Teško je utvrditi optimalan broj zaposlenih na lokalnom nivou, dok, na drugoj strani, visok nivo zaposlenosti u opštinama predstavlja opterećenje za javne finansije, ocijenjeno je na današnjoj konferenciji.
Konferencija “Reforma javne uprave – Za ravnomjeran regionalni razvoj i kvalitetne usluge” održana je u Kolašinu u okviru projekta “Civilno društvo za dobru upravu: da služi i zasluži!”, koji uz podršku Evropske unije sprovode Institut alternativa, Bonum, Novi horizont, Natura, i Centar za istraživačko novinarstvo Crne Gore.
“U Opštini Kolašin, građani bi sigurno rekli da nisu zadovoljni ali oni izdvajaju duplo manje novca za finansiranje lokalne samouprave nego što su to radili prije nekoliko godina, a dobijaju isti nivo usluga”, rekla je Perunika Popović, glavna administratorka u Opštini Kolašin.
Ona je takođe skrenula pažnju i na novi Zakon o upravnom postupku, čija je primjena počela 1. jula ove godine.
“Službenici ne treba da postupaju po naređenjima, već po zakonu”, naglasila je, podsjećajući da novi ZUP predviđa da se imenuju posebni službenici zaduženi i odgovorni za upravno postupanje.
Goran Rakočević, sekretar za finansije i opštu upravu u Opštini Kolašin, kazao je da je ova opština već godinu dana finansijski održiva uz mnogo nepopularnih poteza.
“Za deset godina će se pokazati da drugog puta nije bilo, najteže je prošlo, i sada bi trebalo da govorimo o razvoju i širenju. Ja vjerujem u razvoj koji čine ljudi”, dodao je on.
Senad Crnovršanin, iz Direktorata za lokalnu samoupravu u Ministarstvu javne uprave, osvrnuo se na ulogu centralnih organa u strateškom usmjeravanju razvoja lokalnih samouprava.
On je predstavio i rješenja aktuelnog Nacrta Zakona o lokalnoj samoupravi.
“Novi zakon zadržava monotipski oblik lokalne samouprave (koji podrazumijeva da sve opštine, nezavisno od veličine, imaju jednake nadležnosti), ali je predložen i niz rješenja za unaprjeđenje funkcionisanja lokalne samouprave”, rekao je Crnovršanin.
On je naglasio da se neke odredbe odnose na regulisanje trajanje mandata skupštine, uvođenje sankcija za nesavjesno obavljanje poslova, i jačanje kontrole funkcije skupštine kroz obavezu da razmatra izvještaje Državne revizorske institucije.
“U cilju racionalizacije, predloženo je da predsjednik opštine može imati najviše dva potrpedsjednika”, dodao je on.
Crnovršanin je ukazao da je praćenje rada lokalnih službenika kroz ocjenjivanje važan instrument kadrovskog planiranja.
“Zato je na lokalnim samoupravama odgovornost kakve će kadrove imati”, objasnio je Crnovršanin, uz podsjećanje da je u toku definisanje metodologije za utvrđivanje optimalnog broja zaposlenih u lokalnim samoupravama.
Snežana Mugoša, načelnica Direkcije Ministarstva finansija, u čijoj je nadležnosti praćenje budžeta lokalnih samouprava osvrnula se na sistem javnih finansija na lokalnom nivou.
“Kada je u pitanju rashodna strana, najveće učešće u izdacima imaju izdaci za bruto zarade, kapitalni izdaci i otplata obaveza iz pretodnog perioda”, naglasila je ona, precizirajući da izdaci za zarade zaposlenih u prosjeku iznose od 40 do 45 miliona eura na godišnjem nivou.
Trenutno se priprema Nacrt Zakona o finansiranju lokalnih samouprava, koji predviđa stvaranje fonda koji će služiti opštinama za obezbjeđivanje nedostajućih sredstava za EU projekte. Takođe predviđa izmjenu kriterijuma za raspodjelu sredstava iz Egalizacionog fonda.
Milan Mikan Medenica, izvršni direktor NVO Natura iz Kolašina, je kazao da vrlo često nevladine organizacije doživljavaju kao prijetnju, iako proces reforme javne uprave zahtijeva zajednički rad nevladinog sektora, medija i zvaničnih institucija.
“Svjedoci smo da uprava često nije servis građanima”, rekao je on, podsjećajući da je u proteklom periodu Opština Kolašin bila mjesto gdje se prekomjerno zapošljavalo i trošio budžet na štetu građana.
Milena Milošević, istraživačica u Institutu alternativa, podsjetila je da, tokom prve godine primjene Stategije reforme javne uprave, 60% aktivnosti nije sprovedeno u predviđenom roku.
“Aktuelna Strategija je u velikoj mjeri zapravo Strategija reforme državne uprave, jer brojne mjere koje bi trebalo da se primjenjuju i na lokalni nivo nisu našle svoje mjesto u ovom strateškom dokumentu”, naglasila je Milošević.
Ona je podsjetila i na ranije preporuke Instituta alternativa da se uradi analiza uspješnosti pojedinačnih lokalnih samouprava u ubiranju sopstvenih prihoda, i da se povežu Poreska uprava i lokalne samouprave u dijelu obračuna koncesionih naknada. Na taj način, opštine bi bile u mogućnosti da ostvare uvid u prihode koje mogu očekivati po osnovu koncesija.
Tokom diskusije je bilo riječi o smanjenju broja zaposlenih i racionalizaciji troškova, naročito na primjeru Opštine Kolašin.
Međutim, istaknuto je da je vrlo teško naći kriterijum za utvrđivanje optimalnog broja zaposlenih, dok su predstavnici Opštine Kolašin naglasili da je posao analize radnih mjesta i potrebnih poslova u manjim jedinicama lokalne samouprave jednostavniji nego na centralnom nivou.
Takođe, naglašeno je da su u Opštini Kolašin 23 osobe bile radno angažovane na nezakonit način, prije nego što se krenulo u racionalizaciju lokalnih organa.
Na događaju je ukazano i da opštine imaju poteškoće da pronađu sredstva za kapitalna ulaganja, zbog obaveza otplate poreskog duga i velikih izdataka za zarade.
Tim Instituta alternativa
“Civilno društvo za dobru upravu: Da služi i zasluži!” je projekat koji finansira Evropska unija u okviru programa podrške EU čiji je konkretan cilj pružanje podrške razvoju lokalnih organizacija civilnog društva.
