Da građani ne učestvuju na javnim raspravama o budžetu svoga grada, svjedoči jučerašnja poluprazna informativna sala KIC-a ”Budo Tomović”. Na juče održanoj centralnoj javnoj raspravi o nacrtu budžeta Glavnog grada za 2016. godinu učestvovao je i Institut alternativa. Od dvadesetak prisutnih učesnika, većina je mahom nastupala ispred svojih odborničkih klubova ili ustanova i službi Glavnog grada. Zainteresovanih građana nije bilo, a ni drugih predstavnika NVO sektora.
Ko je znao da se rasprava održava?
Glavni grad na svom sajtu objavljuje program javne rasprave o nacrtu budžeta, međutim ta informacija iako važna nije dovoljno vidljiva. O tome gdje i kada će se održati javna rasprava prosječan građanin se može informisati u sekciji “aktuelnosti” Sekretarijata za finansije.
Vidljivija najava bi dovela do većeg interesovanja građana i doprinosa nacrtu budžeta. Veća vidljivost u dnevnoj štampi, na televiziji, radio stanicama, uključujući i društvene mreže, može stvoriti solidnu platformu za aktivno učešće građana. Sekretarijat za finansije bi trebalo da razmotri načine na koje njegov rad može postati informativniji za građane.
Nacrt budžeta nije razumljiv običnim građanima
Način na koji se iz godine u godinu predstavlja nacrt budžeta Glavnog grada građanima je nerazumljiv i ne podstiče njihovo konstruktivno učešće. Građanin koji želi da se informiše o utrošku novca u gradu u kojem živi, treba da na lak i jasan način dođe do tražene informacije, da razumije komplikovane i nepoznate budžetske termine, kao i da zna na koji dio budžeta može uticati svojim prijedlogom.
Glavni grad ne priprema tzv. „budžet u malom“ ili „budžet za građane“, niti je obrazloženje koje je objavljeno uz nacrt odluke sveobuhvatno.
Posebno je važno da budžetske stavke poput “ostalo”, “ostali izdaci”, “ostali transferi pojedincima” i slično, budu detaljno razrađeni u obrazloženju imajući u vidu da su za njih opredijeljena milionska sredstva.
Pravilnik o jedinstvenoj klasifikaciji računa za Budžet Crne Gore, budžete vanbudžetskih fondova i budžete opština ne podstiče transparentnost, obiluje opštim nejasnim definicijama izdataka i ne dozvoljava lokalnim samoupravama da svoje rashode predstave na detaljan način i pokažu nam šta se zapravo nalazi iza raznih budžetskih linija.
Ipak, sa druge strane, lokalne samouprave u obrazloženjima odluka o budžetu nisu ograničene Pravilnikom i mogu prikazati detaljnu analitiku svih planiranih rashoda, što nije bio slučaj sa ovogodišnjom odlukom o budžetu Glavnog grada.
Šta smo mi pitali na javnoj raspravi?
Naša pitanja su se odnosila na nedovoljno vidljive troškove pojedinih budžetskih stavki, kao i nejasnu prezentaciju nepotpunog obrazloženja planiranih sredstava.
Neka od pitanja na koja smo tražili odgovor odnose se na ukupnu utrošenu sumu za opremanje zgrade Gradskog parlamenta, od 2007. godine, kada je zgrada podignuta, planirana sredstva za potrebe Narodne kuhinje, raspisivanje tendera za izgradnju nove zgrade Gradskog pozorišta, visine sredstava za prilagođavanje saobraćajnih javnih površina osobama sa invaliditetom itd.
Od Sekretarijata za javne finansije nismo uspjeli dobiti informaciju o visini utrošenih sredstava na osmogodišnje opremanje zgrade Gradskog parlamenta.
Institut alternativa će dostaviti svoje komentare i prijedloge na nacrt Odluke o budžetu do isteka javne rasprave, 30. novembra.
Informacije o javnoj raspravi, dokumenta i vizuelizaciju budžeta, objavili smo na ovom linku: Objavljen nacrt budžeta Glavnog grada – na potezu građani!
Ivana BOGOJEVIĆ
Istraživačica javnih politika
