U okviru 44 inspekcije, trenutna popunjenost predviđenog broja inspektora/ki je na nivou od 70%. Samo njih sedam ima u potpunosti popunjene kapacitete, dok uopšte nema inspektora/ki za državnu imovinu, za energetsku efikasnost, za kulturnu baštinu kao ni geoloških inspektora/ki.
Prema podacima za 44 inspekcije koje djeluju u skladu sa Zakonom o inspekcijskom nadzoru, Crnoj Gori fali 149 inspektora, budući da je sistematizacijom predviđen 501 inspektor/ka (uključujući i glavne inspektore i inspektore koordinatore), dok je zaposleno svega njih 352 (70.26%). U ovaj podatak se ne ubrajaju poreski, carinski i pravosudni inspektori, koji sprovode nadzore u skladu sa svojim matičnim zakonima.
Analiza kadrovskih kapaciteta inspekcija pokazuje da i pored prekobrojne javne administracije, nedostaju kadrovi na pozicijama u čijoj je nadležnosti otkrivanje nepravilnosti kako privatnog, tako i javnog sektora. Analiza pravilnika o sistematizaciji i organizaciji ministarstava, uprava i zavoda, pokazala je da imamo 44 inspekcije koje crpe nadležnost iz Zakona o inspekcijskom nadzoru.[1] Podaci o broju zaposlenih inspektora su prikupljeni putem javno dostupnih izvora, kao i putem slobodnog pristupa informacijama.
Od 44 inspekcije, samo sedam inspekcija ima u potpunosti popunjene kapacitete u odnosu na sistematizaciju, i to metrološka inspekcija i inspekcija za vode, termoenergetska i inspekcija za ugljovodonike, inspekcije rada, sporta i za arhivsku djelatnost. Svega tri inspekcije imaju popunjenost kapaciteta preko 90%, i to sanitarna inspekcija i inspekcija zaštite i zdravlja na radu (90.91%), kao i inspekcija šumarstva, lovstva i bilja (92.31%).
Četiri inspekcije su bez inspektora/ki, budući da nemamo inspektore za državnu imovinu, inspektora za energetsku efikasnost, geološkog inspektora i inspektora za kulturnu baštinu. Sistematizacijom su predviđena četiri inspektora/ke za državnu imovinu, dva geološka inspektora, i po jedan inspektor/ka za kulturnu baštinu i energetsku efikasnost.
Nedostatak kadrovskih kapaciteta posebno je izražen kod osam inspekcija u kojima je zaposleno manje od polovine inspektora u odnosu na sistematizaciju.
Popunjenost od svega 25% zabilježena je u inspekciji za geodeziju, inspekciji za poštansku djelatnost, kao i inspekciji za informaciono društvo, u kojima radi po jedan od četiri predviđena inspektora.
Kod još pet inspekcija imamo manje od 50% zaposlenih u odnosu na broj sistematizovanih inspektora/ki, i to u inspekciji za nadzor zeljezničke infrastrukture, saobraćaja i žičara (33.33%), budžetskoj inspekciji (37.50%), 40% popunjenosti u inspekciji za zaštitu kulturnih dobara i inspekciji za nadzor nad stranim plovnim objektima i njihovim posadama (PSC), kao i poljoprivrednoj inspekciji (44.44%).
Kadrovski deficit je prisutan i kod ekološke inspekcije (popunjenost 57.14%), kao i upravne inspekcije (60%). Crnoj Gori manjka i urbanističko-građevinskih inspektora, budući da je u Direkciji za građevinski nadzor popunjenost svega 54.39%, dok je u Direkciji za urbanistički nadzor popunjenost na 60%. Važno je napomenuti da je stupanjem na snagu Zakona o izgradnji objekata i Zakona o uređenju prostora 7.marta ove godine, razdvojena nadležnost između urbanističkih i građevinskih inspektora, ali da će tokom tranzicionog perioda od tri mjeseca nadzore obavljati urbanističko-građevinski inspektori.
U većini ostalih inspekcija kadrovska popunjenost se kreće između 62.50% i 87.50%.
Govoreći o reformi i optimizaciji javne uprave, potrebno je prepoznati i ove podatke a posebno s aspekta upravljanja ljudskim resursima. Takođe, neophodno je da se uporedo sa kadrovskim jačanjem inspekcijskih organa, jačaju i mehanizmi provjera integriteta aktuelnih i budućih inspektora.
[1] Dodatno, u okviru Ministarstva finansija djeluje i inspekcija za nadzor nad revizijom, u okviru koje nadzor vrše ovlašćena službena lica Ministarstva finansija, a ne inspektori.
Kadrovski kapaciteti inspekcija:
| Inspekcija | Sistematizovano | Zaposleno | % |
| Metrološka inspekcija | 5 | 5 | 100% |
| Inspekcija za vode | 9 | 9 | 100% |
| Inspekcija rada | 26 | 26 | 100% |
| Inspekcija za sport | 6 | 6 | 100% |
| Inspekcija za arhivsku djelatnost | 3 | 3 | 100% |
| Termoenergetska inspekcija | 1 | 1 | 100% |
| Inspekcija za ugljovodonike | 1 | 1 | 100% |
| Inspekcija šumarstva, lovstva i bilja | 13 | 12 | 92.31% |
| Sanitarna inspekcija | 33 | 30 | 90.91% |
| Inspekcija zaštite i zdravlja na radu | 11 | 10 | 90.91% |
| Inspekcija za javne nabavke | 8 | 7 | 87.50% |
| Fitosanitarna inspekcija | 23 | 19 | 82.61% |
| Inspekcija za nadzor državnih puteva | 5 | 4 | 80% |
| Prosvjetna inspekcija | 14 | 11 | 78.47% |
| Veterinarska inspekcija | 22 | 17 | 77.27% |
| Zdravstvena inspekcija | 8* | 6 | 75% |
| Inspekcija Ministarstva odbrane | 8 | 6 | 75% |
| Inspekcija za morsko ribarstvo | 4 | 3 | 75% |
| Inspekcija socijalne i dječije zaštite | 7 | 5 | 71.43% |
| Inspekcija drumskog saobraćaja | 7 | 5 | 71.43% |
| Tržišna inspekcija | 58 | 41 | 70.69% |
| Turistička inspekcija | 36 | 25 | 69.44% |
| Inspekcija za hranu | 21 | 14 | 66.67% |
| Inspekcija za zaštitu i spašavanje | 9 | 6 | 66.67% |
| Elektroenergetska inspekcija | 3* | 2 | 66.67% |
| Rudarska inspekcija | 3* | 2 | 66.67% |
| Inspekcija za stanovanje | 8 | 5 | 62.5% |
| Inspekcija za igre na sreću | 8 | 5 | 62.50% |
| Direkcija za urbanistički nadzor | 10 | 6 | 60% |
| Upravna inspekcija | 10 | 6 | 60% |
| Ekološka inspekcija | 14 | 8 | 57.14% |
| Direkcija za građevinski nadzor | 57 | 31 | 54.39% |
| Poljoprivredna inspekcija | 9 | 4 | 44.44% |
| Inspekciji za nadzor nad stranim plovnim objektima i njihovim posadama (PSC) | 5 | 2 | 40% |
| Inspekcija za zaštitu kulturnih dobara | 5* | 2 | 40% |
| Budžetska inspekcija | 8 | 3 | 37.50% |
| Inspekcija za nadzor zeljezničke infrastrukture, saobraćaja i žičara | 3 | 1 | 33.33% |
| Inspekcija za geodeziju | 4 | 1 | 25% |
| Inspekcija za poštansku djelatnost | 4 | 1 | 25% |
| Inspekcija za informaciono društvo | 4 | 1 | 25% |
| Inspekcija za državnu imovinu | 4 | 0 | 0 |
| Geološka inspekcija | 2 | 0 | 0 |
| Inspekcija za kulturnu baštinu | 1 | 0 | 0 |
| Inspekcija za energetsku efikasnost | 1 | 0 | 0 |
*uključujući i glavnog inspektora
Dragana Jaćimović
Institut alternativa
