Državna revizorska institucija ne može ispunjavati zadatke u trenutnom sastavu, zakonske izmjene u oblasti javnih nabavki uslovile su nazadovanje, dok bi civilno društvo trebalo više da bude uključeno u monitoring Programa reforme upravljanja javnim finansijama – neke su od ocjena iz Izvještaja Evropske komisije o Crnoj Gori.
U ispunjavanju Poglavlja 32 – Finansijska kontrola, Crna Gora je ostvarila ograničen napredak i osrednju pripremu u pomenutom periodu. Međutim, u poređenju sa rezultatima ostvarenim u 2015. i 2016. godini, kada je u ovom poglavlju ostvaren dobar napredak, Crna Gora je nazadovala. U Poglavlju 32, oblasti u kojima je postignut dobar napredak suinterna i eksterna revizija.
Kada je u pitanju interna revizija, zabilježen napredak ogleda se u tome što je većina organa u javnom sektoru uspostavila unutrašnju reviziju. Takođe, napredak se ogleda u jačanju kapaciteta internih revizora kroz pohađanje obuka, usklađenih sa međunarodnim revizorskim standardima. Većina jedinica za unutrašnju reviziju, usvojila je strateške i godišnje planove unutrašnje revizije. Broj preporuka i nivo njihovog ispunjavanja su u porastu. Međutim, iako je većina organa u javnom sektoru uspostavila unutrašnju reviziju, ona ne ispunjava potrebne zakonske uslove. Evropska komisija dalje ne elaborira ovakvo stanje stvari.
Kada je u pitanju eksterna revizija, kapaciteti Državne revizorske institucije ostaju problematični, ocjena je Evropske komisije, pa tako DRI ne može veliki obim posla obavljati u trenutnom sastavu. Neke od novina u radu DRI, a koje su navedene u izvještaju, odnose se na usvajanje novog Strateškog plana razvoja DRI 2018-2020. Kada je u pitanju kvalitet revizije, DRI je usvojila metodologiju revizije Završnog računa budžeta Crne Gore, novi priručnik za reviziju uspjeha, kao i smjernice za reviziju kontrole kvaliteta. Kompatibilna ISSAI metodologija, kojom revizori treba da se rukovode u svom poslu, još uvijek nije u potpunosti razvijena. Kada je uticaj državne revizije u pitanju, Evropska komisija ističe da DRI rijetko podnosi pojedinačne izvještaje Parlamentu, pa se tako osvrće na činjenicu da je svega 5 od 41 izvještaja podneseno Parlamentu u 2016. godini, dok sa druge strane Parlament ograničeno koristi izvještaje DRI.
Pored interne i eksterne revizije, u oblasti finansijske kontrole, odnosno upravljanja javnim finansijama, Evropska komisija ocjenjuje i unutrašnje finansijsko upravljanje i kontrolu (PIFC). U okviru ove oblasti Komisija preporučuje dodatne napore u jačanju menadžerske odgovornosti podređenih organa u javnom sektoru, kao i u radu na srednjoročnom strateškom planiranju koje nije uvezano sa programom rada vlade. Godišnji planovi i izvještaji fokusiraju se na sami proces aktivnosti ali ne i na ciljeve i mjerljive indikatore. Unutrašnja finansijska kontrola nije podjednako zastupljena, iako je više institucija usvojilo godišnje akcione planove unutrašnjeg finansijskog upravljanja i kontrola. Centralna budžetska inspekcija nema dovoljno osoblja i nije operativna u potpunosti, navodi se u izvještaju.
Izmjene Zakona o javnim nabavkama, iz juna 2017, nisu usaglašene sa EU pravilima , pa je Evropska komisija notirala nazadovanje. Izmjene su usvojene bez javnih konsultacija, ne prepoznaju javne nabavke male vrijednosti kao ni nabavke u oblasti odbrane i bezbjednosti, i uvode nekoliko izuzetaka koji nisu prepoznati pravnom tekovinom EU.
U ovom izvještaju Evropska komisija je notirala nedostatak sistemske uključenosti civilnog društva u monitoring sprovođenja Programa reforme upravljanja javnim finansijama 2016-2020.Iako je zabilježen napredak u pogledu budžetske transparentnosti u Crnoj Gori, Evropska komisija je takođe notirala da budžetske jedinice ne objavljuju proaktivno budžetske informacije, kao i da je neophodno unaprijediti nacrte budžeta i završne račune budžeta u pogledu kvaliteta i sveobuhvatnosti. Pored toga što Evropska komisija ističe napredak u pogledu budžetske transparentnosti u Crnoj Gori, ona takođe naglašava potrebu dodatnog jačanja ove transparentnosti kroz učešće Crne Gore u Indeksu otvorenog budžeta kao i izradu “budžeta za građane“.
Izvještaj za Crnu Goru za 2018, Evropska komisija objavila je 17. aprila 2018. godine, a dostupan je na engleskom jeziku na https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/sites/near/files/20180417-montenegro-report.pdf
Tim Instituta alternativa
