Prvi rezultati praćenja reforme javne uprave (PAR Monitor 2019/2020)
Zabrinjavajući trendovi u pogledu ograničenog proaktivnog objavljivanja informacija od strane uprava regiona, a koji su uočeni u prvom PAR Monitoru 2017/18 godine, nisu se značajno promijenili ove godine.
I pored činjenice da su neki osnovni podaci lako dostupni u većini zemalja, rijetko objavljivanje otvorenih podataka, ograničena transparentnost u pogledu godišnjeg izvještavanja i budžeta, kao i slabi napori da se informacije predstave na građanima razumljiv način su još uvijek rasprostranjeni.
Isto kao i u PAR Monitoru 2017/18 godine, informacije objavljene od strane državnih organa su ocjenjivane na osnovu uzorka od sedam institucija i prema istim ključnim kriterijumima: potpunost, ažurnost, dostupnost, kao i prilagođenost informacijama građanima. Sada smo u prilici da pratimo trendove tokom vremena, pa su, ukupno gledano, zemlje regiona ostvarile manji broj bodova za potpunost i ažurnost dostupnih informacija – 33% od svih mogućih bodova u odnosu na 38% u prvom ciklusu monitoringa.
Postignut je određeni napredak u pogledu dostupnosti i predstavljanju informacija na način prilagođen građanima – od ukupno mogućih bodova za dostupnost i prilagođenost građanima, zemlje su uspjele da postignu 26%. U prvom ciklusu, taj procenat je iznosio 17%.
Institucije koje su bile predmet praćenja su uopšteno bolje kada je u pitanju objavljivanje osnovnih, kao što su informacije o obimu rada, kontaktima, organizacionoj strukturi, kao i objavljivanje analiza i pravnih akata. Međutim, u skoro svim zemljama, kao i u prethodnom ciklusu praćenja, nedostaje transparentosti u pogledu informacija o budžetu, godišnjim izvještajima, ali i o dokumentima javnih politika i analizama koje su pripremili organi. Iako postoje određena poboljšanja, posebno je zabrinjavajući nedostatak informacija o saradnji sa civilnim društvom i drugim zainteresovanim stranama. Uprkos uspostavljanju portala otvorenih podataka širom regiona, objavljivanje skupova otvorenih podataka i dalje je rijetko i predstavlja značajan izazov.
U pogledu rangiranja zemalja u odnosu na prethodni ciklus, jedini značajan pad u rezultatima ove godine se desio u Albaniji. Institucije koje smo pratili ove godine su značajno manje proaktivne u objavljivanju informaciju od onih u prethodnom ciklusu. Istovremeno, ovog puta je zapažen i nedostatak proaktivnog objavljivanja budžetskih informacija.
Srbija je i dalje među najbolje ocijenjenima, mada sa nešto lošijim rezultatima, otkrivajući neujednačenu praksu objavljivanja informacija unutar uprave. Nedostatak godišnjeg izvještavanja o radu i dalje je jedan od ključnih problema. Sa druge strane, Srbija je jedina zemlja u regionu sa lako dostupnim osnovnim informacijama o budžetu.
Internet stranice institucija u BIH su koherentne i prilagođene građanima, zbog čega su i ukupni rezultati bolji nego u ostalim zemljama regiona. Ključne slabosti se odnose na nedostatak dostupnih budžetskih informacija, kao i ograničene informacije o dokumentima javnih politika, studija i analiza.
U Sjevernoj Makedoniji, Vlada je preduzela značajne korake ka popravljanju postojećih ograničenja u pogledu transparentnosti i odgovornosti, koji su pretočeni u konkretne mjere, što je dovelo i do nešto boljeg rezultata u odnosu na prethodni ciklus. Još uvijek nedostaje proaktivno objavljivanje budžetskih informacija i godišnjih izvještaja organa uprave, a nedostaju i informacije o saradnji sa civilnim društvom i drugim spoljnim zainteresovanim stranama.
Upoređujući oba ciklusa praćenja, rezultati za Kosovo ostaju isti, s tim što su izabrane institucije opet imale najlošije ocjene kada su u pitanju objavljivanje budžetskih informacija i godišnjih izvještaja, što je uobičajena karakteristika zemalja u regionu. Treba napomenuti da je tokom perioda praćenja, kosovska vlada pretrpjela značajne organizacione promjene, što je dovelo do smanjenog broja ministarstava (sa 21 na 15) i velikim restrukturiranjem u pogledu njihovih nadležnosti.
Konačno, ovogodišnjim praćenjem rezultati Crne Gore su donekle poboljšani, ali bez značajnjeg napretka. Između ostalog, ovog puta je utvrđeno da institucije pružaju manje potpune i manje ažurne informacije o obimu rada, ali bolje predstavljaju svoje organizacione strukture.
