Objavljeno

Kontrola budžeta na lokalnom nivou – mogućnosti i ograničenja

Najnovije istraživanje Instituta alternativa “Kontrola budžeta na lokalnom nivou – mogućnosti i ograničenja”, predstavljeno je na konferenciji za medije, 01. aprila 2011. godine.

Istraživanje je sprovedeno u okviru projekta “Jačanje kontrole budžeta na lokalnom nivou”, podržanog od strane Canada Fund-a. U pravcu sagledavanja postojećih mehanizama za kontrolu budžeta na lokalnom nivou u Crnoj Gori, ova analiza će dati presjek pravnog okvira i prakse u vezi sa planiranjem, izvršenjem i revizijom budžeta u četiri izabrane crnogorske opštine: Nikšić, Danilovgrad, Podgorica i Herceg Novi.

Govornici su bili istraživači u Institutu alternaitva Jovana Marović, Milica Popović i Marko Sošić.

Prvi dio:

Drugi dio:

Treći dio:

Objavljeno

Senat DRI godinu dana u nepotpunom sastavu

Senat Državne revizorske institucije već godinu dana radi u krnjem sastavu, brojeći četiri od zakonom predviđenih pet članova. Institut alternativa poziva Skupštinu, odnosno Administrativni odbor, da imenovanje novog člana Senata DRI postavi na listu svojih prioriteta u najskorijem periodu.

Otkako je u martu 2010. član Senata DRI Dušan Mrdović imenovan za ambasadora Crne Gore u Makedoniji, njegovo mjesto je upražnjeno. Podsjećamo da članove Senata imenuje i razrješava Skupština, na prijedlog nadležnog radnog tijela (Administrativni odbor). Iako je ovo radno tijelo još u junu prošle godine pokrenulo postupak za imenovanje novog člana Senata DRI, još uvjek nema naznaka da se nešto po ovom pitanju i uradilo.

Član Senata je rukvodilac jednog od pet sektora DRI, član je kolegijuma i ima niz nadležnosti vezanih za unutrašnje funkcionisanje DRI, kao i praćenje revizija i odgovornost za njihove rezultate. Ukupni kadrovski kapaciteti DRI još uvjek su daleko od planiranih, odnosno sistematizovanih, te je stoga nepotpun broj članova Senata još više zabrinjavajući.

U Institutu alternativa smatramo da je kriterijum stručnosti jedini koji treba da utiče na izbor novog člana Senata DRI. Pozivamo članove Administrativnog odbora da u ovom slučaju zanemare partijsku i političku podobnost. Jednom izabran, član Senata prema Zakonu o DRI ne može biti član organa političke stranke, niti vršiti poslaničku ili drugu javnu funkciju.

Imajući u vidu sadašnji sastav i zakonske norme koje regulišu izbor i sastav Senata DRI, potrebno je da novi član Senata DRI ima stručnu spremu diplomiranog pravnika. Takođe, zbog male zastupljenosti žena na rukovodećim pozicijama u okviru DRI, pozivamo članove Odbora da prilikom imenovanja posebnu pažnju obrate na princip rodne ravnopravnosti.

Prije svega je, međutim, neophodno da poslanici u Skupštini Crne Gore u punoj mjeri shvate važnost DRI za političku kontrolu budžeta i borbu protiv korupcije i ne dozvole da vrhovni organ državne revizije radi sa smanjenim kapacitetima svog Senata. Stoga pozivamo Administrativni odbor Skupštine Crne Gore da u što skorijem roku nastavi proceduru imenovanja novog člana Senata DRI.

Marko Sošić
Saradnik na projektima

Objavljeno

Jačanje kontrole budžeta na lokalnom nivou

Institut Alternativa, uz podršku Canada Fund-a, realizuje projekat „Jačanje kontrole budžeta na lokalnom nivou“. U sklopu projektnih aktivnosti organizovan je 25. i 26. marta 2011. godine, seminar u Budvi na kome su pokrenute teme jačanja mehanizama za kontrolu budžeta i eksterne revizije na lokalnom nivou.

Seminar je organizovan za članove odbora i sekretarijata za budžet i finansije opština koje su bile obuhvaćene istraživanjem: Nikšić, Danilovgrad, Podgorica i Herceg Novi, kao i za predstavnike medija i civilnog društva.

Predavači na seminaru su bili: Aleksandar Damjanović, predsjednik Odbora za ekonomiju, budžet i finansije u Skupštini Crne Gore; Nikola Vukićević, načelnik Sektora 5 u Državnoj revizorskoj instituciji i Žana Đukić, savjetnik za finansiranje lokalne samouprave u Zajednici opština.

Objavljeno

Neophodna kontrola izbora komercijalnih revizora

Izbor komercijalnog revizora završnog računa budžeta crnogorskih opština nije transparentan i adekvatno kontrolisan. Ovo je jedan od nalaza iz istraživanja u okviru projekta „Osnaživanje budžetske kontrole na lokalnom nivou“, koji Institut Alternativa sprovodi uz podršku Canada Fund‐a.

Transparentnost je ograničena postupkom izbora revizora. S obzirom na to da je obično riječ o uslugama male vrijednosti, postupak koji se najčešće primjenjuje za nabavku ove vrste usluge je šoping metoda koja podrazumijeva podnošenje zahtjeva za dostavljanje ponuda na adrese najmanje tri ponuđača. Odluka o izboru najpovoljnije ponude šoping metodom dodjeljuje se primjenom kriterijuma najniže ponuđene cijene. Sa druge strane, odbornici u skupštinama opština nemaju uticaja prilikom izbora revizorskih kuća čime se ograničava njihova nadzorna i kontrolna funkcija kada je u pitanju izvršenje budžeta.

Kada je riječ o izboru revizorskih kuća, Međunarodni računovodstveni stanadardi nalažu da se nakon tri godine pristupi izboru novog revizora, što je i preporuka Državne revizorske institucije. Međutim, u pojedinim od crnogorskih opština komercijalnu reviziju već godinama vrši ista revizorska kuća, a dešava se da se da se izbor vrši bez sprovođenja postupka javne nabavke. To dovodi u sumnju objektivnost nalaza revizora.

U Institutu Alternativa smatramo da kriterijum kvaliteta tj. iskustvo u obavljanju revizije treba da bude osnovni kriterijum za izbor komercijalnog revizora a ne najniža ponuđena cijena kako je izbor trenutno regulisan.

Pravilan izbor komercijalnog revizora neophodan za povećanje nadzora i kontrole u oblasti trošenja javnih sredstava na lokalnom nivou. Objektivan i transparentan izbor komercijalnog revizora je posebno važan iz razloga što Državna revizorska institucija nema dovoljno kapaciteta da revizijom obuhvati značajniji broj opština godišnje, niti da u doglednom roku uspostavi redovno kontrolisanje svih lokalnih budžeta. Smatramo da Državna revizorska institucija kao vrhovni organ kontrole trošenja javnih sredstava treba da bude uključena u proces izbora komercijalnog revizora završnih računa opštinskih budžeta, kao i odbornici u opštinskim skupštinama.

Milica Popović
Asistent na projektima

Objavljeno

Reforme i ljudi

Uputili su nas na „socijalnog radnika“ u domu zdravlja u Bloku 5. Kasnije saznajem da su mislili na zaštitnika prava pacijenata, kojem se možemo obratiti jer u ovom domu zdravlja niko ne može da nam pruži više informacija i odgovori na naša pitanja! Kasnije shvatamo da su potpuno u pravu, jer o svemu ovome znaju isto koliko i mi.

Pokušali smo da kontaktiramo zaštitnika prava pacijenata, ali je njeno radno vrijeme na ovoj dužnosti završeno nešto prije 11.00 časova. Više informacija nisu imali ni u tzv. Call centru domova zdravlja koji postoji kako kažu „radi pravovremenog informisanja svih naših građana o svim bitnim pitanjima koja se tiču njihove primarne i ukupne zdravstvene zaštite.“

Govori se da je otkaze u podgoričkim domovima zdravlja dobilo preko 70 zaposlenih. Mahom žena. Istog dana. Osmog marta! Čestitka? Iznenada, bez najave, bez obrazloženja. Mnogi od njih su radili bez ugovora jer su im novi obećani, ali nisu formalizovani nakon isteka prethodnog.

Očigledno je da se ovdje radi o nepripremljenoj odluci onih koji rukovode domovima zdravlja. Tu im ne može pomoći ni tvrdnja direktora domova zdravlja kako je menadžment ovakvog tipa ustanova „izuzetno složen i višeslojan i zahtijeva izuzetnu posvećenost čitavog rukovodećeg tima i izuzetan timski rad.“

Druga mogućnost je da menadžmentu ovih zdravstvenih ustanova ipak nisu toliko važni ljudi. Ljudi koji su otpušteni, ljudi koji moraju da trpe izlive gnijeva nezadovoljnih pacijenata, ljudi koji su obećali određenu zdravstvenu uslugu koje sada nema, ljudi koji su pacijenti, ljudi koji su roditelji pacijenata…

Dakle, ovdje je prije svega problem što ti ljudi nisu znali da se planiraju otkazi, što ljekari koji prirodno zavise od drugog osoblja takođe nisu znali za otkaze, ali i to što pacijenti nisu obaviješteni o tome da određene zdravstvene usluge neće moći da dobiju u ranije ugovoreno vrijeme. Da stvar bude gora, niko ne može da sa sigurnošću obavijesti pacijente da li će i kada biti u mogućnosti da im pruže neophodnu zdravstvenu uslugu.

U svakom slučaju, neko će morati da odgovori na pitanje koje zdravstvene usluge pacijenti mogu da dobiju za novac koji izdvajaju za obavezno zdravstveno osiguranje. Da li će se taj obim usluga mijenjati od dana do dana, od mjeseca do mjeseca ili će se pacijentima obezbijediti blagovremena informacija i izvjesnost?

Možda je prava adresa za ovo pitanje ipak ministar zdravlja. Njegov posao bi morao da bude i nadgledanje onoga što se dešava u praksi pružanja zdravstvenih usluga. Drugim riječima, kako se javne politike u oblasti zdravstva sprovode na lokalnom nivou i kakve posljedice imaju na pacijente. Osim ako ovo što se dešava nije suprotno tim politikama. A ne bi trebalo, jer na internet sajtu doma zdravlja se kaže: „U narednom periodu snažno ćemo se baviti podizanjem i kontrolom kvaliteta rada u našoj ustanovi po dubini i na svim nivoima. Dobili smo precizne smjernice i jasna uputstva od Ministarstva zdravlja, tako da su već uvedeni novi mehanizmi sprovođenja navedenih aktivnosti”.

Pretpostavljam da postoji neko obrazloženje ove situacije. Na primjer, „reforme“, „racionalizacija“, „optimalizacija“, „modernizacija“ ili neko slično. Međutim, javne politike moraju podizati obim i kvalitet usluga, umjesto što idu na štetu pacijenata i ugleda državnih zdravstvenih ustanova. U suprotnom ostaće utisak da je Crna Gora zemlja sa najviše reformi po glavi stanovnika, ali bukvalno po glavi!

Stevo Muk
Predsjednik Upravnog odbora Instituta Alternativa

Objavljeno

Mjere nadzora ograničavaju ljudska prava

Neophodna demokratska kontrola mjera ANB-a

Mjere tajnog nadzora u svakom obliku opredstavljaju ograničenje ljudskih prava i poslanici moraju amandmanski djelovati na dio zakona o Agenciji za nacionalnu bezbjednost (ANB) koji se odnosi na postupak njihovog odobravanja, smatra Stevo Muk iz Instituta alternativa.
On je ocijenio da će pojedine izmjene Zakona o ANB-u omogućiti veću efikasnost Agencije u vršenju poslova iz njene nadležnosti.

“Dok je jedan broj rješenja pravno neizveden i kao takav može proizvesti probleme u praksi”, rekao je Muk agenciji MINA.

U toj organizaciji smatraju da je propuštena prilika da se u oblasti parlamentarnog nadzora detaljno utvrdi vrsta informacija koje treba da sadrži izvještaji o radu ANB-a.

Unutrašnja kontrola ANB slaba i neuređena

Muk kaže da je posebno važno naglasiti da Agencija mora izvještavati o svojim aktivnostima u borbi protiv organizovanog kriminala i korupcije, na način koji ne bi ugrozio njen rad.

“Unutrašnju kontrolu ANB smatramo slabom i neadekvatno uređenom. Mišljenja smo da je izmjenama Zakona bilo potrebno propisati obavezu pripreme i dostavljanja godišnjih izvještaja generalnog inspektora Agencije, a mogućnost suspenzije rada generalnog inspektora ukinuti”, naveo je Muk.

Komentarišući izmjene zakona koje se odnose na mogućnost tajnog nadzora, Muk je rekao da su te mjere uvijek i u svakom obliku ograničenje ljudskih prava.

“Međutim, njihova primjena je nužno zlo u savremenim demokratskim društvima, potrebna radi zaštite višeg dobra, nacionalne bezbjednosti, ali i borbe protiv korupcije, organizovanog kriminala i čitavog niza bezjednosnih pitanja”, naveo je predsjednik Upravnog odbora Instituta alternativa.

Širenje nadležnosti zahtjeva ozbiljnu raspravu

U toj NVO smatraju da širenje nadležnosti ANB i vrsta mjera koje može primjenjivati zahtijeva opširnija obrazloženja predlagača i ozbiljniju raspravu u Odboru.

“Poslanici moraju amandmanski djelovati na dio zakona koji se odnosi na postupak odobravanja mjera tajnog nadzora, ali i o izvještavanju skupštinskog Odbora o tome”, rekao je Muk.

Prema njegovim riječima, poslanici moraju u budućem radu, upravo zbog takvih zakonodavnih inicijativa, u punoj mjeri iskoristiti ovlašćenja koja im daju Poslovnik Skupštine i novi Zakon o parlamentarnom nadzoru u sektoru bezbjednosti i odbrane.

“Kako bi vršili demokratsku kontrolu nad ovim i ostalim mjerama koje ANB koristi u svom radu”, kazao je Muk.

U Institutu alternativa podržavaju predlog člana Odbora za bezbjednost i odbranu, Predraga Bulatovića, koji je tražio povlačenje izmjena zakona i otvaranje šire rasprave o predloženim rješenjima.

“Smatramo da bi to bila dobra prilika za organizovanje konsultativnog saslušanja, na kom bi o širenju obima mjera tajnog nadzora i drugim pitanjima, svoje mišljenje dali i Zaštitnik ljudskih prava i sloboda, Agencija za zaštitu ličnih podataka, NVO i drugi zainteresovani akteri”, zaključio je Muk.

Portal Vijesti, 25. 02. 2011.