Nacrt Zakona o budžetu i fiskalnoj odgovornost ne doprinosi u dovoljnoj mjeri unapređenju transparentnosti budžeta, učešću parlamenta u budžetskom ciklusu, regulisanju prekršajne odgovornosti, a pojedine njegove odredbe u direktnoj su suprotnosti sa Vladinim strateškim opredjeljenjima.
U sklopu javne rasprave o nacrtu zakona, Institut alternativa je pripremio i uputio komentar Ministarstvu finansija. Naše glavne primjedbe odnose se na učešće Skupštine u budžetskom ciklusu, na potrebu jačanja finansijske nezavisnosti kontrolnih institucija, na tendenciju dupliranja sistema unutrašnje kontrole javnih finansija i na regulisanje prekršajne odgovornosti.
Naime, nacrt ne predviđa konsultovanje i učešće Skupštine u izradi strategije upravljanja dugom kao ni u pripremi kapitalnog budžeta. Kako bi se ova situacija promijenila, Vlada treba da dostavlja nacrt ove strategije i kapitalnog budžeta skupštinskom Odboru za ekonomiju, finansije i budžet na upoznavanje i davanje mišljenja.
Dinamika dostavljanja ključnih budžetskih dokumenata Skupštini takođe ostaje problematična i sprečava mogućnost temeljne analize prijedloga budžeta i njegove realizacije od strane poslanika. Poslanici nemaju dovoljno vremena za razmatranje i usvajanje ovih akata, jer je njihovo dostavljanje nepravovremeno. Predlažemo da se rok za dostavljanje svakog od ovih akata pomjeri tako da poslanici imaju najmanje tri mjeseca za razmatranje prijedloga budžeta, a da o završnom računu budžeta raspravljaju makar početkom trećeg kvartala tekuće godine.
Donošenje novog Zakona o budžetu predstavlja priliku i da se konačno uspostavi sistem izvještavanja Skupštine o izvršenju budžeta u toku fiskalne godine. U skladu sa tim, Ministarstvo finansija bi trebalo da svakih šest mjeseci dostavlja parlamentu izvještaje o realizaciji budžeta. Time bi Crna Gora prestala da bude jedina zemlja u regionu u kojoj ne postoji praksa polugodišnjeg izvještavanja parlamenta o izvršenju budžeta.
Naši komentari usmjereni su i na jačanje finansijske nezavisnosti DRI, Zaštitnika ljudskih prava i sloboda i Agencije za zaštitu ličnih podataka, koja je direktno ugrožena ovlašćenjem Ministarstva finansija da vrši korekciju prijedloga njihovih godišnjih budžeta. Novim zakonom zato treba ovlastiti Skupštinu da ima konačnu riječ u utvrđivanju ovih prijedloga, bez intervencije Ministarstva.
Uvođenje budžetske inspekcije, predviđeno nacrtom, je u suprotnosti sa zalaganjem Vlade za razvijanjem sistema unutrašnjih finansijskih kontrola u javnom sektoru. Umjesto osnivanja novih organa, bilo bi djelotvornije da Vlada pokaže odlučnost da osnaži sistem unutrašnje kontrole za koji je pravni i institucionalni okvir već uspostavljen.
Ovdje možete preuzeti naš komentar na nacrt Zakona o budžetu i fiskalnoj odgovornosti u cjelini.
