Nacrt Zakona o zaradama zaposlenih u javnom sektoru ostavlja veliku diskreciju Vladi i organima lokalne samouprave u određivanju dodataka i varijabilnog dijela zarade koji bi trebalo da motivišu i privlače najstručniji kadar.
Ovaj dokument uslovljava rast i smanjenje plata u javnom sektoru ostvarenim budžetskim prihodima i rashodima. Samim tim, dodaci na zaradu i varijabilni dio zarade preostaju kao jedini mehanizam upravljanja ljudskim resursima i motivacije zaposlenih u javnom sektoru.
Upravo zvog toga, novi Zakon treba da obezbijedi fleksibilnost mehanizama za nagrađivanje zaposlenih, ali i precizne i transparentne procedure za njihovu primjenu.
Naime, Nacrt predviđa dodatke na osnovnu zaradu zaposlenih u javnom sektoru. Između ostalog, to su dodatak za obavljanje poslova na određenim radnim mjestima i specijalni dodatak, koji se se dodjeljuje zaposlenima koji rade na specifičnim poslovima od posebnog interesa za državu.
Međutim, regulisanje uslova i načina ostvarivanja prava na ove dodatke ostavljeno je Vladi ili nadležnim organima lokalnih samouprava, što stvara opasnost da se njihova raspodjela vrši na arbitraran način.
Institut alternativa (IA) zato smatra da bi Zakonom trebalo precizirati kriterijume za definisanje “poslova od posebnog interesa za državu” i “određenih radnih mjesta”, koja zavređuju dodatak na osnovnu zaradu zaposlenih.
Takođe, ovaj Zakon je prilika da se uspostavi jasna veza između ocjenjivanja zaposlenih u javnom sektoru, tj. između njihovog učinka i nagrađivanja. Ovo se prije svega odnosi na dodjelu varijabilnog dijela zarade, koji pripada zaposlenima sa “izuzetnim rezultatima i kvalitetima rada”.
Međutim, Nacrt ne precizira kriterijume na osnovu kojih se definišu “izuzetni rezultati i kvalitet rada” i ponovo ostavlja preveliku diskreciju Vladi i organima lokalne samouprave da urede uslove i način ostvarivanja prava na varijabilni dio zarade.
IA smatra da je “izuzetne rezultate i kvalitet rada” neophodno cijeniti u odnosu na Zakon o državnim službenicima i namještenicima i u odnosu na Uredbu o mjerilima i načinu ocjenjivanja državnih službenika i namještenika.
Kriterijumi i mjerila ocjenjivanja, precizirani ovim propisima, treba da budu osnova za dodjelu varijabilnog dijela zarade, kako bi se obezbijedilo nagrađivanje zaposlenih koje bi bilo zasnovano na zaslugama.
Drugim riječima, “izuzetni rezultati i kvalitet rada” bi podrazumijevali da je rad zaposlenih u javnom sektoru na mjesečnom nivou prevazišao kriterijume za ocjenu “odličan” i da, samim tim, oni zaslužuju da im bude isplaćen varijabilni dio zarade.
Milena MILOŠEVIĆ
Istraživačica javnih politika
