Crna Gora je otvorila pregovore o pristupanju Evropskoj uniji u junu 2012. godine, čime je postala prva država na koju je primijenjen novi pristup koji u prvi plan stavlja kriterijume za vladavinu prava. Novi pristup stavlja naglasak na Poglavlje 23 (Pravosuđe i temeljna prava) i Poglavlje 24 (Pravda, sloboda i bezbjednost). Ova dva poglavlja su otvorena na početku procesa, kako bi država imala dovoljno vremena da se prilagodi kompleksnim reformama koje, pored tehničkih aspekata, izgradnje kapaciteta i usklađivanja zakonodavstva, zahtijevaju ostvarivanje bilansa rezultata u borbi protiv organizovanog kriminala i korupcije na visokom nivou.
Između juna 2012. i januara 2018. godine, Crna Gora je otvorila 30 poglavlja i privremeno zatvorila tri. Pored toga, nakon govora komesara Junkera o “Stanju Unije”, nova Strategija proširenja za region po prvi put je predstavila jasnu perspektivu, sa 2025. godinom kao potencijalnim datumom pristupanja Crne Gore. Vladini zvaničnici često koriste otvaranje pregovaračkih poglavlja kao pokazatelj uspjeha. Ipak, većina poglavlja još uvijek nijesu zatvorena. Zatvaranje, makar formalno, zavisi od ispunjavanja odabranih privremenih mjerila, što bi trebalo da dovede do završnih mjerila. Cilj ove analize je upravo procjena odabranih privremenih mjerila u poglavljima 23 i 24. Pod mjerilima podrazumijevamo konkretne zahtjeve formulisane posebno za Crnu Goru u ključnim dokumentima Evropske unije za proširenje i čiji uslovi za sprovođenje znače dalji napredak na putu
pristupanja EU.
Pored procjene sadržaja mjerila, njihove prilagođenosti lokalnom kontekstu, i praćenja njihovog sprovođenja, nastojali smo da ocijenimo i sama sredstva za praćenje koja se koriste za ocjenu sprovođenja mjerila i postizanje ciljeva koji su njima definisani. Prema našem mišljenju, ovo može poslužiti kao pokazatelj djelotvornosti uslovljavanja Evropske unije i trebalo bi da pruži smjernice za poboljšanje sadašnjeg sistema mjerenja napretka i uopšte uslovljavanja EU.
Odabrana mjerila obuhvataju različite aspekte usaglašenosti Crne Gore sa standardima EU: pravna i tehnička, bilans ostvarenih rezultata u procesuiranju organizovanog kriminala i korupcije, ili naglasak na uspostavljanju sistema zapošljavanja zasnovanog na zaslugama u javnoj upravi i pravosuđu. Nedostatak kvalitativne rasprave o sadržaju i dosljednosti EU uslovljavanja upućuje na značaj analiziranja mjerila. Sa druge strane, neke zemlje su označene predvodnicima u procesu pristupanja, a za druge se navodi da zaostaju, uprkos nedostatku detaljne analize nametnutih uslova i stvarne usaglašenosti sa njima.
Odabrana mjerila preuzeta su iz službenih dokumenata koja opisuju ključne uslove koje Crna Gora treba da ispuni u ova dva poglavlja, posebno iz zajedničkih pozicija EU i akcionih planova. Ova analiza čini dio šireg regionalnog projekta,2 što omogućava poređenje postavljenih mjerila za dvije zemlje koje su trenutno u procesu pristupnih pregovora - Crnu Goru i Srbiju. Uzeti su u obzir i uslovi postavljeni drugim državama kandidatima, sadržani u drugim dokumentima za proširenje (izvještaji o državama, planovi, Strategija proširenja).
