Ovaj izvještaj je rezultat empirijskog istraživanja u okviru projekta „Izazovi razvoja kombinovane socijalne politike u Crnoj Gori” koje je sprovedeno tokom 2012. godine. Finansijsku podršku sprovođenju projekta dala je Komisija za raspodjelu dijela prihoda od igara na sreću Crne Gore.
Cilj projekta je podstaknuti razvoj kombinovane socijalne politike, s naglaskom na jačanje uloge civilnog društva u procesu socijalnih reformi.
Ostvarujući načelo subsidijarnosti, odnosno efikasnim donošenjem odluka na način koji je bliži potrebama građana, razvojem kombinovane socijalne politike očekuje se rasterećenje nadležnosti države, čija je uloga u sistemu socijalne politike bila monopolistička, kao i jačanje kapaciteta organizacija civilnog društva kao aktivnih zagovornika socijalnih prava, pružaoca socijalnih usluga, inovatora socijalnih programa i socijalnih preduzetnika.
Istraživanjem su se prikupljale informacije o razvoju i konkretnim aspektima kombinovane socijalne politike.
Metodologija istraživanja preuzeta je od CERANEA – Centra za razvoj neprofitnih organizacija iz Zagreba (Republika Hrvatska).
CERANEO je kao partner sarađivao sa timom i vođstvom projekta kroz sve faze sprovođenja projekta, obavio analizu prikupljenih podataka i na osnovu rezultata izradio istraživački izvještaj.
U istraživanje su kao relevantni akteri razvoja kombinovane socijalne politike uključeni: civilno društvo (NVO – nevladina udruženja i fondacije), centri za socijalni rad i njihove područne jedinice, javne ustanove socijalne zašite, biroi rada i kancelarije biroa rada, kao i sekretarijati lokalnih samouprava nadležni za oblast socijalne politike. U istraživanju je učestvovalo ukupno 104 socijalna aktera.
Predstavljeni rezultati empirijskog istraživanja govore o ulozi različitih aktera u socijalnoj politici i njihovim doprinosima razvoju kombinovane socijalne politike u Crnoj Gori.
Preporuke za jačanje koncepta kombinovane socijalne politike su:
- Na nivou svih lokalnih samouprava osnovati lokalne socijalne savjete, kao tijela u kojima bi članovi bili predstavnici svih socijalnih aktera. Jedan od ključnih zadataka ovih tijela bila bi izgradnja povjerenja na lokalnom nivou između različitih socijalnih aktera.
- Organizovati projekte izrade socijalne slike većih lokalnih samouprava, što kasnije može biti podloga za izradu lokalnih socijalnih planova razvoja.
- Organizovati projekte kojima bi se povećavala participacija posebno mlađih građana, a volontiranje promovisalo kao građanska vrlina.
- Postoji potreba rasprave o decentralizaciji programa socijalne politike i novom tipu vladavine u području socijalnog razvoja.
- Kroz seriju radionica osposobiti lokalne aktere za razumijevanje evropskog socijalnog modela i modela otvorene koordinacije u pripremi i donošenju odluka, kao i pri sprovođenju socijalnih programa.
- Uložiti značajna sredstva u osposobljavanju lokalnih aktera za pisanje EU projekata.
- Dio naprednih NVO u socijalnom području uputiti u teme socijalnog preduzetništva, socijalnih inovacija, socijalnog kapitala i socijalne kohezije.
- Otvoriti temu uloge organizacija civilnog društva u pružanju socijalnih usluga.
- Dio NVO osposobiti za zagovaranje teme socijalnog razvoja i socijalnih prava ranjivih socijalnih grupa
- Sprovođenjem ovog projekta želimo da osnujemo mrežu saradnika i postavimo osnove dugoročne saradnje u procesu reforme sistema socijalne politike.
Prednosti i slabosti razvoja kombinovane socijalne politike, kao i potrebe za nastavkom empirijskih istraživanja, izlažu se u zaključcima.
