Uprava je još uvijek, umjesto na usluzi građanima i privredi, njima na teretu – poručeno je iz Instituta alternativa na današnjoj konferenciji u Podgorici.
Konferenciju smo organizovali u okviru projekta “Civilno društvo za dobru upravu: Da služi i zasluži” uz podršku Evropske unije, u saradnji sa partnerima Centrom za istraživačko novinarstvo Crne Gore, i nevladinim organizacijama Bonum iz Pljevalja, Natura iz Kolašina i Novi horizont iz Ulcinja.
Stevo Muk, predsjednik Upravog odbora Instituta alternativa (IA), osvrnuo se na trenutno stanje u javnoj upravi, koja, kako je kazao, osim što predstavlja sponu između donosilaca odluka i građana, je i ključna sfera u kojoj su prepliću privatni i javni interesi.
“Zato je upravo ovo krovni proces za sprečavanje zloupotreba javnih resursa, a u odnosu na činjenicu da je ovo izborna godina, ovaj izazov je dodatno aktuelan”, naglasio je on.
“Uprava – kako je mi danas vidimo”, dodao je Muk, “je uprava koju karakteriše slaba konkurencija za najznačajnije rukovodeće ekspertske pozicije, mnogo službenika na mjestima gdje se radi malo, a malo njih tamo gdje ima mnogo posla”.
Refik Bojadžić, generalni sekretar Zajednice opština, naglasio je da je 
Zajednica opština svima dostupna kao partner u jačanju transparentosti uprave i osnaživanju saradnje sa nevladinim organizacijama.
On je naglasio da, u odnosu na lokalne samouprave, prioritetna pitanja koja bi trebalo da se riješe do 2020. godine su problem nedefinisanog službeničkog sistema, reforma komunalne djelatnosti i finansiranja lokalnih samouprava.
“Lokalnoj samoupravi je potrebna institucionalna podrška, tj. neophodno je formiranje Ministarstva za lokalnu samoupravu ili za javnu upravu”, rekao je Bojadžić.
Na događaju je naglašeno da se su promjene u našoj upravi postale stalne, budući da proces reforme traje od 2002. godine.
Danijela Nedeljković-Vukčević, načelnica Direkcije za državnu upravu u Ministarstvu unutrašnjih poslova, osvrnula se na rad na pripremi Nacrta Strategije za reformu javne uprave za period 2016 – 2020. godine.
“Ovo je najbolja strategija koja je ikada pripremljena”, smatra ona, uz naglasak da su neki od ključnih problema na kojima treba dodatno raditi jačanje administrativnih kapaciteta i kadrovsko planiranje, kao i problem nedovoljne koordinacije između organa.
Branislav Radulović, član Senata Državne revizorske insitucije, iz perspektive institucije čiji je značaj za kontrolu javnih finansija nezamjenjiv, ukazao je na problem čestih promjena organizacionih struktura u našoj upravi.
Ove promjene negativno se odražavaju na vršenje kontrole nad organima uprave.
“Ne postoji nijedan resor, koji je u kontinuitetu isti”, rekao je on, uz podsjećanje da je i reforma javne uprave kao takva nekad bila u nadležnosti Ministarstva pravde, da bi zatim prešla u okvir Ministarstva unutrašnjih poslova.
On je takođe ukazao i na problem organa u sastavu ministarstava, i podjsetio na Član 28 Zakona o državnoj upravi koji definiše ovaj insititut.
“Ovaj Član propisuje da se organi u sastavu obrazuju kad obim i priroda njiihovih poslova ne zahtijevaju posebno organizovanje i samostalnost u radu”, objasnio je Radulović, dodatno ukazavši na paradoks da se u Crnoj Gori ovakvim organima smatraju Poreska uprava ili Uprava policije, koja, sa pet hiljada zaposlenih, predstavlja najbrojniju instituciju.
Suzana Radulović, generalna sekretarka Unije poslodavaca, osvrnula se na “Pet ubica biznisa”, publikaciju koju je ovo udruženje objavilo prošle godine a koja probleme nedovoljno dobrog upravljanja u Crnoj Gori prepoznaje kao glavne barijere za biznis zajednicu.
To su, između ostalog neodgovarajući regulatorni okvir, korupcija, i deficitarna odgovornost državnih i lokalnih organa, i problem nedovoljnih kompetencija i profesionalizma.
Ona je ukazala na nedovoljno konsultovanje javnosti prilikom donošenja javnih politika.
“Zakoni se donose, a da mi uopšte nismo u toku”, rekla je ona.
Timo Ligi, viši savjetnik u zajedničkoj incijativi Evropske komisije i OECD – SIGMA, podsjetio je učesnike na početne rezultate koje je Crna Gora ostvarila u mjerenju ispunjenosti Evropskih prinicpa javne uprave, koji su formulisani 2014. godine upravo sa ciljem da bi služili kao neka vrsta okvira za procjenu spremnosti zemalja koje žele da se priključe Evropskoj uniji (EU).
“U poređenju za drugim zemljama, Crna Gora je dobila dobru ocjenu”, smatra Ligi.
Međutim, problem na koje je on ukazao uglavnom se odnose na proces donošenja zakona i drugih javnih politika, koji nije zasnovan na dokazima niti na odgovarajućoj procjeni uticaja.
On je takođe ukazao na problem organa u sastavu, naročito u pogledu utvrđivanja odgovornosti za način na koji ovi organi funkcionišu.
Milena Milošević, istraživačica u Institutu alternativa, smatra da su relativno mukotrpan rad na izradi Strategije reforme javne uprave pretekli neki drugi sistemski zakoni.
Prema njenim riječima, Zakon o zaradama zaposlenih u javnom sektoru i 
predložene izmjene Zakona o državnim službenicima i namještenicima i Zakona o lokalnoj samoupravi dovode u pitanje osnovni cilj reforme a to je servisno orijientisana i efikasna uprava, koju karakteriše rast povjerenja građana u njen rad.
“Stoga je pravo pitanje za nadležne, a ja sam im ga već i ranije postavljala bez ubjedljivog odgovora, zapravo to – šta mi zapravo želimo da postignemo Strategijom reforme javne uprave i šta ćemo ako nam njena primjena dodatno razgoliti ove sistemske nedostatke o kojima sada ćutimo”, dodala je ona.
Diskusija učesnika na konferenciji takođe se odnosila i na problem velikih izdataka koje građani plaćaju zbog neodgovornosti organa uprave.
Na jedan od tih problema ukazao je i nedavni izvještaj DRI, prema kojem je preko 70 miliona eura u periodu između 2012. i 2015. godine potrošeno po osnovu sudskih presuda protiv države koje se naplaćuju prinudnim putem.
U nastavku možete poslušati dijelove izlaganja panelista tokom današnje konferencije.
Tim Instituta alternativa
Konferencija “Civilno društvo za dobru upravu: Ka odgovornijim institucijama” je organizovana u sklopu projekta ”Civilno društvo za dobru upravu: Da služi i zasluži!” koji Institut alternativa sprovodi uz finansijsku podršku Evropske unije u okviru Programa za podršku organizacijama civilnog društva. Mišljenja i stavovi učesnika iskazani u toku događaja ne odražavaju stavove Evropske unije.
