Na sjednici Savjeta za reformu javne uprave održanoj 30. novembra, Stevo Muk, predsjednik upravnog odbora Instituta alternativa (IA), predložio je dodatna poboljšanja nacrta Zakona o finansiranju lokalne samouprave.
IA je učestvovao u javnoj raspravi o Nacrtu zakona o finansiranju lokalne samouprave i dostavio 20 prijedloga za više transparentnosti i odgovornosti u upravljanju novcem na lokalnom nivou. Iako je Ministarstvo finansija prihvatilo neke od naših prijedloga, odbijeni su oni čije bi prihvatanje označilo stvarni pritisak na opštine da novac troše zakonito i racionalno.
Stoga smo danas ponovili naš prijedlog da opština bude dužna da na mjesečnom nivou u posebnoj sekciji svoje internet stranice objavljuje analitičke kartice sa svih računa koje ima u svom posjedu, u formi koju će propisati Ministarstvo finansija. Ovu obavezu opštine već imaju u skladu sa Zakon o finansiranju politickih subjekata i izbornih kampanja, ali u ograničenom periodu. Smatramo da je treba uvesti kao redovnu mjesečnu obavezu, bez obzira na periode održavanja izbora.
Novčane kazne za prekršaje odgovornih lica nisu dovoljno visoke i odvraćajuće. Propisane kazne se kreću u rasponu od 200 do 600, odnosno 1000 do 2000 eura i ne predstavljaju odgovarajuću sankciju za predviđene prekršaje. Prema Zakonu o prekršajima, novčana kazna za fizičko i odgovorno lice ukoliko se učinjeni prekršaj tiče oblasti javnih prihoda može iznositi i do 4000 eura.
Nacrt zakona ne predviđa obavještavanje skupštine opštine (i građana) o izvršenju budžeta u toku fiskalne godine na koju se budžet odnosi. Pojedine opštine imaju ovu obavezu u svom statutu, ali je neophodno je zakonski uvesti ovu obavezu, kroz polugodišnje izvještavanje, kako bi se osiguralo djelotvorno vršenje nadzorne funkcije skupštine. Polugodišnji izvještaj mora da sadrži sve tri budžetske klasifikacije, onako kako ih sadrže i odluka o budžetu i završni račun.
Kako bi se podstakao razvoj unutrašnje revizije i povećao njen uticaj na nivou opštine, predložili smo uvođenje obaveze lokalne uprave da skupštini opštine dostavi izvještaj o radu unutrašnje revizije. Potrebno je da se odbornici upoznaju sa osnovnim podacima o radu unutrašnje revizije, uključujući broj obavljenih revizija, broj izrečenih preporuka, procenat ispunjenja preporuka, a sve u cilju bolje informisanosti i temeljnije kontrole nad izvršenjem budžeta.
Predložili smo i da se izvještaji o inspekcijskom nadzoru budžetske inspekcije takođe dostavljaju skupštini opštine.
Ključni motiv izrade ovog zakona je uvažavanje zahtjeva opština za većim ustupljenim prihodima. Mora se osigurati ravnoteža između prava i obaveza – u ovom slučaju, između finansijskih prava opština i njihove obaveze da novcem upravljaju odgovorno i transparentno.Tokom 15 godina primjene važećeg Zakona o finansiranju lokalne samouprave, opštine nisu uradile dovoljno da nas ubijede u sposobnost da odgovorno upravljaju svojim finansijama.Stoga je neophodno da novim zakonom spriječimo neracionalnu potrošnju, zloupotrebu i korupciju.
Tim Instituta alternativa
