Istraživanje otvorenosti budžeta (Open Budget Survey), koje se sprovodi još od 2006. godine, po prvi put je ove godine uključilo i Crnu Goru i rangiralo je među 125 država po stepenu otvorenosti budžeta.
Na indeksu transparentnosti, Crna Gora je ostvarila 48 od mogućih 100 bodova, što znači da postoje značajni nedostaci u pristupu budžetskim podacima. Sa ovim rezultatom, Crna Gora zauzima 64. poziciju od ukupno 125 zemalja. U regionu, jedino su Sjeverna Makedonija (35 bodova) i Bosna i Hercegovina (27 bodova) ostvarile gori rezultat od nas – sve ostale zemlje regiona su u ovom pogledu ispred Crne Gore.
Ovaj dio Indeksa mjeri javnu dostupnost informacija o tome kako izvršna vlast prikuplja i troši javne resurse. Istraživanje procjenjuje dostupnost, pravovremenost i sveobuhvatnost osam ključnih budžetskih dokumenata, koristeći 109 indikatora kojima se mjeri transparentnost budžeta i pomoću kojih se svakoj zemlji dodjeljuje ocjena na skali od 0 do 100. Rezultat za transparentnost od 61 bodova i naviše označava da država objavljuje dovoljno materijala da javnost informiše i pripremi za javnu raspravu o budžetu.
U ostalim dimenzijama istraživanja, Crna Gora je ostvarila mješovite rezultate.
Participativnost odnosno učešće javnosti u budžetiranju je posebno loše ocijenjeno, sa 13 od 100 bodova, dok je nadzor nad budžetom ocijenjen kao adekvatan (74 od 100 bodova), iako je uloga Skupština u ovom pogledu ocijenjena znatno lošije od one koju obavlja Državna revizorska institucija.
Izrada budžeta za građane, polugodišnji izvještaj o izvrešnju budežta koji bi se dostavljao Skupštini, objavljvianje nefinansijskih podataka o učinku budžeta, o ostvarenju ciljeva i indikatora programskog budžeta, mehanizmi za uključivanje građana u izradu budžeta – samo su neke od preporuka koje treba ispuniti kako bi Crna Gora popravila svoj rezultat.
Institut alternativa je lokalni partner koji je sproveo ovo istraživanje za Crnu Goru, pod okriljem Međunarodnog partnerstva za budžet iz Vašingtona.
Posjetite www.internationalbudget.org/open-budget-survey da biste se detaljnije informisali, uključujući potpunu metodologiju istraživanja, Globalni izvještaj za 2023. godinu, nalaze i podatke za Crnu Goru i sve ispitane zemlje.
