Ukidanje Uprave za inspekcijske poslove onemogućilo korišćenje Jedinstvenog inspekcijskog informacionog sistema.
Uprava za inspekcijske poslove je uz finansijsku podršku EU izradila Jedinstveni inspekcijski informacioni sistem (JIIS) koji je olakšavao sprovođenje i planiranje inspekcijskih nadzora. Informacioni sistem je uspostavljen 2021. godine, ali je u kontinuitetu unapređivan. Za implementaciju i održavanje informacionog sistema je potrošeno preko milion eura.
Uprava za inspekcijske poslove je rasformirana početkom oktobra 2024. godine, nakon stupanja na snagu izmjena i dopuna Zakona o inspekcijskom nadzoru. Inspekcije koje su bile u okviru Uprave, njih 26, je nastavilo rad u sastavu nadležnih ministarstava. Nadležni organi (Ministarstvo javne uprave i Uprava za inspekcijske poslove) su više puta ukazivali da ne postoji mogućnost da se inspekcijski softver primjeni na toliko različitih organizacionih jedinica tj. ministarstava. Informacioni sistem je neprimjenjiv kako za inspekcije koje su bile pri Upravi, tako i za inspekcije koje su i prije bile u sastavu nadležnih ministarstava.
Zaduživanje i praćenje nadzora je u potpunosti bilo digitalizovano i odvijalo se putem inspekcijskog informacionog sistema. Svi predmeti (redovni nadzori i nadzori po inicijativi) su unošeni u sistem. Nakon toga direktor Uprave delegira predmet glavnom inspektoru koji zaduži inspektora.
Inspektori su mogli da prate status predmeta, koriste univerzalne obrasce za izradu zapisnika o sprovedenim nadzorima, imaju kontrolne liste koje uključuju odredbe zakona i raspon kazni koje su predviđene za kršenje označenih članova zakona. Inspektori su imali elektronski pristup istoriji nadzora i podršku pri izricanju upravnih i prekršajnih mjera, sugerisanjem mogućih od strane samog sistema, kao i pripreme nacrta zapisnika o inspekcijskom nadzoru, rješenja, prekršajnog naloga, zahtjeva za pokretanje prekršajnog postupka.
U bilo kojem trenutku je bilo moguće generisati izvještaj u odnosu na vremenski interval, aktivne predmete, kontrolne nadzore, vidjeti opterećenost inspektora. Korišćenjem informacionog sistema (JIIS) Uprava je mogla da mapira problematične subjekte nadzora i njih uvrsti u godišnji program rada.
Informacioni sistem UIP-a je bio umrežen sa Centralnim registrom privrednih subjekata (CRPS) i Registrom obaveznika fiskalizacije (ROF) što je olakšavalo nadzor inspektorima rada.
Napredan informacioni sistem koji je koristila Uprava za inspekcijske poslove, a u čije funkcionalnosti se uvjerio Institut alternativa kroz uvid u sistem, je predstavljao dobru osnovu za unapređenje planiranja nadzora, klasifikaciju rizičnih subjekata nadzora i efikasnije vršenje inspekcijskog nadzora. Nakon rasformiranja UIP-a, inspekcijski informacioni sistem nije dostupan inspekcijama, dok ne postoji druga informatička struktura koja pruža iste mogućnosti.
Informacioni sistem inspekcija je jedan u nizu aspekata o kojima se nije dovoljno razmišljalo prilikom vladinog insistiranja na decentralizaciji inspekcija koji smo više puta kritikovali (Vlada jednim zakonom mijenja najmanje 85 zakona: Politička odluka donijeta, rasprava samo formalnost). Osim bačenog novca koji je uložen u JIIS, postavlja se pitanje da li će se vraćanjem na analogno vođenje inspekcijskog nadzora zaista postići proklamovani cilj – efikasniji inspekcijski nadzor.
Inspekcije pratimo u okviru projekta Inspekcije bez protekcije: Saveznici u borbi protiv korupcije, koji sprovodimo uz podršku Ambasade Sjedinjenih Američkih Država u Crnoj Gori, Biroa Stejt dipartmenta za borbu protiv međunarodne trgovine drogom i sprovođenje zakona (INL). Sadržaj je isključiva odgovornost Instituta alternativa, i nužno ne odražava stavove Vlade Sjedinjenih Američkih Država.
