Od svih zahtjeva koje opozicija ovih dana upućuje kada je riječ o konstituisanju radnih tijela Skupštine i predsjedavanju nad njima, predsjedavanje Odborom za bezbjednost i odbranu je jedan od najopravdanijih i najpotrebnijih.
Ovakvim rješenjem, konačno bi se ispoštovala rezolucija Parlamentarne Skupštine Savjeta Evrope o pravima i obavezama opozicije u demokratskim parlamentima, koja kaže da „predsjedavanje odborima koji su nadležni za nadgledanje rada vlade, kao što su odbor za budžet i finansije, odbor za reviziju ili odbor za nadzor službi bezbjednosti i obavještajnih službi, treba omogućiti poslaniku iz opozicije”.
Odbor za bezbjednost i odbranu je radno tijelo čiji je osnovni zadatak vršenje nadzora nad ovim važnim sektorom, i kao takav prirodno zahtijeva opoziciono predsjedavanje za djelotvorno ostvarivanje svojih nadležnosti. Kako je Crna Gora izuzetak u regionu po tome što su nadležnosti parlamentarnog nadzora nad cjelokupnim sektorom bezbjednosti i odbrane centralizovane u jednom radnom tijelu Skupštine, potreba opozicionog predsjedavanja je još izraženija.
Podsjećamo da je u prethodnom sazivu ovaj Odbor djelovao i bez potpredsjednika iz redova opozicije, što je takođe predstavljalo nedostatak i prepreku djelotvornijem radu.
Rješenje koje bi dalo mandat opozicionom poslaniku da predsjedava odborom dalo bi više prostora za djelovanje opozicije u odboru, povećalo povjerenje u rad odbora, a time posredno i u ukupan rad sektora bezbjednosti i odbrane.
Možemo utvrditi da je jedan od ključnih uspjeha Odbora za bezbjednost i odbranu u prethodnom sazivu bio postizanje saglasnosti i usvajanje sveobuhvatnog pravnog okvira za vršenje parlamentarnog nadzora u ovoj oblasti. Nažalost, Odbor nije uspijevao da u isto vrijeme i sprovede temeljan nadzor za koji je Zakonom o parlamentarnom nadzoru stvorena mogućnost i obaveza.
Rad Odbora je u prethodnom sazivu karakterisala nedovoljna iskorišćenost kontrolnih mehanizama koji stoje na raspolaganju i neizvjesni rezultati vršenja parlamentarnog nadzora. Uopšteni zaključci, pasivnost i vladajuće koalicije i opozicije, odbijanje značajnog broja inicijativa opozicije, zapostavljanje cijelih oblasti nad kojima je trebalo izvršiti kontrolu (npr. nadzor nad sprovođenjem mjera tajnog nadzora), neblagovremeno razmatranje izvještaja o radu institucija nad kojima se vrši nadzor, su neka od pitanja koja obilježavaju rad Odbora.
Opoziciono predsjedavanje ovim Odborom, iako samo po sebi ne predstavlja rješenje za sva ova pitanja, predstavljalo bi dobru šansu da se parlamentarni nadzor nad sektorom bezbjednosti i odbrane izdigne na veći nivo. Ovo rješenje bi predstavljalo ne samo priliku, već i obavezu za opoziciju da konstruktivnim pristupom pokaže da je na visini zadatka koji ovo radno tijelo ima u kontroli izvršne vlasti.
Marko Sošić
Istraživač javnih politka
