U decembru 2010. godine, nakon skoro tri godine od začetka ideje o potrebi njegovog donošenja, u Skupštini Crne Gore jednoglasno je usvojen Zakon o parlamentarnom nadzoru u oblasti bezbjednosti i odbrane. Osnovni cilj Zakona je da omogući Skupštini, neposredno i preko Odbora za bezbjednost i odbranu, kroz nadzor nad organima zaduženim za bezbjednost i odbranu, da ostvaruje zaštitu sloboda i prava građana od mogućih zloupotreba, te da doprinese izgradnji cjelovitog i savremenog sistema bezbjednosti. Ovim zakonom je definisan način vršenja parlamentarnog nadzora nad radom organa i institucija koji se bave poslovima bezbjednosti i odbrane, takođe, definisane su njihove dužnosti i odnos Odbora za bezbjednost i odbranu prema Skupštini i Vladi.
Institut alternativa je dao doprinos izradi ovog Zakona, najprije zastupajući potrebu njegovog usvajanja, a onda i sarađujući sa nadležnom radnom grupom u toku izrade zakonskog teksta. Nakon usvajanja Zakona u Skupštini, u decembru 2010. organizovali smo okrugli sto i najavili da ćemo ubuduće pratiti primjenu ovog važnog Zakona, kako bi se njegov duh i motivi usvajanja održali i ojačali.
U decembru 2011. godine, obilježili smo prvu godinu sprovođenja ovog Zakona i objavili izvještaj o ispunjavanju njegovih odredbi u radu Skupštine i Odbora za bezbjednost i odbranu. Tom prilikom smo zaključili da je:
“… usvajanje Zakona o parlamentarnom nadzoru u određenom smislu bilo podsticaj za aktivniji i ažurniji rad Odbora, iako isti još uvijek karakterišu nedovoljna iskorišćenost kontrolnih mehanizama koji stoje na raspolaganju i neizvjesni rezultati vršenja parlamentarnog nadzora”.
Dio godine na koji se odnosi ovaj izvještaj obilježili su parlamentarni izbori. Skupština je u julu donijela odluku o skraćenju svog mandata, u oktobru su održani izbori, a u novembru je konstituisan novi, 25. saziv. Izbori i prateća dešavanja uticali su na dinamiku rada Odbora za bezbjednosti i odbranu, kao i na to da veliki dio planiranih obaveze ostane neispunjen.
Izvještaj koji je pred Vama predstavlja osvrt na aktivnosti Skupštine i Odbora koje se odnose na nadzor nad sektorom bezbjednosti i odbrane. U najvećem dijelu struktura izvještaja se oslanja na oblasti o kojima smo pisali u prošlogodišnjem izvještaju i na tada utvrđenu metodologiju. Na kraju izvještaja date su i preporuke za unapređenje, s kojima ćemo se obratiti članovima Odbora za bezbjednost i odbranu i ostalim učesnicima procesa nadzora nad ovim sektorom.
