Neracionalno planiranje i učestalo mijenjanje planova, kršenje odredbi zakona, ugovaranje roba i usluga bez uvida javnosti, ostaju centralni problemi nabavljanja na lokalnom nivou.
Crnogorske lokalne samouprave su u 2014. godini potrošile na javne nabavke više od 10 miliona eura. Cifra ne uključuje podatke za Bijelo Polje, budući da ova lokalna samouprava nije odgovorila na zahtjev Instituta alternativa ni nakon tri mjeseca.
Ukupno 13 opština se oglušilo o limit upotrebe direktne pogodbe. U tome su prednjačile opštine Andrijevica 90,98% Nikšić 46,24%, Žabljak 31,88%, Mojkovac 28% i Cetinje 22,61%. Iako se ovakva praksa upotrebe neposrednog sporazuma kao najmanje transparentne procedure ponavlja iz godine u godinu, te klasifikuje kao prekršaj za koji je predviđena novčana kazna, Uprava za javne nabavke ne vodi evidenciju o tome, i nejasno je da li lica u opštinama odgovaraju za ova kršenja. Službenici za javne nabavke koje smo anketirali početkom godine upozoravaju da često i nemaju uvid u sve neposredne sporazume i ne mogu da ih evidentiraju budući da se zaključuju mimo njih.
U 2014. godini nije bilo pomaka u pravcu realnijeg planiranja budžeta za javne nabavke. Opštine, s izuzetkom Kotora i Podgorice, su mijenjale svoje planove tokom godine. Najviše puta je plan javnih nabavki mijenjan u Opštini Bijelo Polje, čak šesnaest puta, dok je Baru pripremljeno sedam amandmana na prvobitno usvojen plan. Sve lokalne samouprave su imale značajna odstupanja u izvršenom u odnosu na planirani budžet za javne nabavke u prošloj godini.
Izvještaj o javnim nabavkama, kako su nas obavijestili opštine u odgovorima, je javno dostupan i objavljen isključivo na sajtu Glavnog grada. U pravcu veće transparentnosti, te sprečavanja učestalih kršenja Zakona o javnim nabavkama, neposredne sporazume je potrebno objavljivati na sajtu naručilaca, što bi bilo u skladu sa članom 138 Zakona o lokalnoj samoupravi. Takođe, godišnje izvještaje o javnim nabavkama treba objavljivati na sajtu naručilaca, ali i na portalu javnih nabavki u elektronski čitljivoj formi, kako bi se omogućilo grupisanje podataka.
Jovana MAROVIĆ
Koordinatorka istraživanja
Kompletnu informaciju o javnim nabavkama u 2014. godini na lokalnom nivou možete preuzeti ovdje.
Institut alternativa sprovodi projekat ”Civilno društvo i građani protiv korupcije u javnim nabavkama” uz podršku ambasade Kraljevine Holandije. Aktivnosti su usmjerene ka jačanju saradnje između državnih i nedržavnih aktera u zajedničkim naporima u utvrđivanju nepravilnosti u oblasti javni nabavki i formulisanju preporuka za unapređenje.
