“Zagrljaj” vladajuće partije i države, koji je u Crnoj Gori na snazi više od dvije decenije, ima negativan efekat na depolitizaciju crnogorske javne uprave, kazala je Milena Milošević, istraživačica u Institutu alternativa na konferenciji u organizaciji njemačkog Aspen Instituta i Ministarstva spoljnih poslova Republike Srbije.
Konferencija “Demokratsko upravljanje i reforma javne uprave” održana je u Beogradu u periodu od 15. do 18. juna.
Predstavnica Instituta alternativa (IA) bila je govornica na panelu u okviru kojeg je predstavila papir “Prepreke depolitizaciji na Zapadnom Balkanu: Slučaj Crne Gore”.
Milena Milošević je podsjetila da je potreba depolitizacije javne uprave zemalja Zapadnog Balkana “začarani krug”, imajući u vidu da se od političara očekuje da efikasno primjene uslove Evropske unije, koji su sve više politički, a sve manje tehnički ili ekonomski, pa mogu imati bolne posljedice po one od kojih se očekuje da ih slijede.
Iako sve zemlje regiona dijele slično postkomunističko nasljeđe, naša istraživačica je podsjetila da je specifičnost Crne Gore partijski sistem sa predominantom partijom, kojeg upravo odlikuje nejasna granica između države i partije.
Ona je ukazala i na još uvijek glomazni javni sektor u zemlji, koji broji preko 50 000 ljudi i predstavlja više od trećine ukupne zaposlenosti u zemlji od oko pola miliona glasača.
“U Crnoj Gori, argument da je premalo pozicija u javnom sektoru a previše glasača, dakle, nije primjenjiv”, dodala je ona.
Naša predstavnica je podsjetila i na nalaze IA u oblasti reforme javne uprave, zapošljavanja u državnim i lokalnim organima i profesionalizacije rukovodnog kadra.
“Ograničavanje diskrecije prilikom zapošljavanja je ključ uspostavljanja sistema zasluga u javnoj upravi. Međutim, naši nalazi pokazuju da novo zakonodavstvo nije uspjelo da u značajnoj mjeri ograniči arbitrarnost prilikom zapošljavanja u državnim organima”.
Da bi EU imala održivi uticaj na promjene u zemlji, neophodne su jake institucije, a to teško mogu biti institucije čije vodeće pozicije nijesu popunjene na osnovu zasluga i objektivnih kriterijuma, podsjetila je Milošević.
“Iako su pozicije visokih rukovodilaca i starješina organa na papiru profesionaizovane, možda čak i više nego u nekim EU članicama, prema našim nalazima, oko 90 rukovodilaca ima člantvo u upravljačkim i savjetodavnim tijelima partija na vlasti. Dodatno, ne postoji poseban okvir kompetencija za ove pozicije, i rukovodioci, iako je Uprava za kadrove donijela poseban pilot program za njihovo profesionalo usavršavanje, ne pohađaju obuke i nemaju svijest o potrebi za daljim profesionalnim razvojem”.
Glavni agenti promjena, imajući u vidu prethodna ograničenja, ne mogu biti same institucije, već one moraju imati podršku i civilnog društva koje već igra značajnu ulogu u nadgledanju sprovođenja reformi, formiranju koalicija širom regiona i zagovoranju depolitizacije, koja je, u suštini, dugoročna kulturološka promjena, zaključila je Milošević.
Na konferenciji njemačkog instituta, koja je prvi put organizovana u glavnom gradu Srbije, učešće su uzeli brojni visoki predstavnici i ugledni stručnjaci iz regiona i iz EU.
