Iako još uvijek nema jedinstvene evidencije o vozilima u državnom vlasništvu, prema raspoloživim podacima, vozni park države premašio 4,6 hiljada vozila.
Iako je još 2013. godine Vlada Crne Gore na čelu sa tadašnjim premijerom Milom Đukanovićem, najavila smanjenje voznog parka u svojini države na 2.159 prevoznih sredstava (sa tadašnjih 3.718 registrovanih vozila), 11 godina kasnije Crna Gora je i dalje daleko od toga. U svojini države trenutno je najmanje 4.658 vozila, odnosno 2.499 više od prije deceniju zacrtanog cilja.
Broj registrovanih vozila u MUP-u trenutno je najreprezentativniji podatak o brojnosti voznog parka u svojini države. Evidentne su i razlike u broju subjekata koji prema podacima Uprave za državnu imovinu imaju vozila u svom posjedu (126), u odnosu na broj organa koja su u registrovala vozila koja koriste (460), što ukazuje da evidencija državne imovine još ne funkcioniše na zadovoljavajući način.
Registrovano 4.658 vozila u državnoj svojini
Prema podacima MUP-a iz februara 2024. godine, u Crnoj Gori je registrovano 4.658 vozila u državnoj svojini, što je za 377 više u odnosu na 2022, odnosno za 85 prevoznih sredstava više nego 2020. godine.
Podaci koje nam je dostavio MUP pokazuju da 4.658 vozila koristi 460 institucija. Najviše vozila ima upravo MUP – 550. Potom slijedi Pošta Crne Gore – 345, Uprava policije – 181, Glavni grad Podgorica – 169, ANB – 119. Više desetina registrovanih vozila imaju i Uprava za inspekcijske poslove – 90, Uprava prihoda i carina – 77, Monteput – 72, Zavod za hitnu medicinsku pomoć – 54, Uprava za katastar i državnu imovinu – 44, Uprava za šume i Radio-televizija Crne Gore – po 43, Uprava za izvršenje krivičnih sankcija – 42, Putevi – 40, Aerodromi – 39, Uprava za bezbjednost hrane, veterinu i fitosanitarne poslove – 38.
| Naziv | Broj vozila |
| Ministarstvo unutrašnjih poslova | 550 |
| Pošta Crne Gore | 345 |
| Uprava policije Crne Gore | 181 |
| Glavni grad Podgorica | 169 |
| Agencija za nacionalnu bezbjednost | 119 |
| Uprava za inspekcijske poslove | 90 |
| Uprava prihoda i carina | 77 |
| D.o.o. Čistoća | 74 |
| Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede | 74 |
| Monte put d.o.o. | 72 |
Kompletnu evidenciju MUP-a o registrovanim službenim vozilima možete pronaći ovdje.
Prema ovoj evidenciji, najviše vozila od ministarstava, poslije MUP-a, ima resor poljoprivrede i ruralnog razvoja – 74. Ministarstvo odbrane u svom posjedu ima 68 vozila, resor prostornog planiranja i državne imovine 21, a Ministarstvo kapitalnih investicija – 19.
Poslije Glavnog grada, najbrojniji vozni park od jedinica lokalnih samouprava imaju opštine Tivat – 43, potom Bar – 32, Herceg Novi i Kotor po 31. Skupština Crne Gore ima znatno manje vozila (33) nego Skupština Opštine (SO) Budva, čiji vozni park broji 61 automobil. Brojniji vozni park od državnog parlamenta ima i SO Pljevlja – 38. Po nekoliko desetina vozila imaju i lokalna preduzeća više crnogorskih opština.
Međutim, čak ni taj podatak nije cjelovit pokazatelj broja vozila koja se koriste za potrebe državnih i lokalnih organa i institucija, te troškova koji nastaju njihovim korišćenjem, s obzirom da u taj broj ne ulaze vozila koja državne institucije uzimaju na lizing, s obavezom povraćaja vozila nakon isteka ugovorenog perioda, kao što su u prethodnom periodu radile Uprava za inspekcijske poslove i Uprava policije. Iako po državni budžet nastaju troškovi za ta vozila (višegodišnji zakup, troškovi goriva…) i koja neminovno čine vozni park državne institucije, ta vozila registruju davaoci lizinga, pa se ne prikazuju u broju vozila registovanih na državni organ, što su nam potvrdili iz Uprave za inspekcijske poslove i MUP-a. Uprava za inspekcijske poslove je u februaru koristila 40 vozila uzetih putem lizinga, a Uprava policije 130. Ta vozila, u oba slučaja, registrovana su na davaoce lizinga (Auto Čačak i Erste Bank lizing).
Vozni park države vrijedi minimum 20 miliona
Vrijednost prevoznih sredstava za koja su nam dostavljeni podaci od direktnih i indirektnih budžetskih organa (njih 126) je 19.854.655,29 eura, saopšteno nam je iz Uprave za državnu imovinu. Međutim, s obzirom da Upravi ogroman broj direktnih i indirektnih budžetskih korisnika nije dostavio podatke o pokretnim stvarima, a ima i onih koji su dostavili nepotpune podatke, evidentno je da ta procjena nije konačna i da je znatno veća.
Na to ukazuje i broj subjekata koji u svom posjedu imaju službena vozila, prema podacima o registrovanim prevoznim sredstvima u svojini države, koji je znatno veći od broja subjekata koji su Upravi za državnu imovinu dostavili podatke o voznom parku. Vozila registrovana u filijalama MUP-a koristi 460 organa.
Vrijednost voznog parka, prema uporednim podacima iz 2020. godine, danas je veća za 13.303.313,24 eura. Vozila u državnoj svojini, za koje je prije tri godine tadašnja Uprava za imovinu imala računovodstvene vrijednosti, u tom trenutku su vrijedila 6.551.342,05 eura. Iz Uprave za državnu imovinu kazali su da je prosječna starost vozila u državnoj svojini, za koja su im dostavljeni podaci, iznosi 15 godina.
Na pitanje o broju vozila za koja imaju evidenciju, iz Uprave su ranije kazali da je u toku izrada evidencije vozila, te da će o tome javnost biti blagovremeno obaviještena, a podaci će, po prvi put, biti javno dostupni na sajtu Uprave za državnu imovinu.
Uprkos preglomaznom voznom parku u svojini države, budžetski korisnici su prilikom planirana bužeta za 2024. godinu, iskazali zahtjeve za kupovinu preko 500 novih službenih vozila
Nepoznato hoće li biti optimizacije voznog parka
Vlada na čijem je čelu bio Dritan Abazović usvojila je pred istek mandata Informaciju o uspostavljanju međuresorske radne grupe s ciljem optimizacije upravljanja voznim parkom. U tom dokumentu je konstatovano da je evidentno da ne postoji jedinstvena politika nabavke i korišćenja službeenih vozila, nejasno definisana prioritizacija nabavke ove vrste, kao i značajno i neefikasno izdvajanje budžetskih sredstava za ove namjene, te je jasna namjera da se upravljanje postojećim službenim vozilima u vlasništvu države optimizuje, unaprijedi i učini efikasnim, zbog čega je predloženo formiranje radne grupe.
Zaključcima usvojenim na sjednici Vlade, Ministarstvo finansija je zaduženo da formira navedeno tijelo i da u njen sastav, pored prestavnika tog resora, uključi i predstavnike MUP-a, Generalnog sekretarijata Vlade, Uprave za katastar i državnu imovinu, te predstavnike relevantnih institucija. Zaključcima je Ministarstvo finansija obavezano da Vladu informiše o aktivnostima te međuresorske grupe.
Da li je Vladi na čijem je čelu Milojko Spajić prihvatljiva ova inicijativa, da li je, od promjene izvršne vlasti došlo do formiranja međuresorskog tima koji bi se bavio optimizacijom voznog parka, nismo dobili odgovor iz nove izvršne vlasti. Pitanja o tome uputili smo Generalnom sekretarijatu Vlade 14. februara, odakle su ih proslijedili Ministarstvu prostornog planiranja, urbanizma i državne uprave. Odgovor nismo dobili ni na taj upit.
Milionske nabavke u planu za ovu godinu
Više državnih institucija i organa u ovoj godini planira proširenje voznog paka, a to će, prema iskazanim planovima javnih nabavki, poreske obveznike koštati najmanje četiri miliona eura. Početkom februara Skupština je pokrenula procedure za nabavku pet novih putničkih vozila, ukupne vrijednosti 103.305 eura. Kupovinu novih vozila planiraju i Agencija za sprečavanje korupcije (ASK), Monteput, Regionalni vodovod, Centralna banka Crne Gore (CBCG), opštine.
Vlada je na decembru 2023. godine usvojila inicijativu Eko-fonda o uvođenju električnih i hibridnih automobila za potrebe javnog sektora, kojom se nude subvencije od 7.500 eura za električna, odnosno 4.000 eura za hibridna vozila. U zaključcima usvojenim na toj sjednici zadužila sva ministarstava i organe uprave i preporučila jedinicama lokalne samouprave da prilikom nabavke automobila i zamjene starih vozila za nova, počev od 1. januara 2024. godine, u okviru postupaka javnih nabavki predvide električna i hibridna vozila.
Pregled javnih nabavki vozila u prethodne tri godine
U periodu 2021 – 2023. državni organi potrošili su najmanje pet miliona eura za nabavku vozila. To pokazuju podaci sa portala Crnogorskih elektronskih javnih nabavki (CEJN) koje smo analizirali, koji se odnose isključivo za nabavku vozila po potrebe državnih organa, a u analizu nisu uključene nabavke specijalizovanih i teretnih vozila, vozila koje koriste gradske službe, zdravstvene ustanove za prevoz pacijenata i dr. U ovom periodu, kao i ranije, nastavljeno je sa nabavkom vozila putem finansijskog lizinga s obavezom povraćaja vozila nakon ugovorom određenog perioda.
U tabelama u nastavku dati su primjeri pojedinih nabavki službenih vozila tokom 2021, 2022. i 2023. godine
| 2021. | Broj kupljenih vozila | Vrsta vozila (novo/polovno/električno) | Kupovina na lizing | Vrijednost
(eur) |
| Uprava za imovinu (za potrebe UP) |
130 |
Polovna | Kupovina na lizing, s obavezom povraćaja vozila nakon 12 mjeseci |
714.745 |
| Uprava za imovinu (za potrebe Ministarstva ekologije, prostornog planiranja i urbanizma) |
8 |
Nova | / |
129.400 |
| RTCG |
4 |
2 nova električna, 2 polovna | / |
84.408 |
| Sekretarijat Sudskog savjeta (za potrebe sudova) |
2 |
Nova | / |
55.902 |
| Agencija za elektronske komunikacije |
1 |
Novo | / |
29.724 |
| Institut za standardizaciju |
1 |
Novo | / |
16.488 |
Podaci sa Crnogorskog portala javnih nabavki (CEJN) o kupovini vozila tokom 2021. godine
| 2022. | Broj vozila | Vrsta vozila (novo/polovno/električno) | Kupovina na lizing | Vrijednost |
| Ministarstvo odbrane |
3 |
Nova | / |
73.507 |
| Skupština |
2 |
Nova | / |
53.180 |
| RTCG |
5 |
3 električna, 1 novo, 1 korišćeno | / |
132.721 |
| Pošta CG |
3 |
Nova | / |
112.402 |
| Monteput |
1 |
Novo | / |
41.950 |
| Radio-difuzni centar |
1 |
Novo | / |
20.489 |
| 2023. godina | Broj vozila | Vrsta vozila (novo/polovno/električno) | Kupovina na lizing | Vrijednost |
| Uprava za državnu imovinu za potrebe Uprave carina |
6 |
Nova | / |
146.057 |
| Uprava za državnu imovinu za potrebe MUP-a |
33 |
Polovna | Lizing na 12 mjeseci |
218.983 |
| Uprava za državnu imovinu za potrebe MJU |
2 |
Polovna | / |
31.999 |
| Uprava za imovinu za potrebe UIP |
40 |
Polovna | Lizing na 2 mjeseca |
29.800 |
| Rektorat |
1 |
Novo | / |
36.880 |
| MUP |
97 |
Polovna | Lizing sa obavezom povraćaja vozila |
633.890 |
| Skupština |
10 |
Nova | / |
263.411 |
| RTCG |
8 |
5 električnih, 3 nova | / |
319.984 |
| ANB |
2 |
Nova | / |
69.099 |
| Monteput |
1 |
Novo | / |
49.400 |
| Fond za obeštećenje |
1 |
Novo | / |
26.446 |
Preporuke u odnosu na službena vozila redovne u izvještajima DRI
Da evidencije državne imovine nisu adekvatne i potpune, pokazuju nalazi DRI, koji su u više navrata utvrdili da sama Uprava za državnu imovinu dosledno ne primjenjuje propise kojima se uređuje ova oblast.
U periodu 2020 – 2023, Državna revizorska institucija dala je više preporuka državnim organima za korišćenje službenih vozila na način uređen Uredbom o uslovima i načinu korišćenja prevoznih sredstava u svojini Crne Gore. U Registru preporuka DRI, korišćenjem filtera prema ključnim riječima: “službena”, vozilo”, “automobil”, “Uredba o uslovima i načinu korišćenja prevoznih sredstava u svojini Crne Gore”, nalazi se desetine preporuka za revizije urađene za 2020, 2021. i 2022. godinu.
Iako Uredba o uslovima i načinu korišćenja prevoznih sredstava u svojini Crne Gore jasno definiše kome to pravo pripada, rukovodioci institucija internim pravilnicima propišu sebi ili najbližim saradnicima pravo na 24 – časovnu upotrebu službenog vozila. Međutim, nalazi Državne revizorske institucije (DRI) pokazuju da ni interni pravilnici državnih organa, kojima se uređuje način korišćenja službenih vozila, često nisu usklađeni sa uredbom i propisima.
Ovaj istraživački tekst nastao je u okviru projekta “Javne nabavke pod lupom – Čuvari da čuvaju!“, koji sprovodimo uz podršku Ambasade Kraljevine Holandije u Srbiji i Crnoj Gori, kroz MATRA program podrške. Projekat ima za cilj da osnaži i motiviše čuvare budžeta da se bore protiv korupcije i neprikladnih uticaja u javnim nabavkama.
