Prilikom kreiranja posebnog Zakona o parlamentarnom nadzoru u oblasti bezbjednosti i odbrane krajem 2010. godine, namjera zakonodavca bila je jačanje kontrole uloge Skupštine Crne Gore i efikasniji nadzor sektora bezbjednosti i odbrane. Nakon pune tri godine prim jene Zakona, pokušali smo da izmjerimo njegov uticaj, odnosno uticaj rada Odbora koji je odgovoran za vršenje parlamentarnog nadzora nad ovim sektorom, s ciljem da damo preporuke za unapređenje.
Zaključke s preporukama do kojih smo došli predstavili smo u Izvještaju koji je pred Vama, a koji ima dva dijela. Tradicionalno, prvi dio odnosi se na monitoring sprovođenja Zakona u trećoj godini primjene1 s uporednim podacima o primjenjivanju kontrolnih instrumenata za najmanje posljednje tri godine. Za potrebe predstavljanja aktivnosti Odbora u 2013. godini, istraživači IA prisustvovali su svim sjednicama Odbora koje su bile otvorene za javnost.
Drugi dio Izvještaja odnosi se na pokušaj procjene sistemskog uticaja ovog Zakona na državne organe iz sektora bezbjednosti i odbrane koji su bili predmet parlamentarnog nadzora, kao i analizu mišljenja predstavnika državnih organa, koji su predmet parlamentarnog nadzora, o efektima nadzora.
Uticaj rada Odbora za bezbjednost i odbranu manifestuje se na sljedeće načine: iniciran jem novih zakonskih rješenja; iniciranjem primjene kontrolnih mehanizama; usvajanjem konkretnih zaključaka; usvajanjem amandmana na Vladine prijedloge zakona; otvaranjem novih tema i pitanja od značaja za politike bezbjednosti i odbrane; prijedlozima za rješavanje problema, itd. Drugim riječima, uticaj ovog Odbora ogleda se u iniciranju konkretnih prom jena i davanju suštinskih odgovora na uočene probleme u radu sektora za bezbjednost i odbranu. Ovo su neki od parametara koje smo pratili prilikom sprovođenja ovog istraživanja. Takođe smo analizirali stavove i očekivanja predstavnika institucija iz sektora bezbjednosti i odbrane, ispitivali njihove stavove o rezultatima rada Odbora, provjeravali stepen realizacije zaključaka, analizirali sadržaj izvještavanja medija o parlamentarnom nadzoru, s posebnim naglaskom na izjave poslanika i rukovodilaca državnih organa.
Tokom istraživanja, o ovim pitanjima razgovarali smo s predstavnicima onih državnih organa koji su na posredan ili neposredan način bili predmet nadzora Odbora ili učestvovali na sjednicama prilikom razmatranja godišnjih izvještaja o radu. Zahvalnost za doprinos ovom Izvještaju dugujemo:
- predsjedniku Odbora, Mevludinu Nuhodžiću,
- članu Odbora, Sulju Mustafiću,
- ministru unutrašnjih poslova, Rašku Konjeviću,
- načelniku Generalštaba, admiralu Draganu Samardžiću,
- sekretarki Ministarstva odbrane, Nadi Ulićević,
- direktoru Direkcije za zaštitu tajnih podataka, Savu Vučiniću,
- generalnom direktoru Direktorata za vanredne situacije, Mirsadu Muliću,
- direktoru Uprave za sprečavanje pranja novca i finansiranje terorizma, Vesku Lekiću,
- predstavnicima Uprave policije: Petru Krstajiću, Radovanu Ljumoviću, Seadu Frljučkiću,
- direktoru Agencije za nacionalnu bezbjednost, Boru Vučiniću,
- stručnoj službi Odbora za bezbjednost i odbranu za dostavljanje materijala u vezi s radom Odbora.
Naš rad u ovoj oblasti, monitoring rada Odbora, procjenu uticaja Zakona, kao i izradu Izvještaja, i ove godine je podržao Ženevski centar za demokratsku kontrolu oružanih snaga (DCAF).
