Pitanja novinara dnevnog lista “Dan”:
- Postoji li prostor da se, zbog njenog značaja, povećaju izdvajanja iz budžeta za DRI?
- Zasto se odugovlači sa usvajanjem izmjena i dopuna zakona o DRI u parlamentu?
- Kako bi po vašem mišljenju trebalo obezbijediti da subjekti revizije u najvećoj mogućoj mjeri sprovedu preporuke iz nalaza DRI?
Odgovor saradnika Instituta, Marka Sošića:
Pitanje nesmetanog razvoja i jačanja DRI neposredno je uslovljeno obezbjeđivanjem finansijske nezavisnosti, odnosno, promijenom zakonskog okvira koji definiše način formulisanja i donošenja budžeta DRI, kao i dodatnih pitanja koja se tiču nezavisnosti u upravljanju sredstvima (jednolinijski budžet) i pitanja vezana za nezavisnost u pogledu kadrovskih pitanja.
Trenutno zakonsko rješenje omogućava Ministarstvu finansija da po svom nahođenju mijenja prijedlog budžeta koji predlaže Senat DRI i odobrava Skupštinski Odbor za ekonomiju, finansije i budžet, time direktno ugrožavajući dalji razvoj DRI.
Primjera radi – Budžet koji je Ministarstvo finansija odobrilo DRI za 2012. godinu je za više od 20% niži od prijedloga budžeta koji je DRI pripremila, a Odbor za ekonomiju finansije i budžet podržao.
Iz rasprave o budžetu za ovu godinu je jasno da u Ministarstvu finansija ne postoji dovoljan stepen uvažavanja značaja DRI, koji bi se na djelu pokazao kroz odobravanje budžeta u visini koju je DRI naznačila. Pored neuvažavanja pozicije DRI, čini nam se da se u ovakvim postupcima Ministarstva odražava i neodstatak političke volje da DRI jača i bude potpuno nezavisna u svom radu.
Podsjećamo da je, pored ostalih brojnih nadležnosti, DRI izmjenama Zakona o finansiranju političkih partija dobila ovlašćenja kojima je revizija finansijskih iskaza političkih partija uvrštena u red obaveznih revizija koje DRI mora sprovesti tokom godine. Ovo širenje nadležnosti nije bilo praćeno i povećanjem budžeta, tako da DRI za ista ili čak manja opredijeljena sredstva mora uraditi više.
Usvajanje predloženih izmjena i dopuna Zakona o DRI je ključni preduslov da dođe do značajnijeg povećanja budžeta DRI u budućem periodu.
Prijedlog Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o DRI je u skupštinskoj proceduri još od septembra 2011. godine. Ključne novine koje prijedlog izmjena i dopuna donosi odnose se na razvijanje nezavisnosti DRI u odnosu na izvršnu vlast, u organizacionom, funkcionalnom i finansijskom pogledu. Njegovo usvajanje je dovedeno u pitanje nakon mišljenja Odbora za ustavna pitanja i zakonodavstvo, koji doveo u pitanje ustavnost normi koje se odnose na finansijsku nezavisnost.
Potrebno je uložiti napor da se pronađe prihvatljivo rješenje, koje bi bilo u skladu sa Ustavom, a istovremeno pružalo najveći mogući stepen nezavisnosti DRI od izvršne vlasti u finansijskom pogledu.
Institut alternativa je Odboru za ekonomiju, finansije i budžet i Odboru za ustavna pitanja i zakonodavstvo uputio prijedlog inicijative za održavanjem konsultativnog saslušanja na temu “Ustavni i zakonski okvir finansijske nezavisnosti DRI”, kako bi se kroz konsultacije sa predstavnicima stručne javnosti i povezanih institutucija dođe do saglasnosti oko ključnih rješenja i stvore uslovi za konačno usvajanje pomenutog zakona.
Činjenica je da se radi o prijedlogu zakona čiji su predlagači sami poslanici, članovi Odbora za ekonomiju, finansije i budžet, te je stoga potrebno iscrpiti sve mehanizme na raspolaganju u Poslovniku Skupštine da se dođe do rješenje nastalog problema.
Što se tiče toga kako obezbjediti da subjekti revizije u najvecoj mogucoj mjeri sprovedu preporuke iz nalaza DRI, ključno je da odgovornost preuzmu subjekti revizije, Ministarstvo finansija koje treba da se stara za horizontalnu primjenu preporuka DRI u javnom sektoru, a sve pod budnim okom i kontrolom Skupštine.
Odbor za ekonomiju, finansije i budžet je u saradnji sa DRI trebao da održi tematsku sjednicu/kontrolno saslušanje na kojoj bi se uz prisustvo predstavnika subjekata revizije upoznao sa stepenom sprovođenja preporuka DRI usvojenih u formi skupštinskih zaključaka. Ovo saslušanje međutim se odlaže od prve polovine prošle godine.
Subjekti revizije treba da budu Zakonom obavezani da sami izvještavaju o učinjenom na planu sprovođenja preporuka DRI, ali i to je dio izmjena i dopuna Zakona o DRI koje sakupljaju prašinu u skupštinskoj proceduri.
KRATAK KOMENTAR NA STRATEŠKI PLAN RAZVOJA
Institut alternativa je krajem 2010. godine predstavio istraživački izvještaj “Državna revizija u Crnoj Gori – Prijedlozi za jačanje uticaja”. Izražavamo zadovoljstvo činjenicom da je značajan broj naših prijedloga našao mjesto u Strateškom planu razvoja DRI za period 2012-2017. godine. Pozdravljamo temeljan pristup koji je DRI zauzela prema pripremi ovog dokumenta. Samoprocjena i spoljna procjena su značajni napori koji su bili presudan činilac da danas imamo kvalitetan tekst – “živ” dokument, odnosno, sistematizaciju mjera kojima će se odgovoriti na uočene probleme i nedostatke – uočene od strane DRI i spoljnih činilaca.
Čini nam se da su u proces strateškog planiranja DRI, morali biti uključeni drugi činioci, kao što su predstavnici Skupštine, Vlade, drugih institucija/organa i civilnog društva. Tim prije jer sam Strateški plan razvoja obuhvata niz mjera čije je ostvarenje uslovljeno odnosom upravo pomenutih činilaca – kao što su izmjene Ustava, Zakona o DRI, Zakona o državnim službenicima i namještenicima, posebno definisani vidovi saradnje sa Skupštinom (usvajanje protokola sa Odborom), institucijama nadležnim za gonjenje u slučaju nepravilosti utvrđenih u revizorskim izvještajima, uspostavljanje instrumenata saradnje sa NVO i univerzitetskim jedinicama, itd. Smatramo da bi postupak širih konsultacija urodio konkretnijim mjerama u samoj Strategiji, održivijim (realističnim) rješenjima, a moguće i novom energijom i inovativnom pristupu određenim razvojnim ciljevima.
