Apel šest nevladinih organizacija Ustavnom sudu

Nevladine organizacije Akcija za ljudska prava (HRA), Centar za građanske slobode, Evropska asocijacija za pravo i finansije, Institut alternativa, Institut za vladavinu prava i Mreža za afirmaciju nevladinog sektora – MANS, uputile su danas otvoreno pismo sudijama Ustavnog suda Crne Gore povodom izbora sudije Desanke Lopičić za ,,predsjedavajuću sudiju”.

U pismu je istaknuto da je izbor ,,predsjedavajućeg sudije” protivan Ustavu Crne Gore i Zakonu o Ustavnom sudu Crne Gore i apelovano da se sporna odluka stavi van snage, da funkciju predsjednika Ustavnog suda počne da obavlja najstariji sudija Hamdija Šarkinović i da on odmah ponovi postupak izbora predsjednika Ustavnog suda, da bi se tako zaštile ustavnost i zakonitost i omogućilo ostvarivanje načela vladavine prava.

Osnovni razlog za protest je to što je članom 22 stav 4 Zakona o Ustavnom sudu propisano da u slučaju prestanka funkcije predsjednika Ustavnog suda, do izbora novog, funkciju predsjednika Ustavnog suda vrši njegov zamjenik, “a ako nema zamjenika predsjednika funkciju predsjednika Ustavnog suda vrši najstariji sudija”, pa je za zakoniti kontinuitet rada Ustavnog suda trebalo samo postupiti u skladu s tim i imenovati najstarijeg sudiju Hamdiju Šarkinovića da vrši dužnost predsjednika Ustavnog suda, jer, iz nepoznatih razloga, zamjenik dosadašnjeg predsjednika Dragoljuba Draškovića nikada nije izabran.

Prema tome, zakonodavac se potrudio da na svaki način obezbijedi kontinuitet rukovođenja Ustavnim sudom kada iz bilo kog razloga dođe do prestanka funkcije predsjednika, tako što je čak pretpostavio i situaciju, u kojoj se Ustavni sud sada našao, da nema ni zamjenika predsjednika. U takvoj situaciji, zakonodavac nije napisao da sudije treba da izaberu “predsjedavajućeg sudiju”, kao što je većina sudija neovlašćeno odlučila da uradi, već da najstariji sudija vrši tu funkciju do izbora novog predsjednika.

Istaknuto je i da posebno za izbor sudije Desanke Lopičić za „predsjedavajućeg sudiju”, sa „svim pravima i obavezama predsjednika Ustavnog suda” postoji ustavna zabrana, jer je sudija Lopičić već jednom birana za predsjednicu Ustavnog suda.

Takođe, analogija s izborom predsjedavajućeg sudije tokom 1996. godine kada nije bio izabran predsjednik Ustavnog suda Crne Gore u ovom slučaju nije primjerena, jer su tada važili drugi propisi, predsjednika Ustavnog suda je birala Skupština, sada ga biraju sudije Ustavnog suda, i tada nije bila na snazi odredba nalik na član 22 stav 4 Zakona o Ustavnom sudu, koja je propisivala ko vrši funkciju predsjednika u slučaju da njemu prestane funkcija. Takođe, nije primjerena ni analogija s izborom predsjedavajućeg sudije u Hrvatskoj 2007. godine, jer se radi o pravnom sistemu druge države, koji nije imao odredbu kao član 22 stav 4 Zakona o Ustavnom sudu, i čiji je Ustavni sud tada radio u vrlo specifičnim uslovima bez punog broja sudija, dok u Crnoj Gori Ustavni sud djeluje u punom kapacitetu.

Posebno je naglašeno da je Grupa država protiv korupcije (Groupe d'Etats contre la corruption – GRECO) Savjeta Evrope preporučila Crnoj Gori da ograniči prekomjernu koncentraciju ovlašćenja u pravosuđu i da je nedavno u tom smislu kritikovala treći izbor Vesne Medenice na funkciju predsjednice Vrhovnog suda, kao i izbor predjsednika sudova koji su birani najmanje tri puta na iste funkcije. Sada je i u slučaju izbora Desanke Lopičić da obavlja funkciju predsjednika Ustavnog suda do kraja godine, a moguće i duže, dok se novi predsjednik ne izabere, iako je ona već u jednom mandatu obavljala istu funkciju, prekršena Ustavna zabrana, a nisu poštovane ni preporuke GRECO, čiji je cilj sprječavanje korupcije.

U pismu je upozoreno da izbjegavanje primjene zakona Crne Gore pozivanjem na sopstvenu i inostranu praksu, predstavlja put u proizvoljnost i arbitrernost, od čega upravo Ustavni sud treba da pruža zaštitu, i zaključeno da Ustavni sud ne smije sebi dopustiti izbor “predsjedavajućeg sudije”, jer time ne samo da sebe kompromituje i ugrožava javno povjerenje, već ozbiljno dovodi u pitanje i sposobnost države da obezbijedi vladavinu prava.

Otvoreno pismo sudijama Ustavnog suda možete pročitati ovdje.

Pismo potpisuju:

Institut alternativa, Stevo Muk, predsjednik Upravnog odbora
Akcija za ljudska prava, Tea Gorjanc Prelević, izvršna direktorica
Mreža za afirmaciju nevladinog sektora MANS, Veselin Radulović, pravni zastupnik
Centar za građanske slobode, Boris Marić, direktor
Institut za vladavinu prava, Danilo Ajković, izvršni direktor
Evropska asocijacija za pravo i finansije, Katarina Bošković, predsjednica Upravnog odbora

Besplatna pravna pomoć u slučaju povrede prava na mirno okupljanje

U okviru projekta „Okupljanja za ljudska prava: Sloboda javne riječi u javnom prostoru”, koji Institut alternativa (IA) sprovodi sa Akcijom za ljudska prava (HRA), HRA pruža besplatnu pravnu pomoć svima onima koji/e smatraju da im je povrijeđeno pravo na mirno okupljanje, garantovano Međunarodnim paktom o građanskim i političkim pravima, Evropskom konvencijom o ljudskim pravima, Ustavom Crne Gore i Zakonom o javnim okupljanjima i javnim priredbama.

Ako smatrate da su vaša prava na okupljanje ugrožena, ako vam treba pravni savjet, mišljenje ili zastupanje, HRA vam može pružiti besplatnu pravnu pomoć, koja obuhvata pravno savjetovanje, sastavljanje podnesaka i besplatno zastupanje pred sudovima uz angažovanje advokata po potrebi.

Takođe, moguće je konsultovanje i oko toga kako prijaviti okupljanje, koje su vaše obaveze a koje državnih organa prije i prilikom organizovanja javnih okupljanja.

Za sve dodatne informacije i prijavljivanje kršenja prava možete se obratiti putem telefona 020/232-348, od 8h do 17h ili na e-mail adresu stefan@hraction.org

„Okupljanja za ljudska prava: Sloboda javne riječi u javnom prostoru“ je projekat koji sprovodi Institut alternativa u partnerstvu sa Akcijom za ljudska prava, a podržava Evropska unija kroz Instrument za demokratiju i ljudska prava u okviru Programa za Crnu Goru 2018. Opšti cilj projekta je da unapređenjem okruženja za uživanje prava na slobodu okupljanja doprinese razvoju demokratije i većem stepenu poštovanja osnovnih ljudskih sloboda. Kroz ovaj projekat, IA i HRA žele da doprinesu borbi protiv zabrinjavajućeg trenda sužavanja prostora za građansku participaciju u Crnoj Gori time što će ojačati kapacitete građana, organizacija civilnog društva i institucija da ostvaruju pravo na mirno okupljanje i nadgledaju primjenu tog prava.

 

Počeo je WeBER 2.0

Projekat WeBER, koji smo u periodu od 2015-2018 sprovodili sa parternima iz regiona, dobio je finansijsku podršku Evropske komisije za svoj nastavak. Tokom naredne tri godine nastavićemo da radimo na reformi javnih uprava na Zapadnom Balkanu.

Šest organizacija iz regiona, članica mreže Think for Europe – TEN (pored IA, tu su i Centar za evropske politike – CEP Beograd, Institut za demokratiju i posredovanje – IDM Tirana, Vanjskopolitička inicijativa – VPI Sarajevo, Grupa za pravne i političke studije – GLPS Priština, Institut za evropske politike – EPI Skopje), kojima koordinira Centar za evropske politike, i u partnerstvu sa European Policy Centre – EPC iz Brisela, zahvaljujući finansijskoj podršci Evropske komisije, nastaviće svoj rad na daljem osnaživanju organizacija civilnog društva na Zapadnom Balkanu sa ciljem njihovog uključivanja u pripremu i sprovođenje reforme javne uprave u skladu sa zahtjevima procesa pristupanja EU.

Vođen principima SIGMA inicijative, WeBER se zasnivao na važnosti učešća civilnog društva u procesu praćenja napretka vlada u reformi javne uprave (RJU) na osnovu zahtjeva EU. Osnivanjem regionalne WeBER platforme za praćenje procesa reforme javne uprave i osnaživanjem organizacija civilnog društva izgradnjom kapaciteta i organizacijom konsultacija, WeBER je stvorio pritisak “odozdo na gore” za neophodnošću reformi. Ovo je postavilo temelje za kontinuirano uključivanje civilnog društva u proces reforme javne uprave, oslanjajući se za regionalni pristup i regionalno uporedive rezultate WeBER monitoringa.

Pod novim nazivom, Osnaživanje civilnog društva Zapadnog Balkana za reformisanu javnu upravu, koncepcija WeBER 2.0 oslanja se na rezultate WeBER-a i PAR Monitor izvještaja. WeBER 2.0 nastavlja sa razvijenim i dokazano efikasnim metodom intervencije u koji je primjenjivao u prvom projektu — stvaranje regionalnog i lokalnog pritiska, kao i potražnje za reformom javne uprave u skladu sa principima EU jeste najbolji način da se obezbijedi dugoročna efikasnost politike uslovljavanja EU u ovoj oblasti i da se ove reforme održe i nakon što zemlje Zapadnog Balkana postanu članice Unije.

Cilj WeBER 2.0 projekta je osnaženo civilno društvo, ojačano znanjem, vještinama i alatima za praćenje reforme javne uprave, pred kojem su nacionalne i lokalne vlade odgovorne za kvalitet politika, usluge koje pružaju i cjelokupno upravljanje na državnom i lokalnom nivou.

WeBER 2.0 je započeo u decembru 2019. i trajaće do decembra 2022. godine.