Interesuju vas evropske integracije? Ne znate dovoljno o EU, izazovima sa kojima se suočava i pravcu u kom se razvija? Želite da skrenete pažnju na pitanja koja su značajna za budućnost Crne Gore u EU?
Na pravom ste mjestu jer Institut alternativa počinje za prvom fazom istraživanja projekta „You4EU – Učešće građana 2.0“, čiji je cilj da poveže građane i donosioce odluka na nacionalnom i nivou Evropske unije, kao i da podstakne uključivanje građana u debate koje se tiču EU.
Design: Belgrade Open School
Tokom decembra i januara imaćete priliku da na Facebook-u i Twitter-u postavljate pitanja o aktuelnim temama donosiocima odluka na nivou Crne Gore i EU.
Nakon što prikupimo vaša pitanja, izradićemo upitnik koji ćemo tokom druge faze istraživanja u februaru 2019. godine proslijediti relevantnim institucijama u Crnoj Gori i EU koje učestvuju u kreiranju i donošenju odluka. Ovim upitnikom želimo da dobijemo odgovore na vaša pitanja i da donosiocima odluka skrenemo pažnju na teme koje su važne građanima.
Vaša pitanja i odgovori koje na njih dobijemo biće osnova za izradu dokumenta „50 ključnih pitanja za budućnost Evropske unije“ koji ćemo krajem 2019. predstaviti u sjedištu Evropske unije, u Briselu. U izradi dokumenta će učestvovati i naše partnerske organizacije iz Srbije, Hrvatske i Slovenije koji će isto ovo istraživanje sprovoditi u svojim državama.
Projekat “You4EU – Učešće građana 2.0” Institut alternativa realizuje u saradnji sa partnerima – Beogradska otvorena škola (Srbija), GONG (Hrvatska) i PINA (Slovenija), a uz podršku Evropske unije kroz program Evropa za građane i građanke.
Crna Gora je, po ukupnim ocjenama napretka u reformi javne uprave daleko od lidera u regionu i nalazi se na pretposljednjem mjestu prema nalazima regionalnog monitoringa u okviru WeBER projekta, saopštio je predsjednik Upravnog odbora Instituta alternativa (IA), Stevo Muk.
Najbolji rezultati koji je Crna Gora ostvarila odnose se na strateški okvir za reformu javne uprave, isključivo zbog formalne uključenosti civilnog društva u proces praćenje sprovođenja reforme javne uprave, kroz Savjet za reformu javne uprave, što je izuzetak u regionu.
U oblasti izrade i koordinacije javnih politika, Crna Gora je na pretposljednjem mjestu po ukupnom rangiranju, u prvom redu zbog nedostatka informacija o radu vladinih komisija, kao i potpunog izostavljanja informacija označenih stepenom tajnosti iz dnevnog reda sjednica Vlade. Organizacije civilnog društva u Crnoj Gori su najkritičnije u regionu kada je riječ o načinu na koji se sprovode javne rasprave, kao i odnosu prema njihovim komentarima i prijedlozima u vladinim radnim grupama.
U oblasti službeničkog sistema i upravljanja ljudskim resursima, ključni problemi se odnose na nedostupnost informacija o službeničkom sistemu, nepostojanje zakonskog ograničenja procenta angažovanih na određeno vrijeme, nesrazmjerna opterećenja kandidata za posao u javnoj upravi. Nedovoljno precizno uređen sistem zarada, sa previše složenom strukturom dodataka koji mogu značajno uticati na iznos konačne zarade, a čiji limiti i procedure odlučivanja nisu uvijek jasno određeni su doprinijeli lošem rangiranju Crne Gore u ovoj oblasti.
U oblasti koja se odnosi na odgovornost u javnoj upravi, civilno društvo u Crnoj Gori je najkritičnije u regionu kada je riječ o načinu na koji su definisani i kako se primjenjuju izuzeci od prava na pristup informacijama, koji su prošireni posljednjim izmjenama Zakona, kao i slaba primjena pravila o proaktivnom objavljivanju informacija. Percepcija NVO je da se najčešće u regionu suočavaju sa probijanjem zakonskih rokova za dostavljanje informacija i najviše plaćaju za njihovo dostavljanje, dok je Agencija za zašititu ličnih podataka i slobodan pristup informacijama dobila najlošije ocjene za rad od svih institucija sa sličnim nadležnostima u regionu.
U oblasti pružanja usluga, Crna Gora je opet na pretposljednjem mjestu zbog slabih rezultata u percepciji dostupnosti i pristupačnosti javnih usluga. U regionu, samo građani BiH imaju gore mišljenje od nas o tome da li se u prethodne dvije godine smanjilo vrijeme potrebno za ostvarivanje upravnih usluga, tek jedna trećina građana zna da uprava nudi e-usluge, a od onih građana koji su koristili e-usluge u Crnoj Gori, samo jedna trećina je i uspjela da ostvari uslugu (34%).
U oblasti upravljanja javnim finansijama, Crna Gora je najgora u regionu. Ključni problemi se odnose na nedostatke u izvještavanju o izvršenju budžeta, nedostatak informacija o učincima javne potrošnje i nepostojanje zvanične verzije “budžeta za građane” na nacionalnom nivou. U svim ostalim zemljama regiona dostupno je više informacija o radu unutrašnje revizije u odnosu na Crnu Goru, dok je rad Državne revizorske institucije kritikovan zbog slabe saradnje sa civilnim društvom, kao i zbog sadržaja i strukture izvještaja o reviziji.
Istraživanje je sprovedeno u periodu od septembra 2017. do septembra 2018. godine i odnosilo se na aspekte javne uprave sa kojima građani imaju najviše dodira, kao i one koji su najvažniji za rad civilnog društva i odnose se na dostupnost informacija i uključivanje građana u donošenje odluka.
Istraživanje je dio trogodišnjeg regionalnog projekta “Unapređenje kapaciteta civilnog društva Zapadnog Balkana za monitoring javne uprave (WeBER), koji finansira Evropska unija, a sufinansira Kraljevina Holandija. Cilj projekta je jačanje kapaciteta, učešća i značaja organizacija civilnog društva i medija na Zapadnom Balkanu u zagovaranju i uticanju na kreiranje i sprovođenje reforme javne uprave.
WeBER sprovodi mreža koju, pored nas, čini još pet istraživačkih centara iz Albanije, BiH, Makedonije, Kosova i Srbije, čija je zajednička oblast djelovanja reforma javne uprave.
Crna Gora je, prema ukupnim ocjenama napretka u reformi javne uprave, daleko od lidera u regionu, a bolji rezultat bilježi jedino u odnosu na Bosnu i Hercegovinu, saopštio je predsjednik Upravnog odbora Instituta alternativa (IA), Stevo Muk.
On je, na pres konferenciji „Crna Gora i reforma javne uprave – gdje smo na regionalnoj skali?“, koju je organizovao IA, kazao da rezultati istraživanja sprovedenog u šest zemalja Zapadnog Balkana ukazuju da se te zemlje suočavaju sa brojnim nedostacima u ispunjavanju standarda Evropske unije za pridruživanje oblasti reforme i javne uprave.
„Na osnovu rezultata našeg istraživanja, nalazi pokazuju da su zemlje regiona, u prosjeku najviše ostvarile u oblasti pružanja usluga, a zatim u oblasti upravljanja javnim finansijama. Kategorija razvoja i koordinacija javnih politika pojavljuje se kao najkritičnija oblast reforme javne uprave u regionu Zapadnog Balkana“, rekao je Muk.
On je kazao da je Crna Gora, prema ukupnim ocjenama napretka u reformi javne uprave, daleko od lidera u regionu, a da bolji rezultat bilježi jedino u odnosu na Bosnu i Hercegovinu.
„Crna Gora je najbolje rezultate, u odnosu na zemlje regiona, ostvarila u oblasti strateškog okvira za reformu javne uprave, a najlošije u oblasti upravljanja javnim finansijama“, saopštio je Muk.
Prema njegovim riječima, Crna Gora je u oblasti strateškog okvira za reformu javne uprave ostvarila najbolji rezultat zbog sprovođenja procesa konsultacija u pripremi strategije reforme javne uprave, kao i zato što je, kako je naveo, uključila civilno društvo.
„Pored toga, formiran je i Savjet za reformu javne uprave, u koji je pored predstavnika najvažnijih nadležnih ministarstava i drugih organa uprave, uključila i dva predstavnika civilnog društva. Crna Gora je uspostavila pravni institucionalni okvir za koordinaciju i uključivanje civilnog društva za praćenje primjene strategije i reforme javne uprave, što joj je obezbijedilo prednost u odnosu na zemlje regiona“, ocijenio je Muk.
On je naveo da u Savjetu za reformu javne uprave izostaje suštinska i sadržajna rasprava, kao i da se ne uvažavaju i razmatraju u dovoljnoj mjeri predlozi i preporuke članova Savjeta iz reda nevladinih organizacija.
„Naša preporuka je da se na Savjetu razmatraju sva dokumenta i akti koji se tiču reforme javne uprave, umjesto da izostane rasprava o najvažnijem dokumentu koji se odnosi na reformu javne uprave. Izmjene i dopune Zakona o državnoj upravi, koje su se dogodile u prošloj i ovoj godini, nisu bile razmatrane na Savjetu za reformu javne uprave, što smatramo da ne ide u prilog kvalitetu rada ovog tijela“, poručio je Muk.
On je saopštio da je neophodno unaprijediti praksu pružanja povratnih informacija koje su upućene iz civilnog društva, a koje se odnose na proces usvajanja dokumenata od strateškog značaja za reformu javne uprave.
Istraživačica javnih politika u Institutu alternativa, Dina Bajramspahić, kazala je da je ocjena Crne Gore u oblasti izrade i koordinacije javnih politika nezadovoljavajuća, jer postoji niz problema koji, kako je navela, opterećuju transparentnost odlučivanja Vlade.
„Potpuni nedostatak informacija o radu četiri vladine radne komisije, kao i praksa potpunog izostavljanja informacija označenih stepenom tajnosti iz dnevnog reda sjednica Vlade doprinosi toj ocjeni. Ta institucija u potpunosti izbjegava da nas informiše o cjelovitim tačkama dnevnog reda koje razmatra“, rekla je Bajramspahić.
Ona je pojasnila da su izvještaji o sprovođenju programa rada Vlade svedeni na kvantitativne podatke o normativnoj aktivnosti, bez naznaka izvještavanja o učincima rada.
Prema njenim riječima, gotovo sve NVO, koje su odgovorile na upitnik, dale su negativan odgovor kada je u pitanju transparentnost odlučivanja, korišćenje činjenica i podataka u kreiranju javnih politika, kao i o kvalitetu konsultacija sa civilnim društvom.
„NVO u Crnoj Gori su najnezadovoljnije, u odnosu na zemlje regiona, po pitanju procedura za provođenje javnih rasprava, pravnim okvirom i praksom, kao i odnosom prema njihovim komentarima i predlozima u Vladinim radnim grupama“, navela je Bajramspahić.
Ona je saopštila da nalazi ispitivanja stavova civilnog društva u Crnoj Gori ukazuju na negativan stav prema kvalitetu pravnog okvira za slobodan pristup informacijama.
„Ovakvom stavu su posebno doprinijele poslednje izmjene Zakona o slobodnom pristupu informacijama, kojima su, na predlog poslanika vladajuće većine, uvedena nova i značajna ograničenja pristupa informacijama. Prema percepciji civilnog društva, NVO u Crnoj Gori se najčešće suočavaju sa probijanjem zakonskih rokova, za dostavljanje informacija i najviše plaćaju za njihovo dostavljanje“, navela je Bajramspahić.
Ona je rekla da je Agencija za zaštitu ličnih podataka i slobodan pristup informacijama dobila najlošiju ocjenu, u odnosu na sve institucije u regionu, sa sličnim nadležnostima.
„Većina NVO ne smatraju da je ova Agencija uspješna u podizanju standarda pristupa informacijama u Crnoj Gori, posebno kada je riječ o djelotvornosti kaznenih mjera i zaštite prava na pristup informacijama“, navela je Bajramspahić.
Istraživačica javnih politika u Institutu alternativa, Ana Đurnić, pojasnila je da je istraživanje sprovedeno od septembra 2017. do septembra ove godine, u okviru regionalnog trogodišnjeg projekta “Unapređenje kapaciteta civilnog društva Zapadnog Balkana za monitoring javne uprave – WeBER».
Prema njenim riječima, Crna Gora je na pretposlednjem mjestu, u odnosu na zemlje regiona, u oblasti službeničkog sistema i upravljanja ljudskim resursima.
„Sprovodeći intervjue sa bivšim kandidatima za posao u državnoj upravi, došli smo do podataka da su procedure izuzetno komplikovane. Građanima je otežana mogućnost zaposlenja u javnim upravama, podvrgavanjem kandidata obaveznoj psihološkoj procjeni, pripremi obimne i skupe dokumentacije koja je potrebna za prijavljivanje i slično“, navela je Đurnić.
Ona je rekla da je centralna kadrovska evidencija izuzetno neažurna i da ne obuhvata, kako je pojasnila, potpune podatke svih institucija na centralnom nivou.
„Kadrovski planovi, kao jedini izvor detaljnih informacija o strukturi zaposlenih na centralnom nivou, ne objavljuju se redovno, a kadrovski plan za prošlu godinu je izostao i nije javno dostupan. Kadrovski planovi ne sadrže podatke o broju privremeno zaposlenih u državnoj upravi, kao ni o ekpertima koji su angažovani preko projekata tehničke podrške“, pojasnila je Đurnić.
Ona je kazala da je Crna Gora u oblasti pružanja usluga na pretposlednjem mjestu, a da je 46 odsto ispitanih građana bilo saglasno sa tvrdnjom da je Vlada uložila napore ili pokrenula inicijative kako bi pojednostavila upravne postupke za građane i privredu.
„Iako je većina građana saglasna da su uloženi napori doveli do povoljšanja usluga, tek 45 odsto je saglasno da je skraćeno vrijeme za dobijanje javnih usluga. U Crnoj Gori 31 odsto građana je upoznato da javna uprava nudi elektronske usluge, dok 42 odsto tvrdi da ih nikada ne koristi. Od pet odsto ispitanika, koji tvrde da su ih koristili, 34 odsto navodi uvije i uspiju da završe ono što su namjeravali, odnosno da ostvare uslugu“, rekla je Đurnić.
Ona je kazala da je u oblasti upravljanja javnim finansijama, Crna Gora na poslednjem mjestu, a da je jedan od razloga taj što je Crna Gora jedina zemlja regionu koja, kako je navela, nema polugodišnji izvještaj u izvršenju budžeta.
Kako je pojasnila, Ministarstvo finansija objavljuje kvartalne izvještaje, bez obrazloženja o svrsi potrošenog novca.
„Crna Gora nema zvaničan budžet za građane, koji je pripremila Vlada ili Ministarstvo finansija, što je praksa u pojedinim zemljama regiona. Naročito su pozitivne u tom smislu ocjene Albanije i Makedonije, koje imaju jasan prikaz budžeta koji građani mogu razumjeti“, kazala je Đurnić.
Ona je rekla da informacije o budžetu nisu dostupne u otvorenom formatu u Crnoj Gori, što je još jedan razlog, kako je navela, loše ocjene u toj oblasti.
Prema njenim riječima, građani u Crnoj Gori imaju najmanje javno dostupnih podataka o radu unutrašnje finansijske kontrole, njenom funkcionisanju i rezultatima.
„Kada je riječ o radu Državne revizoske institucije, sa aspekta saradnje sa civilnim društvom, uvidjeli smo nedostatak kanala za komunikaciju sa građanima, kao i nepostojanje prakse konsultacije sa NVO u procesu identifikacije rizika u javnom sektoru“, navela je Đurnić.
Autor: PR Centar
WeBER projekat – Projekat unaprijeđenja kapaciteta civilnog društva za praćenje reforme javne uprave, je trogodišnji regionalni projekat koji sprovode Centar za evropske politike iz Srbije, Institut za demokratiju i posredovanje iz Albanije, Vanjskopolitička inicijativa iz Bosne i Hercegovine, Grupa za pravne i političke studije sa Kosova, Institut za evropske politike iz Makedonije, Institut Alternativa iz Crne Gore i Centar za evropske politike iz Belgije.
Projekat finansijski podržavaju Evropska unija i Ambasada Kraljevine Holandije.
U utorak, 11. decembra 2018. godine, u PR Centru, sa početkom u 11h, organizujemo konferenciju za medije „Crna Gora i reforma javne uprave – gdje smo na regionalnoj skali?“. Konferenciju za medije organizujemo u okviru regionalnog trogodišnjeg WeBER projekta – Unapređenje kapaciteta civilnog društva Zapadnog Balkana za monitoring javne uprave.
Na konferenciji ćemo predstaviti ključne rezultate za Crnu Goru u oblasti reforme javne uprave u odnosu na zemlje regiona, do kojih smo došli istraživanjem o stanju o oblasti reforme javne uprave u šest zemalja Zapadnog Balkana – Srbiji, Crnoj Gori, Makedoniji, Albaniji, Kosovu i Bosni i Hercegovini.
Istraživanje je smješteno u opšti okvir 21 SIGMA Principa javne uprave u šest ključnih oblasti reforme javne uprave: Strateški okvir za reformu javne uprave, Izrada i koordinacija javnih politika, Službenički sistem i upravljanje ljudskim resursima, Odgovornost, Pružanje usluga i Upravljanje javnim finansijama.
WeBER istraživački tim osmislio je jedinstvene i nove indikatore koji mjere stanje u onim aspektima javne upravesa kojima građani imaju najviše dodira, kao i onim koji su najvažniji za rad civilnog društva i mahom se odnose na transparentnost procesa, dostupnost informacija i uključivanje civilnog društva u proces donošenja odluka.
Istraživanje je, dakle, rađeno po jedinstvenoj metodologiji u svih šest zemalja Zapadnog Balkana, zbog čega su rezultati do kojih smo došli uporedivi i omogućavaju regionalno rangiranje zemalja Zapadnog Balkana u oblasti javne uprave, rezultatima tekućih reformi, otvorenosti javnih uprava za građane i civilno društvo, dostupnosti podatka i slično.
Na konferenciji za štampu govoriće:
Stevo Muk, Predsjednik Upravnog odbora Instituta alternativa,
Dina Bajramspahić, istraživačica javnih politika u Institutu alternativa,
Ana Đurnić, istraživačica javnih politika u Institutu alternativa
Projekat “Unapređenje kapaciteta civilnog društva Zapadnog Balkana za monitoring javne uprave (WeBER)”, finansira Evropska unija, a kofinansira Kraljevina Holandija.
WeBER projekat sprovodi mreža koju, pored nas, čini još pet istraživačkih centara iz Albanije, BiH, Makedonije, Kosova i Srbije, čija je zajednička oblast djelovanja reforma javne uprave.
Specijalno državno tužilaštvo, Viši sud, Apelacioni sud. Svi misle isto. Poslanik može biti ”stavljen u zatvor do dva mjeseca“ jer odbija da svjedoči. Pri čemu se Apelacioni sud o ovom pitanju – pozivu na poslanički imunitet, ne izjašnjava odlučujući 20. 11. 2018. godine po žalbi Medojevića.
Tužilaštvo i sudovi tvrde da je u ovom slučaju moguće staviti poslanika u zatvor, bez obaveze da mu bude “skinut” imunitet u odgovarajućoj skupštinskoj proceduri.
Od čega ga onda štiti imunitet, ako ga ne štiti od neslobode, od zatvora, od pritvora, od stavljanja u zatvor?
Koji je uopšte smisao poslaničkog imuniteta? Valjda da poslanik može slobodno, bez straha od gubitka slobode, obavljati svoj posao. A njegov posao je da govori, piše, glasa! Može li poslanik koji je ”stavljen u zatvor” da obavlja svoj posao? Ne može! Da li je tako ugrožena društvena vrijednost koju je Ustav namjerio da zaštiti? Jeste!
Sada već svi znaju da pored zatvorske kazne, pritvora postoji i ”stavljanje u zatvor“. Izgleda da je riječ o jednokratnoj mjeri koja ima za cilj slamanje volje potencijalnog svjedoka i njegovo privođenje svjedočenju (u ovom slučaju) po mjeri tužilaštva. Ako svjedok izdrži dva mjeseca, nikome ništa. Ni svjedočenja, ni nove kazne.
Crnogorsko pravosuđe je izmislilo način da poslanika mimo Ustava “stavi u zatvor“. Da sve navodno bude ”zakonito“, pa su i neki drugi pravnici i advokati nasjeli na konfuziju i koliziju ustavnih i zakonskih rješenja. Pa povjerovali da nešto može biti zakonito, iako nije ustavno.
Izreka iz rimskog prava kaže da ”ko može više može i manje“, ali nema nijedne koja kaže da ”ko može manje, može i više“. Nije logično, nije prirodno, nije pravno!
Jer ako sud može da ”stavi u zatvor“ poslanika na dva mjeseca, zašto je onda Ustav propisao da poslanik može biti pritvoren samo u slučaju da je zatečen u vršenju krivičnog djela za koje je propisana zatvorska kazna od pet (!!!) godina.
Kako je moguće da procesna nedisciplina za koju je zaprijećena “kazna“ od dva mjeseca bude snažniji osnov od izvršenja krivičnog djela za koje je zaprijećena kazna nešto niža od pet godina?
Ovaj slučaj koji je odveo poslanika u zatvor je po svojoj krivično-pravnoj suštini i sadržaju zanemariv u odnosu na sve ono što se Medojeviću i njegovim političkim saradnicima stavlja na teret u drugim procesima. Tim prije je apsurdno da je u ovom slučaju ”stavljen u zatvor“, dok je u drugim slučajevima, na jedan ili drugi način, bivao zaštićen.
Vjerujem da naši ustavopisci zaista nisu vjerovali da neki drugi zakon može izvrgnuti ruglu ustavnu normu i pronaći zaobilazni način da se poslanik stavi u zatvor mimo ustavne i skupštinske procedure.
Vjerujem da ni zakonopisci zaista nisu vjerovali da se kazna za odbijanje svjedočenja može jednog dana sprovesti na štetu nekog poslanika, protivno Ustavu i cilju člana 86 Ustava.
Ipak, bez obzira na sve pravne zavrzlame, ne može se pravilno primijeniti odredba procesnog zakona, zanemarujući ustavnu odredbu iz člana 86 u konkretnom slučaju jednog poslanika.
Zato još više zabrinjava što se Apelacioni sud u odlučivanju po žalbi ne izjašnjava o imunitetu na koju se poziva poslanik.
Zato je i još snažnija obaveza Ustavnog suda da ovom bezakonju stane na put.
Ali, nije moguće razumjeti sve ovo što se događa ovih dana bez poznavanja svega onoga što se ovdje dešava od popodneva 16. 10. 2016. godine. Dva sudska procesa protiv poslanika i članova rukovodstava opozicionog Demokratskog fronta za najteža krivična djela, javne i političke presude prije suda i suđenja, blokada partijskih računa, zahtjevi za skidanjem imuniteta, incidenti u skupštinskom holu, prijetnje u medijima, u Skupštini, u sudskoj sali, ”zveckanje“ građanskim ratom, destabilizacijom, nemirima. Političko-pravosudni i medijski rat koji je u jednom dijelu postao lična stvar i stvar inata u kojem su pravo i dobar ukus odavno bačeni pod noge. Pa je tako jednome dopalo da može da prijetnju realizuje, a drugoga da bude žrtva ostvarenja te prijetnje.
Nažalost, poznavanje konteksta ne pomaže nam da do kraja odgovorimo na pitanje – koliko će sve ovo još dugo trajati? Kakve će posljedice imati na politički, pravni, društveni i medijski sistem?
Na kraju, poruka koju vladajući režim šalje poslanicima (ali i svim drugim kritičarima) je da moraju voditi računa da u svojem izražavanju ne pređu liniju koja vrijednosni sud razdvaja od činjenica. U suprotnom, mogu biti pozvani da svjedoče, a ako sudska vlast bude smatrala da to nisu uradili, onda ih čeka noć, policijska ”marica”, stavljanje u zatvor, samica…
Na sjednici Savjeta za reformu javne uprave održanoj 30. novembra, Stevo Muk, predsjednik upravnog odbora Instituta alternativa (IA), predložio je dodatna poboljšanja nacrta Zakona o finansiranju lokalne samouprave.
IA je učestvovao u javnoj raspravi o Nacrtu zakona o finansiranju lokalne samouprave i dostavio 20 prijedloga za više transparentnosti i odgovornosti u upravljanju novcem na lokalnom nivou. Iako je Ministarstvo finansija prihvatilo neke od naših prijedloga, odbijeni su oni čije bi prihvatanje označilo stvarni pritisak na opštine da novac troše zakonito i racionalno.
Stoga smo danas ponovili naš prijedlog da opština bude dužna da na mjesečnom nivou u posebnoj sekciji svoje internet stranice objavljuje analitičke kartice sa svih računa koje ima u svom posjedu, u formi koju će propisati Ministarstvo finansija. Ovu obavezu opštine već imaju u skladu sa Zakon o finansiranju politickih subjekata i izbornih kampanja, ali u ograničenom periodu. Smatramo da je treba uvesti kao redovnu mjesečnu obavezu, bez obzira na periode održavanja izbora.
Novčane kazne za prekršaje odgovornih lica nisu dovoljno visoke i odvraćajuće. Propisane kazne se kreću u rasponu od 200 do 600, odnosno 1000 do 2000 eura i ne predstavljaju odgovarajuću sankciju za predviđene prekršaje. Prema Zakonu o prekršajima, novčana kazna za fizičko i odgovorno lice ukoliko se učinjeni prekršaj tiče oblasti javnih prihoda može iznositi i do 4000 eura.
Nacrt zakona ne predviđa obavještavanje skupštine opštine (i građana) o izvršenju budžeta u toku fiskalne godine na koju se budžet odnosi. Pojedine opštine imaju ovu obavezu u svom statutu, ali je neophodno je zakonski uvesti ovu obavezu, kroz polugodišnje izvještavanje, kako bi se osiguralo djelotvorno vršenje nadzorne funkcije skupštine. Polugodišnji izvještaj mora da sadrži sve tri budžetske klasifikacije, onako kako ih sadrže i odluka o budžetu i završni račun.
Kako bi se podstakao razvoj unutrašnje revizije i povećao njen uticaj na nivou opštine, predložili smo uvođenje obaveze lokalne uprave da skupštini opštine dostavi izvještaj o radu unutrašnje revizije. Potrebno je da se odbornici upoznaju sa osnovnim podacima o radu unutrašnje revizije, uključujući broj obavljenih revizija, broj izrečenih preporuka, procenat ispunjenja preporuka, a sve u cilju bolje informisanosti i temeljnije kontrole nad izvršenjem budžeta.
Predložili smo i da se izvještaji o inspekcijskom nadzoru budžetske inspekcije takođe dostavljaju skupštini opštine.
Ključni motiv izrade ovog zakona je uvažavanje zahtjeva opština za većim ustupljenim prihodima. Mora se osigurati ravnoteža između prava i obaveza – u ovom slučaju, između finansijskih prava opština i njihove obaveze da novcem upravljaju odgovorno i transparentno.Tokom 15 godina primjene važećeg Zakona o finansiranju lokalne samouprave, opštine nisu uradile dovoljno da nas ubijede u sposobnost da odgovorno upravljaju svojim finansijama.Stoga je neophodno da novim zakonom spriječimo neracionalnu potrošnju, zloupotrebu i korupciju.
„Na osnovu rezultata našeg istraživanja, nalazi pokazuju da su zemlje regiona, u prosjeku najviše ostvarile u oblasti pružanja usluga, a zatim u oblasti upravljanja javnim finansijama. Kategorija razvoja i koordinacija javnih politika pojavljuje se kao najkritičnija oblast reforme javne uprave u regionu Zapadnog Balkana“, rekao je Muk.
Istraživačica javnih politika u Institutu alternativa, Dina Bajramspahić, kazala je da je ocjena Crne Gore u oblasti izrade i koordinacije javnih politika nezadovoljavajuća, jer postoji niz problema koji, kako je navela, opterećuju transparentnost odlučivanja Vlade.
Istraživačica javnih politika u Institutu alternativa, Ana Đurnić, pojasnila je da je istraživanje sprovedeno od septembra 2017. do septembra ove godine, u okviru regionalnog trogodišnjeg projekta “Unapređenje kapaciteta civilnog društva Zapadnog Balkana za monitoring javne uprave – WeBER».
Na konferenciji ćemo predstaviti ključne rezultate za Crnu Goru u oblasti reforme javne uprave u odnosu na zemlje regiona, do kojih smo došli istraživanjem o stanju o oblasti reforme javne uprave u šest zemalja Zapadnog Balkana – Srbiji, Crnoj Gori, Makedoniji, Albaniji, Kosovu i Bosni i Hercegovini.