sa kojima se suočavaju crnogorske lokalne samouprave u pravcu transparentnog sprovođenja javno-privatnih partnerstava i koncesija, sa posebnim fokusom na 14 opština koje su obuhvaćene projektom. U analizi su predstavljene i dobre prakse u sprovođenju javno-privatnih partnerstava na lokalnom nivou u zemljama u okruženju i zemljama Evropske unije. Na osnovu identifikovanih problema i izazova, formulisane su i preporuke za unapređenje ove oblasti u Crnoj Gori.

Istraživanje o javnom-privatnim partnerstvima i koncesijama na lokalnom nivou u Crnoj Gori sprovedeno je tokom 2013. godine, i to na osnovu analize: zakonskog okvira za ove oblasti; izvještaja nadležnih institucija i zaključenih ugovora o partnerstvima između privatnog i javnog sektora na lokalnom nivou u Crnoj Gori. Tokom rada na ovoj analizi korišćene su i informacije dobijene na osnovu zahtjeva za slobodan pristup informacijama, kao i mišljenja predstavnika/ca 14 crnogorskih opština koja su prikupljena tokom konsultativnih treninga sprovedenih od strane projektnog tima u julu 2013. godine.

Objavljeno

Saopštenje: Saslušati odgovorna lica za stanje u oblasti koncesija

Institut alternativa pokrenuo inicijativu za održavanje konsultativnog saslušanja u Odboru za ekonomiju, finansije i budžet o problemima u sprovođenju koncesione politike. Cilj saslušanja bi bio da se pronađu najbolja rješenja i prakse kako bi se unaprijedilo postojeće stanje i ukazalo na potrebu hitne izmjene zakonskog okvira za oblast koncesija na kojem se radi već više od tri godine.

Sprovođenje koncesione politike u Crnoj Gori je iz godine u godinu opterećeno brojnim problemima. Neadekvatan sistem naplate koncesija, neusaglašen zakonski okvir sa relevantnim direktivama EU, nepotpun sadržaj registra koncesija, kao i slab inspekcijski nadzor nad dodijeljenim ugovorima, samo su neki od problema koji su praćeni brojnim neizmirenim obavezama koncesionara. Ovakva politika nanosi ogromnu, višemilionsku, štetu državnom, kao i budžetima lokalnih samouprava.

Poslednji nalazi Državne revizorske institucije o prihodima budžeta Crne Gore po osnovu zaključenih ugovora o koncesijama za korišćenje prirodnih bogatstava, koji su objavljeni krajem maja 2014. godine, su posebno zabrinjavajući. DRI, između ostalog, ukazuje na to da se koncesije iznova dodjeljuju onim koncesionarima koji ne poštuju svoje obaveze.

Budući da ovakvo stanje u oblasti koncesija zahtijeva sistemske izmjene kako zakonodavne, tako i institucionalne, smatramo da bi trebalo održati konsultativno saslušanje u Odboru za ekonomiju, finansije i budžet kao matičnom odboru za budžetska pitanja.

Jovana MAROVIĆ
Koordinatorka istraživanja

Vezani postovi:

Objavljeno

O slobodi medija i izražavanja na 4. sastanku EU-CG konsultativnog odbora civilnog društva

Jovana Marović govoriće na četvrtom sastanku Zajedničkog EU – CG konsultativnog odbora civilnog društva koji će biti održan u utorak, 24. juna 2014. godine. Tema njenog izlaganja biće sloboda medija i izražavanja u kontekstu pregovora u okviru poglavlja 23. Jovana će iznijeti trenutno stanje kada je ova oblast u pitanju, koristeći u svom izlaganju nalaze iz poslednjeg izvještaja Freedom House-a “Nacije u tranziciji”, čiji je ko-autor zajedno sa koleginicom Jelenom Džankić. Pored Jovane, na debati će učestvovati i gospodin Olivier Basille, predstavnik Reportera bez granica Evropske unije.

Zajednički konsultativni odbor civilnog društva Evropske unije i Crne Gore je konstituisan u oktobru 2012. godine, a ima za cilj da omogući organizacijama civilnog društva obije strane da prate napredak Crne Gore ka članstvu u Evropskoj uniji.