Profesionalna, pouzdana i efikasna policija je od najvećeg značaja za efektivnu i sveoubuhvatnu borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala, što je jedan od ključnih uslova za dalje napredovanje Crne Gore u pregovorima sa Evropskom unijom u okviru poglavlja 23 „Pravosuđe i temeljna prava“ i poglavlja 24 „Pravda, sloboda i bezbjednost“. Kao najbrojniji dio crnogorske državne uprave, sa preko 5 300 zaposlenih, i imajući u vidu specifičnosti njenih ovlašćenja, posebno kada su u pitanju građani i njihova Ustavom garatnovana prava, Uprava policije mora posvetiti posebnu pažnju suzbijanju korupcije u sopstvenim redovima. Osim tvrdnji o široko rasprostranjenoj korupciji u svim porama društva, u crnogorskom javnom diskursu se često javljaju sumnje o postojanju veza između jednog broja pripadnika policije i organizovanih kriminalnih grupa kao posljedica dugog tranzicionog perioda Crne Gore.
Iako postoji više nivoa kontrole rada policije u Crnoj Gori (parlamentarna, građanska, kontrola nezavisnih institucija) za utvrđivanje činjenica u kompleksnim predmetima kao što su korupcija ili organizovani kriminal, ključnu ulogu ima unutrašnja kontrola policije, između ostalog, zahvaljujući tome što njeni službenici imaju policijska ovlašćenja neophodna za prikupljanje dokaza o ovakvim vrstama krivičnih djela.
Akcioni plan Vlade Crne Gore za poglavlje 23 prepoznaje potrebu za ozbiljnijim pristupom ovom fenomenu i stoga daje niz mjera koje se odnose na jačanje unutrašnje kontrole policije. Jedna od tih mjera je „priprema funkcionalne analize sa presjekom postojećeg stanja primjene mehanizama unutrašnje kontrole policije i ostalih organa“. Sa tim ciljem, Ministarstvo unutrašnjih poslova Crne Gore formiralo je interresornu radnu grupu za rad na analizi, i u skladu sa Uredbom o saradnji Vlade i nevladinih organizacija, javno pozvalo zainteresovane NVO da doprinesu radu radne grupe. Na taj način, imenovan je predstavnik Instituta alternativa (IA) za člana radne grupe.
Istraživački rad Instituta alternativa u ovoj oblasti i izradu ove komparativne analize koja treba da ukaže na mogućnosti za unapređenje crnogorskog modela unutrašnje kontrole na bazi proučavanja tri EU modela, podržala je OSCE misija u Crnoj Gori. Odabrani modeli za analizu su skoro u potpunosti različiti i svaki ima posebnu karakteristiku po kojoj se ističe u ovoj oblasti. Modeli nisu birani na osnovu sličnosti i razlika sa crnogorskim modelom (broj stanovnika, broj policijskih službenika, pravosudni sistem, itd), već je cilj autora da «prouči» funkcionisanje sistema unutrašnje kontrole u ovim zemljama na nivou principa.
Preporukama za unapređenje funkcionisanja naše unutrašnje kontrole policije, namjera nam je dati doprinos transformaciji crnogorske policije u profesionalnu policijsku službu koja uživa povjerenje i poštovanje svojih građana.
Komparativna studija pred vama, daje detaljan prikaz kontrolnih mehanizama (modus operandi) i instrumenata za efikasno detektovanje i preveniranje zloupotreba, kao i analizu izazova i mogućnosti za unapređenje funkcionisanja unutrašnje kontrole policije. Na bazi toga i analize komprativnih slučajeva (modeli u tri EU zemlje) formulisane su konkretne preporuke IA za reformu crnogorskog modela.
